“Người điều dưỡng không đi tìm hào quang, họ chỉ lặng lẽ giữ gìn sự sống như một bổn phận thiêng liêng.” Ở nơi ấy– nơi tiếng máy thở thay cho lời nói, nơi nước mắt thầm rơi dưới tấm kính chắn giọt bắn, người điều dưỡng vẫn hiện diện– không rút lui, không nản lòng. Họ là những chiến binh thầm lặng của nền y tế Việt Nam và năm 2025 này đánh dấu 60 năm cả thế giới cùng nghiêng mình trước nghề nghiệp ấy.

Điều dưỡng– nghề của nhân đạo, của dấn thân

Từ khi Florence Nightingale thắp sáng ngọn đèn trong chiến hào Crimea, ngành điều dưỡng đã khẳng định vị thế không thể thiếu trong chăm sóc sức khỏe nhân loại. Ở Việt Nam, trải qua hai cuộc kháng chiến, thời kỳ bao cấp, công cuộc đổi mới và hội nhập y học hiện đại – người điều dưỡng luôn hiện diện ở nơi nhân dân cần họ nhất. Nếu bác sĩ là người đưa ra y lệnh, thì điều dưỡng là người trực tiếp thực hiện, đồng hành với bệnh nhân suốt hành trình hồi phục. Nếu sự sống là một ngọn lửa yếu ớt, thì điều dưỡng chính là người nhóm lửa, giữ lửa và truyền lửa.

Học viên trong một tiết học (Ảnh minh họa)

Khi Covid-19 bùng phát– điều dưỡng không chọn lùi bước

Đại dịch Covid-19 đã thử thách cả thế giới. Những con số ca nhiễm, tử vong tăng lên từng ngày; hệ thống y tế nhiều nơi rơi vào khủng hoảng. Và chính trong thời khắc đó, người điều dưỡng trở thành điểm tựa giữa hoảng loạn.

Tại Việt Nam, hàng chục ngàn điều dưỡng viên đã rời gia đình, sống trong khu cách ly, túc trực ở khu điều trị hồi sức tích cực, chấp nhận nguy cơ nhiễm bệnh để giữ lại từng hơi thở cho người bệnh. "Chúng tôi không có phép màu, chỉ có bàn tay chăm sóc và trái tim không bỏ cuộc." Đó là câu nói của một điều dưỡng trẻ tại TP.HCM giữa đỉnh dịch – cũng là tâm niệm chung của hàng vạn điều dưỡng viên khác trên cả nước.

Trong những tháng ngày ấy: Họ là người thay người thân lau mồ hôi, đút từng thìa cháo cho bệnh nhân. Họ là người nhắn tin cuối cùng cho gia đình của người bệnh trước lúc lìa đời. Và cũng chính họ, sau ca trực dài, lại lặng lẽ gục xuống giữa hành lang bệnh viện.

Không có bó hoa nào trao tay, không có sân khấu nào gọi tên– chỉ có những đôi bàn tay chai sạn và ánh mắt mỏi mòn vì thức trắng. Nhưng điều dưỡng không đòi hỏi điều gì. Với họ, cứu sống một con người– là phần thưởng xứng đáng nhất.

Từ trái tim đến giảng đường: Vai trò của trường học trong đào tạo thế hệ điều dưỡng mới

Tại Trường Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột– ngôi trường trẻ nhưng đầy khát vọng, ngành Điều dưỡng là nơi gieo trồng những “mầm xanh nhân hậu” cho ngành y tế Tây Nguyên và cả nước. Không chỉ dạy kiến thức, nhà trường còn dạy sinh viên sống tử tế với người bệnh – bởi làm điều dưỡng giỏi chưa đủ, phải làm điều dưỡng tử tế.

Sinh viên ngành điều dưỡng hôm nay không còn là “cái bóng” của bác sĩ. Các em được học chăm sóc toàn diện, chủ động trong điều trị, tham gia truyền thông sức khỏe cộng đồng, được trang bị kỹ năng giao tiếp – đồng cảm – và ứng dụng công nghệ y tế.

Đại dịch Covid-19 đã để lại nhiều mất mát nhưng cũng làm rõ một điều, ngành điều dưỡng không thể chờ đợi– phải chuẩn bị từ hôm nay, từ mái trường này.

60 năm nhìn lại– 60 năm hướng tới

Kỷ niệm 60 năm Ngày Quốc tế Điều dưỡng không đơn thuần là lễ nghi. Đó là lúc để xã hội, ngành y tế và chính mỗi điều dưỡng viên tự vấn lại sứ mệnh của mình trong một thế giới đầy biến động. Trong kỷ nguyên số, nơi AI và tự động hóa ngày càng chiếm lĩnh, người điều dưỡng càng phải giữ vững phẩm chất con người trong nghề nghiệp: lòng trắc ẩn, sự kiên nhẫn, và năng lực thích nghi.

Với vai trò mới, điều dưỡng sẽ không chỉ là người thực hành kỹ thuật mà còn:

Là người lãnh đạo nhóm chăm sóc sức khỏe;

Là người giáo dục bệnh nhân trong quản lý bệnh mạn tính;

Là người nghiên cứu cải tiến dịch vụ y tế;

Và là người bảo vệ quyền lợi bệnh nhân trong mọi hoàn cảnh.

Vinh quang đến từ sự lặng lẽ

Điều dưỡng là nghề của thầm lặng. Không có hào quang trên sàn diễn, không có tiếng vỗ tay như nghệ sĩ. Nhưng chính vì không phô trương, họ xứng đáng được tôn vinh hơn cả. 60 năm – điều dưỡng Việt Nam đã đi qua bao gian khó, nhưng chưa bao giờ ngừng tiến bước. 60 năm – là lời khẳng định cho một nghề nghiệp cao quý, nhân văn và không thể thay thế. 60 năm – là niềm tin cho một thế hệ điều dưỡng mới: bản lĩnh – chuyên nghiệp – và đầy yêu thương.

Từ Trường Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột, chúng tôi xin gửi lời tri ân đến tất cả điều dưỡng viên Việt Nam – những người đang tiếp tục thắp sáng ngọn đèn Florence trong mỗi ca trực, mỗi hơi thở của bệnh nhân, mỗi ngày làm việc âm thầm mà rực rỡ.

TS.BS.Lưu Viết Tĩnh