Thông tư số 26/2025/TT-BYT quy định về Đơn thuốc và việc kê đơn thuốc hóa dược, sinh phẩm trong điều trị ngoại trú tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không chỉ là một văn bản pháp lý điều chỉnh quy trình kê đơn thuốc ngoại trú, mà còn là cú hích thúc đẩy thay đổi toàn diện trong tư duy điều trị và cách vận hành của hệ thống y tế. Tại Bệnh viện Bạch Mai, việc triển khai Thông tư được thực hiện một cách chủ động, bài bản và thực tế.

Không chạy theo hình thức hay rập khuôn máy móc, đội ngũ bác sĩ tại đây xác định rõ nguyên tắc "cá thể hóa điều trị", lấy người bệnh làm trung tâm trong từng chỉ định. Từ việc kê đơn tối đa 90 ngày cho bệnh nhân mạn tính, đến trách nhiệm tổng hợp đơn thuốc khi khám đa chuyên khoa, hay yêu cầu hướng dẫn rõ ràng cách bảo quản, sử dụng thuốc... tất cả đều nhằm bảo đảm hiệu quả điều trị, hạn chế rủi ro và nâng cao trải nghiệm y tế cho người dân. ThS., BSCKII. Trần Thái Sơn – Phó Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp (Bệnh viện Bạch Mai) đã chia sẻ những kinh nghiệm và lưu ý trong triển khai thực tế Thông tư này.

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn – Phó Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp (Bệnh viện Bạch Mai)

Phóng viên: Là một trong những bệnh viện tuyến cuối lớn nhất cả nước, Bạch Mai đã chuẩn bị như thế nào cho việc triển khai Thông tư số 26/2025/TT-BYT của Bộ Y tế, thưa ông?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Thực ra thì ngay từ những giai đoạn đầu, Bệnh viện Bạch Mai là một trong số cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được Bộ Y tế, cụ thể là Cục Quản lý Khám chữa bệnh yêu cầu tham gia xây dựng nội dung Thông tư 26. Chính vì vậy, chúng tôi có điều kiện nắm bắt rất rõ tinh thần, định hướng của chính sách này.

Ngay từ khi Thông tư còn trong giai đoạn lấy ý kiến, Bệnh viện đã chủ động phổ biến tới đội ngũ bác sĩ các nội dung dự kiến, cập nhật liên tục để mọi người sẵn sàng tiếp nhận. Cho nên khi Thông tư chính thức ban hành vào tháng 6, về cơ bản, chúng tôi không gặp lúng túng hay bị động gì. Mọi thứ diễn ra khá suôn sẻ, đó là điều rất đáng mừng.

Phóng viên: Ông đánh giá thế nào về một trong những điểm nổi bật của Thông tư số 26/2025/TT-BYT – quy định cho phép kê đơn thuốc dài ngày hơn?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Đây là điểm thay đổi rất tích cực. Bác sĩ được phép kê đơn thuốc tối đa 90 ngày đối với các bệnh mạn tính nằm trong danh mục 252 bệnh. Với người bệnh, điều này giúp họ tiết kiệm chi phí, giảm số lần đi lại, đỡ tốn thời gian và công sức – đặc biệt là những bệnh nhân ở xa hoặc có sức khỏe yếu.

Tôi nghĩ, người hưởng lợi trực tiếp nhất chính là người bệnh. Còn với bác sĩ, chúng tôi vẫn làm việc hằng ngày, vẫn điều trị bệnh nhân theo nguyên tắc chuyên môn, nên khi chính sách tạo thuận lợi cho người bệnh thì đội ngũ y bác sĩ đón nhận rất tích cực.

Phóng viên: Tuy nhiên, kê đơn dài ngày hẳn cũng đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn trong chỉ định?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Đúng vậy. Quyền kê đơn 90 ngày không có nghĩa là bệnh nhân nào cũng nên được kê như vậy. Bác sĩ buộc phải đánh giá thật kỹ tình trạng cụ thể của từng người bệnh. Có những trường hợp ổn định thì có thể kê 90 ngày, nhưng cũng có những trường hợp chỉ nên kê 5–10 ngày, vì bệnh đang trong giai đoạn cấp tính, cần theo dõi sát.

Nếu kê quá dài mà bệnh chuyển biến, bệnh nhân không quay lại kịp thì có thể gây nguy cơ hoặc lãng phí thuốc. Vì thế, quan điểm của chúng tôi là: kê đơn cần cá thể hóa – mỗi người bệnh một phác đồ, không máy móc. Làm được như vậy thì vừa tiết kiệm cho quỹ BHYT, vừa giúp người bệnh tuân thủ điều trị tốt hơn.

Phóng viên: Một điểm đáng chú ý nữa là đơn thuốc BHYT chỉ có hiệu lực lĩnh thuốc trong thời gian tối đa 5 ngày, đối với đơn thuốc người bệnh tự mua không có khuyến cáo về thời gian mua. Bệnh viện hướng dẫn bác sĩ và người bệnh ra sao để tránh bị lỡ thời gian dùng thuốc?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Hiệu lực lĩnh thuốc trong thời gian tối đa 5 ngày là kế thừa quy định trước đây, việc này các bác sĩ đã rất quen thuộc trong việc tư vấn cho người bệnh, để tránh việc đơn thuốc bị hết hiệu lực lĩnh, tránh để quá thời gian rồi phải quay lại khám lại, rất phiền phức.

