Tạp chí Nature Medicine, ngày 3/2, công bố một nghiên cứu cho thấy mức độ ô nhiễm vi nhựa trong não người đang có xu hướng tăng, phản ánh tình trạng ô nhiễm nhựa ngày càng lớn trong môi trường 50 năm qua.

Theo tờ báo trên, khi tiến hành phân tích mẫu mô từ hàng chục ca tử vong trong giai đoạn từ năm 1997 đến năm 2024, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra sự gia tăng đáng kể của vi nhựa cùng nano nhựa trong não người. Bên cạnh đó, các mẫu gan và thận cũng có sự hiện diện của các hạt nhựa nhỏ, chứng tỏ cơ thể con người đang bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm vi nhựa.

Vi nhựa- có nguồn gốc từ quá trình phân hủy rác thải nhựa có ở khắp mọi nơi trong môi trường, từ đỉnh Everest đến các đại dương sâu nhất. Con người có thể hấp thụ các hạt này thông qua thực phẩm, nước uống và không khí.

Trước đó, vi nhựa đã được tìm thấy trong máu, tinh dịch, sữa mẹ, nhau thai và tủy xương. Dù tác động của vi nhựa đối với sức khỏe con người vẫn chưa được hiểu rõ nhưng một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa vi nhựa với bệnh nhân bị đột quỵ hay bệnh tim mạch.

Nhóm nghiên cứu do Giáo sư Matthew Campen tại Đại học New Mexico của Mỹ dẫn đầu đã thực hiện phân tích trên mẫu mô não, gan và thận từ 28 người tử vong năm 2016 và 24 người tử vong năm 2024. Kết quả cho thấy nồng độ vi nhựa trong mô não cao hơn đáng kể so với các cơ quan khác, đặc biệt, mức độ ô nhiễm trong các mẫu phân tích từ năm 2024 cũng cao hơn nhiều so với năm 2016. Mở rộng nghiên cứu, các nhà khoa học tiếp tục phân tích mẫu mô não từ những ca tử vong trong giai đoạn 1997-2013 tại khu vực bờ biển phía Đông nước Mỹ. Kết quả cho thấy xu hướng ô nhiễm vi nhựa trong não ngày càng gia tăng trong suốt gần 3 thập niên qua. Loại nhựa phổ biến nhất được tìm thấy là polyethylene được sử dụng rộng rãi trong túi nhựa và bao bì thực phẩm chiếm khoảng 75% tổng lượng nhựa trong các mẫu.

Một phát hiện đáng chú ý khác trong nghiên cứu là nồng độ vi nhựa trong não của những người mắc chứng mất trí cao gấp khoảng 6 lần so với những trường hợp khác. Tuy nhiên, các nhà khoa học nêu rõ điều này không thể dẫn đến kết luận vi nhựa là nguyên nhân gây ra chứng mất trí bởi tổn thương não do bệnh lý này có thể góp phần làm tăng sự tích tụ của các hạt vi nhựa.

Giáo sư Tamara Galloway tại Đại học Exeter (Anh) - người không trực tiếp tham gia nhóm nghiên cứu, nhận định mức độ vi nhựa trong não tăng 50% trong 8 năm qua là một dấu hiệu đáng lo ngại, phản ánh sự gia tăng việc sản xuất và sử dụng nhựa trên toàn cầu. Theo bà, nếu con người có thể giảm ô nhiễm vi nhựa trong môi trường, mức độ phơi nhiễm vi nhựa vào cơ thể người cũng có thể giảm theo.

Dù nghiên cứu cung cấp nhiều dữ liệu quan trọng, các nhà khoa học vẫn lưu ý rằng cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn để hiểu rõ hơn về cơ chế hấp thụ, đào thải và tác động của vi nhựa đối với sức khỏe con người, đặc biệt là với hệ thần kinh.

Giáo sư Oliver Jones tại Đại học RMIT (Australia) đánh giá nghiên cứu này rất đáng chú ý nhưng số lượng mẫu nghiên cứu còn hạn chế và việc phân tích các hạt vi nhựa cực nhỏ luôn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm tạp chất, do đó cần thận trọng khi diễn giải kết quả.

Tuy nhiên, những kết quả mới tìm ra được đánh giá là lời khuyến cáo cần phải kiểm soát ô nhiễm nhựa và nghiên cứu sâu hơn về tác động lâu dài của vi nhựa đối với sức khỏe con người.  

Hoàng Dương