Ba Tơ là huyện miền núi phía Tây Nam tỉnh Quảng Ngãi. Nơi đây có hệ thống giao thông còn nhiều cách trở, với 84% dân số là người đồng bào Hrê, cuộc sống còn lắm nỗi nhọc nhằn. Từng có thời BHXH, BHYT vẫn là những khái niệm xa vời với người dân, song bằng sự tận tụy, đổi mới không ngừng và sâu sát cơ sở, BHXH huyện Ba Tơ đã làm nên những chuyển biến rõ nét trong công tác an sinh.

Hành trình bền bỉ “gieo niềm tin” ở vùng cao

Nhiều năm trước, Ba Tơ từng được coi là “địa bàn thử thách” trong việc triển khai chính sách BHXH, BHYT. Không chỉ bởi địa hình, đường sá cách trở, mà còn bởi khoảng cách về nhận thức, thói quen sinh hoạt và tâm lý tiếp cận chính sách của người dân vùng cao. Tuy nhiên, với tinh thần chủ động, sự am hiểu địa bàn và lòng tận tâm, tập thể viên chức BHXH huyện Ba Tơ đã từng bước hóa giải những “nút thắt” cố hữu, đưa chính sách đi từ trang giấy vào cuộc sống.

Lan tỏa chính sách BHXH, BHYT đến với bà con các dân tộc trên địa bàn huyện Ba Tơ

Theo đó, từng viên chức BHXH huyện Ba Tơ đã kiên trì “giải mã” chính sách bằng ngôn ngữ đời thường, hành động cụ thể, để chính sách an sinh không chỉ đến được với người dân, mà còn cắm rễ vững chắc trong nhận thức và cuộc sống hằng ngày của họ. Qua đó, góp phần biến những quy định của pháp luật trên giấy thành quyền lợi thiết thực, gần gũi trong đời sống hằng ngày.

Ông Ngô Đức Hòa - Giám đốc BHXH huyện Ba Tơ bộc bạch: “Chúng tôi xem mỗi xã, mỗi thôn là một mặt trận nhỏ, mà ở đó chỉ có sự gần dân, sát cơ sở mới giúp chính sách được hiểu đúng và lan tỏa”. Vì vậy, trong năm 2024, BHXH huyện đã chủ động tham mưu ban hành 81 văn bản, trong đó có 66 văn bản trực tiếp từ đơn vị- được ví như những “mạch dẫn chính sách” len lỏi đến từng cấp, từng ngành, từng thôn làng.

Không dừng lại ở vai trò thực thi, BHXH huyện Ba Tơ còn chủ động kết nối và kích hoạt cả hệ thống chính trị từ huyện đến các xã cùng vào cuộc. Từ Huyện ủy, UBND huyện đến các Ban Chỉ đạo cấp xã cùng vào cuộc, đã tạo nên thế trận an sinh đồng bộ, tạo nền tảng vững chắc để chính sách thực sự lan tỏa bằng hành động, thay vì chỉ dừng ở lời kêu gọi.

Kết quả, năm 2024, tổng thu BHXH, BHYT toàn huyện được hơn 136,5 tỷ đồng, đạt 111,73% kế hoạch năm, cho thấy khả năng tổ chức thực hiện bám sát kịch bản và chủ động nguồn lực. Đáng chú ý, số người tham gia BHXH bắt buộc và BH thất nghiệp đều đạt trên 98% kế hoạch, trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp nhỏ ở miền núi hoạt động cầm chừng hoặc ngừng hẳn; hoặc một số cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp chậm đóng do thiếu nguồn kinh phí năm 2024.

BHYT tiếp tục được duy trì ở tỷ lệ bao phủ cao, đạt 100,27% kế hoạch, với 61.566 người tham gia. Số người tham gia BHXH tự nguyện tuy chưa đạt kỳ vọng, nhưng vẫn tăng đáng kể, tăng thêm 266 người so năm ngoái- đó là nhờ nỗ lực truyền thông đúng hướng.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, BHXH huyện thu BHXH, BHYT được 70,74 tỷ đồng, đạt gần 47% kế hoạch năm, tạo đà thuận lợi cho việc hoàn thành chỉ tiêu năm 2025- khi đổi mới mô hình hoạt động.

Bảo đảm quyền lợi người dân là ưu tiên hàng đầu

Xuất phát từ quan điểm “truyền thông phải lan tỏa đến từng nhà, thấm đến từng người dân”, năm 2024, BHXH huyện Ba Tơ đã phối hợp tổ chức hơn 20 hội nghị truyền thông, 2 lễ ra quân hưởng ứng Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân và Ngày BHYT Việt Nam (1/7), 88 cuộc phát thanh tuyên truyền ở cơ sở, trên 6.000 tờ gấp, tờ rơi được phát đến từng thôn làng. Mỗi hội nghị, mỗi buổi tư vấn đều thiết thực, có chiều sâu, phù hợp đặc điểm sinh hoạt của đồng bào dân tộc thiểu số, được bà con đồng tình đón nhận.

Kiên trì bám địa bàn, hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số tham gia BHXH, BHYT

Chỉ trong tháng 5/2025, sau 2 ngày ra quân hưởng ứng Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân và BHYT hộ gia đình, BHXH huyện Ba Tơ đã tiếp cận hơn 80 người dân, kết quả có 59 người tham gia BHXH tự nguyện và 15 người tham gia BHYT hộ gia đình. BHXH huyện cũng tổ chức thành công Hội nghị tuyên truyền tại xã Ba Cung với 28 người tham gia, trong đó 100% đã tham gia BHYT tự đóng tại chỗ. Tất cả tạo nên sự “chuyển hóa” ấn tượng trong điều kiện miền núi khó khăn.

