Cuối năm 2021, tình trạng người lao động bán sổ BHXH là vấn đề thời sự, vấn đề “nóng”, tuy nhiên, đến nay vấn đề này đã được khắc phục và không còn đáng lo ngại.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà vừa có báo cáo gửi các Đại biểu Quốc hội về kết quả thực hiện các Nghị quyết về hoạt động chất vấn của Quốc hội thuộc lĩnh vực nội vụ. Báo cáo nêu rõ, trước thực trạng người lao động bán sổ BHXH, Chính phủ đã chỉ đạo, giao các bộ, cơ quan: Công an, Lao động- Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ), Thông tin và Truyền thông, BHXH Việt Nam (nay thuộc Bộ Tài chính) và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương kịp thời cảnh báo, xử lý nghiêm các hành vi mua gom sổ BHXH, siết chặt quy trình chi trả để ngăn chặn các đối tượng trục lợi. Sau khi có chỉ đạo quyết liệt, sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, tình trạng thu mua sổ BHXH đã từng bước được khắc phục.

Tiếp tục thực hiện các giải pháp khác để khắc phục tình trạng đã nêu, hành vi mua bán sổ BHXH dưới mọi hình thức đã được ghi nhận trong Luật BHXH năm 2024 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025) là hành vi vi phạm pháp luật, bị nghiêm cấm và xử lý theo quy định của pháp luật. Luật BHXH năm 2024 cũng đã quy định nhiều giải pháp tăng tính hấp dẫn, thu hút người lao động tham gia BHXH để hưởng lương hưu, hạn chế hưởng BHXH một lần. Đồng thời, việc tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH đã được thực hiện tích cực, nâng cao nhận thức của người lao động về BHXH, tránh việc bị lợi dụng, lôi kéo, dụ dỗ tham gia vào việc mua bán sổ BHXH. Tại thời điểm ban hành Nghị quyết số 41/2021/QH15, tình trạng người lao động bán sổ BHXH là vấn đề thời sự, vấn đề “nóng”. Tuy nhiên, đến nay, qua việc thực hiện hiệu quả những biện pháp của các cơ quan quản lý nhà nước, vấn đề này đã được khắc phục và không còn đáng lo ngại.

Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cũng cho biết, Luật BHXH năm 2024 được thông qua tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV đã mở rộng diện đối tượng tham gia BHXH, bổ sung chế độ khi tham gia BHXH, quy định đăng ký tham gia, quản lý thu, đóng BHXH, trách nhiệm theo dõi, quản lý, phát triển đối tượng tham gia BHXH, quy định cụ thể hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, bổ sung biện pháp xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, sửa đổi các quy định về hưởng BHXH một lần nhằm khuyến khích người lao động tham gia BHXH, hạn chế tình trạng người lao động hưởng BHXH một lần và khắc phục tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Tính đến hết Quý I/2025, tổng số người tham gia BHXH là 18.82 triệu người, tăng 8,63% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó tham gia BHXH bắt buộc là 17.07 triệu người (tăng 7,53%); tham gia BHXH tự nguyện là 1.74 triệu người (tăng 20,74%). Tổng số thu BHXH là 93.574 tỷ đồng (tăng 16,8%). trong đó, thu BHXH bắt buộc là 90.994 tỷ đồng (tăng 16,5%); thu BHXH tự nguyện là 2.579 tỷ đồng (tăng 28,46%).

Để gia tăng diện bao phủ BHXH, Bộ Nội vụ tiếp tục, đẩy mạnh thực hiện việc tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHXH, đặc biệt là các nội dung mới trong Luật BHXH năm 2024. Tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành có liên quan trong việc hoàn thiện và trình Chính phủ sửa đổi chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH tự nguyện cho người tham gia BHXH tự nguyện. Đánh giá tổng kết công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH, nghiên cứu, đề xuất Chính phủ ban hành Nghị quyết giao chi tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH. Tổng kết, đánh giá việc triển khai thực hiện Đề án đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền BHXH được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1676/QĐ-TTg ngày 21/11/2019, đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp.

Về nhiệm vụ năm 2024 thực hiện liên thông cơ sở dữ liệu về thị trường lao động, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết đã cơ bản đáp ứng yêu cầu đề ra. Đến nay, cơ sở dữ liệu về người lao động đã có thông tin của 41.871.138 người lao động, trong đó một số địa phương (Nghệ An, Hà Tĩnh, Kiên Giang, Đồng Tháp, Tuyên Quang...) đã hoàn thành việc nhập cơ sở dữ liệu. Như vậy, năm 2024, cơ sở dữ liệu về lao động đã được liên thông, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số khó khăn, như dữ liệu về người lao động lớn trong khi cơ sở hạ tầng về công nghệ thông tin chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra; chưa có cơ sở pháp lý quy định việc thực hiện đăng ký lao động là nghĩa vụ của người lao động để cập nhật biến động thường xuyên việc làm của người lao động.

Nguyệt Hà