Đột nhiên mọc nhiều lông khắp toàn thân, bé HĐ.H (5 tuổi 6 tháng, Hà Nội) được các bác sỹ PKĐK Medlatec Tây Hồ phát hiện suy tuyến thượng thận. Đặc biệt, nguyên nhân được xác định từ việc cha mẹ tự ý cho trẻ sử dụng thuốc đông y hỗ trợ tăng cân…

Bé HĐ.H có tình trạng kém ăn, chậm tăng cân từ nhỏ, mặc dù đã áp dụng nhiều phương pháp nhưng không đem lại hiệu quả. Được bạn bè giới thiệu, mẹ cháu H Đã tìm mua thuốc Đông y gia truyền với mong muốn hỗ trợ tăng cân cho con. Sử dụng ròng rã suốt 3 tháng, bé H tăng được khoảng 0,5kg. Tuy nhiên, khoảng 1 tháng trở lại đây, toàn thân cháu xuất hiện tình trạng mọc lông bất thường, đặc biệt ở các vùng mặt, vai, cánh tay, lưng và chân. Ngoài ra, da của trẻ cũng sạm hơn, mặt tròn hơn.

Thấy con có những dấu hiệu bất thường, gia đình đưa cháu tới PKĐK Medlatec Tây Hồ kiểm tra. Tại đây, sau khi tiến hành khai thác tiền sử và thăm khám lâm sàng, bác sĩ chỉ định các kỹ thuật cận lâm sàng cần thiết phục vụ chẩn đoán. Kết quả định lượng cortisol (hormone tuyến thượng thận) trong máu lúc 9h sáng của bé giảm thấp: 56,9 nmol/L (mức bình thường: 140-700 nmol/L). Bác sĩ chẩn đoán xác định cháu H bị suy tuyến thượng thận do thuốc, được kê đơn điều trị ngoại trú và hẹn lịch tái khám.

Xuất phát từ tâm lý nhiều cha mẹ “nuôi con béo mới khỏe”, không ít “thần dược” được gắn mác Đông y “tăng cân thần tốc” được rao bán tràn lan trên mạng Internet. Đáng nói, phần lớn các sản phẩm này đều gắn dưới mác “Đông y gia truyền”, bởi vậy nhiều cha mẹ không tìm hiểu kỹ, luôn nghĩ thuốc Đông y vô hại, uống vào “không bổ ngang cũng bổ dọc” mà không hề lường trước được những hệ lụy nghiêm trọng phía sau.

Trực tiếp thăm khám và điều trị trường hợp của cháu H, ThS.BS Ngô Thị Cam Chuyên khoa Nhi (PKĐK Medlatec Tây Hồ) cho biết: “Cortisol là một hormone do tuyến thượng thận tiết ra, có tác dụng điều hòa chuyển hóa đường trong cơ thể và chống lại các stress. Corticoid là một chất kháng viêm mạnh, thường có trong thành phần của nhiềuloại thuốc điều trị các bệnh lý của các chuyên khoa, như: thuốc nhỏ, xịt trong tai mũi họng; thuốc bôi trong da liễu; thuốc uống chống viêm trong nhiều bệnh lý và gần đây xuất hiện cả trong các thuốc không có nguồn gốc rõ ràng với quảng cáo “giúp trẻ ăn ngon, tăng cân”.

Việc sử dụng các chế phẩm corticoid liều cao, kéo dài không theo chỉ dẫn của bác sĩ có thể gây ra những tác dụng phụ trên nhiều hệ cơ quan khác nhau: toàn thân phù, tăng huyết áp; chuyển hóa (đái tháo đường, rối loạn mỡ máu); da (tăng nguy cơ nhiễm trùng da, mỏng da, rạn da, dễ bầm tím, mụn trứng cá); mỡ (rối loạn phân bố mỡ gây nên kiểu hình Cushing: Mặt tròn như mặt trăng, béo trung tâm, bướu lưng trâu, chi teo); tác động hệ cơ, xương (teo cơ, loãng xương, chậm phát triển ở trẻ em); tiêu hóa (viêm loét dạ dày - tá tràng); miễn dịch (suy giảm miễn dịch nên dễ nhiễm trùng cơ hội, giảm hiệu quả và tăng nguy cơ của vaccine); thần kinh (thèm ăn, rối loạn cảm xúc, trầm cảm); mắt (đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp); thượng thận (khi dừng đột ngột có thể gây ra tình trạng suy thượng thận cấp là 1 tình trạng cấp cứu có khả năng tử vong nếu không được xử trí kịp thời)…

Từ nguy cơ tự ý dùng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, gây nhiều hệ lụy đến sức khỏe, các bác sỹ khuyến cáo các phụ huynh cần “ừ bỏ ngay thói quen tự làm bác sĩ khi nuôi con”. Thực tế, nhiều người dân, trong đó có các bậc phụ huynh thường có thói quen tự mua thuốc tại quầy thuốc để điều trị tại nhà và không theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ. Chính vì vậy tình trạng nhập viện vì biến chứng do sử dụng corticoid khá cao.

“Người dân cần hết sức lưu ý với các sản phẩm thuốc gắn mác thuốc đông y với tác dụng tăng cân, trị biếng ăn, giảm nhanh các triệu chứng viêm họng, ho, viêm da, giảm đau, sưng khớp… bởi chúng có thể bị trộn lẫn corticoid”, bác sĩ Cam khuyến cáo. “Phụ huynh không nên tự ý sử dụng những thuốc có chứa thành phần này cho trẻ, chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ và tái khám định kỳ để được theo dõi tác dụng phụ của thuốc. Việc theo dõi bao gồm: đo huyết áp, cân nặng, chiều cao, tốc độ phát triển của trẻ, xét nghiệm máu, kiểm tra mắt từ 1- 3 tháng/ lần”, bác sĩ Cam đặc biệt nhấn mạnh…

Thái An