Đối với đơn thuốc người bệnh tự mua không có khuyến cáo về thời gian mua, đây cũng là một thay đổi rất quan trọng, bác sĩ phải đặc biệt lưu ý trong quá trình tư vấn. Khi kê đơn, cần giải thích rõ và hướng dẫn cho người bệnh người bệnh về thời hạn tốt nhất của việc mua thuốc trong đơn.

Chúng tôi đã phổ biến kỹ lưỡng nội dung này đến toàn bộ bác sĩ, nhất là các bác sĩ khám ngoại trú – nơi tiếp xúc nhiều với người dân. Việc giao tiếp và hướng dẫn bệnh nhân rõ ràng, đầy đủ từ khâu kê đơn sẽ giúp hạn chế sai sót trong quá trình sử dụng thuốc.

Phóng viên: Về mặt hệ thống, Bệnh viện đã chuẩn bị gì để sẵn sàng cho việc áp dụng các quy định mới?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Có thể nói là chúng tôi đã chuẩn bị khá đồng bộ. Bệnh viện hiện đã triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, nên việc tích hợp, cập nhật Thông tư mới vào phần mềm quản lý được thực hiện ngay. Các chỉ đạo chuyên môn cũng được truyền tải kịp thời tới các khoa phòng.

Chúng tôi tổ chức cả tập huấn trực tiếp tại hội trường lẫn học online có điểm danh. Không chỉ những bác sĩ trực tiếp khám chữa bệnh mà cả các cán bộ gián tiếp cũng cần nắm rõ chủ trương chính sách. Từ đó bảo đảm tính thống nhất trong toàn bệnh viện.

Phóng viên: Với quy mô khám chữa bệnh lớn như Bệnh viện Bạch Mai, việc giám sát chất lượng kê đơn thuốc được thực hiện ra sao?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Việc này chúng tôi đã làm nhiều năm nay rồi. Trước tiên là cập nhật đầy đủ cho bác sĩ các quy định của Bộ Y tế – từ danh mục thuốc, chỉ định, kỹ thuật, xét nghiệm đến cận lâm sàng. Rồi tổ chức các đợt đào tạo định kỳ, cập nhật quy định mới. Trong mua sắm, bệnh viện rà soát kỹ để loại bỏ các hoạt chất không nằm trong danh mục quy định, tránh trường hợp mua nhầm, gây lãng phí. Ngoài ra, hệ thống phần mềm quản lý của bệnh viện có chức năng cảnh báo – ví dụ như cảnh báo tương tác thuốc, cảnh báo thuốc dễ nhầm lẫn… giúp bác sĩ chủ động kiểm soát, giảm sai sót trong kê đơn.

Một điểm nữa là chúng tôi thực hiện bình đơn thuốc hàng tuần. Tức là sau khi bác sĩ kê đơn, bộ phận chuyên môn sẽ rà lại, đánh giá tính hợp lý, phát hiện các bất cập nếu có – như kê trùng thuốc, kê chưa đúng chỉ định, kê thêm thuốc bổ không thực sự cần thiết… Những trường hợp này sẽ được nhắc lại để bác sĩ điều chỉnh, rút kinh nghiệm. Làm tốt khâu này không chỉ giúp đảm bảo an toàn điều trị mà còn hạn chế được rủi ro không đáng có.

Phóng viên: Theo Thông tư 26, khi người bệnh khám nhiều chuyên khoa trong cùng một lần, việc kê đơn sẽ được thực hiện như thế nào? Vậy ai là người chịu trách nhiệm tổng hợp đơn thuốc trong trường hợp này?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Trước đây theo Thông tư 52, việc tổng hợp đơn thuốc được Bệnh viện giao cho lãnh đạo khoa khám bệnh. Nhưng từ Thông tư 26, bác sĩ khám chính sẽ chịu trách nhiệm tổng hợp đơn cuối cùng, trường hợp cần thiết bác sĩ khám chính có thể đề nghị Hội đồng Hội chẩn toàn viện xem xét, quyết định.

Việc này rất hiệu quả. Bởi vì người khám chính thường nắm rõ tình trạng toàn diện của bệnh nhân. Việc tổng hợp đơn từ đầu mối này sẽ tránh tình trạng kê đơn trùng lặp, bỏ sót thuốc cần thiết, đồng thời phát huy được vai trò phối hợp liên chuyên khoa. Người bệnh sẽ được điều trị toàn diện hơn, đúng hướng hơn.

Phóng viên: Khi đưa Thông tư 26 vào thực tế, bệnh viện có gặp khó khăn nào cần điều chỉnh hay lưu ý đặc biệt không?

ThS.BSCKII Trần Thái Sơn: Đến thời điểm này thì chưa. Tuy nhiên, chúng tôi xác định là cần tiếp tục theo dõi sát thực tiễn. Một số vấn đề như việc bảo quản thuốc cũng cần được chú trọng hơn – ví dụ có những loại thuốc yêu cầu bảo quản lạnh, nếu không hướng dẫn kỹ thì bệnh nhân có thể làm hỏng thuốc, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

Vì vậy, ngoài việc kê đơn đúng, bác sĩ cũng cần lưu ý dặn dò cụ thể để bệnh nhân hiểu và tuân thủ tốt nhất.

Xin cảm ơn ông!

Ngô Hùng