Trong xu hướng phục hồi về tăng trưởng kinh tế năm 2024, tình hình đăng ký doanh nghiệp (DN) được dự báo tiếp tục đóng góp điểm sáng trong bức tranh toàn cảnh của nền kinh tế Việt Nam…

Tín hiệu tích cực

Theo ghi nhận của Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH-ĐT), DN thành lập mới trong tháng 1/2024 tăng mạnh cả về số DN lẫn số vốn đăng ký. Cụ thể, số DN thành lập mới trong tháng 1/2024 là 13.536 DN (tăng 24,8% so với cùng kỳ năm 2023) với số vốn đăng ký thành lập đạt 151.451 tỷ đồng (tăng 52,8% so với cùng kỳ năm 2023).

Số lượng DN đăng ký thành lập mới năm 2023 lần đầu chạm mức kỷ lục- gần 160 nghìn DN

Xu hướng này tiếp nối gam màu sáng trong năm 2023, khi số lượng DN đăng ký thành lập mới năm 2023 lần đầu tiên chạm mức kỷ lục- gần 160 nghìn DN (tăng 7,2% so với cùng kỳ năm 2022). Con số này thực sự ấn tượng khi gấp 1,2 lần mức bình quân giai đoạn 2017-2022 và tăng 4,6% so với ước thực hiện cả năm 2023.

Đồng thời, sự gia tăng này được ghi nhận không chỉ về lượng mà cả về chất. Tổng số vốn đăng ký mới của DN gia nhập thị trường có sự cải thiện qua các quý của năm 2023: Quý I đạt 310.331 tỷ đồng; quý II là 379.319 tỷ đồng; quý III và quý IV đã tăng lên mức 434.483 tỷ đồng. Tổng số lao động đăng ký của các DN thành lập mới trong năm 2023 là 1.052.575 lao động, tăng 7,3% so với năm 2022.

Bên cạnh đó, số DN quay trở lại hoạt động trong năm 2023 đạt 58.412 DN; qua đó góp phần đưa số DN gia nhập và tái gia nhập thị trường tiếp tục ở mốc trên 200 nghìn DN, tăng 4,5% so với năm 2022. Đặc biệt, con số này cũng gấp 1,3 lần số DN rút lui khỏi thị trường trong năm qua. Phần lớn DN tạm ngừng kinh doanh, ngừng hoạt động hay giải thể trong năm 2023 có thời gian hoạt động ngắn (dưới 5 năm), tập trung chủ yếu ở quy mô nhỏ (dưới 10 tỷ đồng).

Trong năm 2024, các chuyên gia kinh tế dự báo tăng trưởng kinh tế sẽ tiếp tục xu hướng phục hồi tích cực. Theo đó, các chính sách hỗ trợ được ban hành trong năm 2023 sẽ có tác động rõ nét hơn vào nền kinh tế; các động lực về đầu tư (bao gồm cả đầu tư tư nhân, FDI, đầu tư công, DN nhà nước), tiêu dùng, du lịch và xuất khẩu tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ; các vấn đề tồn đọng, bất cập kéo dài được tập trung tháo gỡ, chuyển biến tích cực hơn, nhất là vướng mắc của DN, dự án đầu tư, thị trường bất động sản, trái phiếu DN.

Tuy nhiên, những khó khăn, thách thức còn rất lớn, nhất là từ những yếu tố bất lợi từ bên ngoài và những hạn chế, bất cập nội tại đã kéo dài nhiều năm. Sức chống chịu của DN bị bào mòn, hậu quả và tác động của dịch Covid-19 tiếp tục kéo dài, cộng hưởng với những khó khăn, thách thức mới từ đầu năm 2023 đến nay…

Trên cơ sở tình hình đăng ký DN năm 2023 và những khó khăn năm 2024, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh dự báo số lượng DN thành lập mới năm nay dự báo tăng 2% so với năm 2023, đạt khoảng 162.500 DN. Cùng với đó, triển vọng khoảng 68.000 DN quay lại hoạt động, tăng 16%. Như vậy, tổng cộng sẽ có thêm 230.500 DN gia nhập nền kinh tế năm 2024. Đồng thời, có thể sẽ có hơn 178 ngàn DN rút lui khỏi thị trường (trong đó có khoảng 10% là số lượng DN thực hiện thủ tục giải thể, thực sự chấm dứt hoạt động và rời khỏi thị trường).

Mở rộng “không gian” cho DN phát triển

Nghị quyết số 45/NQ-CP năm 2023 của Chính phủ (ban hành Chương trình thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW năm 2017 về phát triển kinh tế tư nhân) đã đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 có khoảng 1,5 triệu DN, trong đó có 60-70 nghìn DN quy mô vừa và lớn; đến năm 2030 có ít nhất 2 triệu DN; hình thành và phát triển nhiều tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh, có tiềm lực, có sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Nhiều cơ hội để DN phục hồi và phát triển trong năm 2024

Đây được xem là mục tiêu khá khó khăn. Trước đây, chúng ta đặt mục tiêu 1 triệu DN đến năm 2020, nhưng đến nay vẫn chưa chạm mục tiêu này. Năm 2023, cùng với số DN gia nhập thị trường tăng cao, thì số DN rút lui khỏi thị trường cũng lên tới 172.500 DN, tăng 20,5% so với năm 2022- đây cũng là con số cao nhất kể từ năm 2017 tới nay…

Để DN vượt qua khó khăn, tận dụng thời cơ, phục hồi và phát triển nhanh, bền vững, tạo động lực quan trọng phát triển kinh tế-xã hội đất nước trong năm 2024, Tổng cục Thống kê đề xuất, Chính phủ và các bộ, ngành cần tập trung thực hiện một số giải pháp.

Cụ thể, Chính phủ cần tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm; cũng như thực hiện các chính sách khác góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối và hệ thống ngân hàng.

Cùng với đó, Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng: Về đầu tư (bao gồm cả đầu tư từ nguồn NSNN), trọng tâm là các dự án, công trình giao thông quan trọng, trọng điểm quốc gia, lấy đầu tư công làm vốn mồi thúc đẩy đầu tư tư nhân; đồng thời huy động hiệu quả vốn đầu tư nước ngoài, nhất là vốn FDI có quy mô lớn, công nghệ cao.

Mặt khác, Chính phủ tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, pháp luật, cơ chế, chính sách gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật; đồng thời đẩy mạnh cắt giảm, đơn giản hóa TTHC, quy định kinh doanh gắn với thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số. Đẩy mạnh cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, các chương trình, hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, kết nối cung cầu trong nước…

Triển khai đồng bộ các giải pháp để đẩy mạnh thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế. Đồng thời, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế như tranh thủ các cơ hội mới từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng sản xuất, thương mại, đầu tư toàn cầu và khu vực, thu hút đầu tư, phát triển các ngành, lĩnh vực chíp bán dẫn, linh kiện… Thu hút nguồn lực tài chính xanh, tín dụng xanh ưu đãi để phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới Hydrogen; xây dựng và phát triển trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam…

Đặc biệt, để đảm bảo nguồn vốn cho DN làm động lực phát triển, NHNN Việt Nam cần thực hiện các giải pháp tín dụng phù hợp đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế; chỉ đạo các tổ chức tín dụng hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế; kiểm soát tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; khuyến khích các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục cho vay, phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ nền kinh tế…

Thái An