Công tác chi trả, giải quyết chế độ, chính sách được tổ chức bài bản, minh bạch. Tổng chi các chế độ trong năm 2024 đạt trên 57,6 tỷ đồng, trong đó gồm: Chi lương hưu, trợ cấp hằng tháng hơn 35,7 tỷ đồng; chi trợ cấp một lần gần 5 tỷ đồng; chi các chế độ BHXH ngắn hạn xấp xỉ 3 tỷ đồng; chi khám chữa bệnh BHYT hơn 11,6 tỷ đồng… Đặc biệt, tỷ lệ chi trả qua tài khoản ATM đã và đang tăng dần, mang lại sự tiện lợi, an toàn, hiệu quả so với hình thức chi trả truyền thống, tích cực góp phần giúp bà con vùng cao tiếp cận, sử dụng phương thức chi trả hiện đại, giảm thiểu rủi ro, tiết kiệm thời gian và công sức cho người thụ hưởng.

Công tác tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính tại BHXH huyện Ba Tơ trong năm 2024 được số hóa mạnh mẽ, với hơn 60% hồ sơ được thực hiện thông qua giao dịch điện tử. BHXH huyện không để tồn đọng, sai sót nào trong 6.049 hồ sơ đã xử lý. Đây là kết quả rất đáng ghi nhận đúng như những gì Giám đốc BHXH huyện Bơ Tơ- ông Ngô Đức Hòa nhận định: “Ba Tơ địa bàn rộng nhất tỉnh, chiếm hơn 1/5 tổng diện tích toàn tỉnh Quảng Ngãi, nhân lực mỏng, chỉ một lãnh đạo đứng đầu, chưa có cấp phó hỗ trợ điều hành, nhưng nhờ ứng dụng công nghệ và tinh thần trách nhiệm, chúng tôi vẫn giữ được kỷ cương trong giải quyết công việc”.

Về giám định BHYT được coi là lĩnh vực khó, song BHXH huyện không ngừng nỗ lực trong chuyên môn, tăng cường giám định chuyên đề, phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Y tế huyện tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ người dân trong tiếp cận, thụ hưởng quyền lợi khám, điều trị bệnh và thanh toán chế độ BHYT theo quy định.

Mở lối cho ngày mai

Chặng đường hiện thực hóa chính sách BHXH, BHYT ở Ba Tơ vẫn còn không ít thách thức. Nhưng giữa vùng cao còn nhiều khó khăn, cách trở này, những cách làm mới đã và đang tiếp tục định hình, không trông chờ, không rập khuôn, mà là sự chủ động, linh hoạt, phù hợp với thực tiễn. Từ nền tảng hôm nay, BHXH huyện Ba Tơ đang khẳng định cam kết bền vững cho ngày mai, trong hành trình thích ứng với không gian phát triển mới sau sắp xếp đơn vị hành chính.

Tư vấn chính sách BHXH, BHYT cho người dân

Năm 2025, BHXH huyện Ba Tơ xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm với định hướng cụ thể và bài bản. Trong đó, chú trọng xây dựng kế hoạch truyền thông nhóm nhỏ, tổ chức hội nghị tại thôn, làng phù hợp đặc điểm từng địa bàn; phát triển người tham gia BHXH, BHYT theo các kịch bản truyền thông đã được chuẩn bị công phu.

Đồng thời, BHXH huyện cũng sẽ cập nhật đầy đủ dữ liệu biến động hộ gia đình, rà soát kỹ dữ liệu hộ kinh doanh cá thể; thực hiện điều chỉnh tăng, giảm lao động và mức đóng đúng quy định; đẩy mạnh công tác thu, đảm bảo đúng tiến độ, hạn chế tối đa tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH, BHYT.

Theo đó, BHXH huyện Ba Tơ đặt mục tiêu giải quyết các chế độ nhanh chóng, chi trả kịp thời, đúng đủ; tiếp tục tuyên truyền, vận động người hưởng chuyển sang nhận lương, trợ cấp qua tài khoản cá nhân thay cho tiền mặt. Giao dịch điện tử tiếp tục được đẩy mạnh để đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính trong bối cảnh mới; công tác kiểm soát chi phí khám chữa bệnh BHYT đảm bảo an toàn, cân đối quỹ; tăng cường giám định chuyên đề, giám định điện tử nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng quỹ BHYT.

Khi đội ngũ viên chức BHXH huyện Ba Tơ đặt người dân làm trung tâm, lấy an sinh làm sứ mệnh, thì mọi rào cản, từ khoảng cách địa lý, nhận thức đến khó khăn kinh tế... đều dần được tháo gỡ bằng sự tận tâm và sáng tạo.

Chính sách sẽ không thể “sống” và phát triển bền vững nếu thiếu những con người dám dấn thân. Ở Ba Tơ, chính sự bền bỉ, trách nhiệm và nhiệt huyết của đội ngũ viên chức BHXH huyện đã góp phần lan tỏa lưới an sinh xã hội vững chắc giữa vùng cao đầy gian khó này.

Thái Đông Hải