Trong kỷ nguyên số, internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Từ mua sắm trực tuyến, thanh toán hóa đơn đến truy cập thông tin và kết nối với bạn bè, mọi thứ dường như chỉ cách một cú nhấp chuột.

Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng đi kèm với những rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt là sự gia tăng của các website giả mạo. Những trang web này được tạo ra với mục đích lừa đảo, đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc phát tán phần mềm độc hại. Việc nhận diện và tránh xa chúng là vô cùng quan trọng để bảo vệ an toàn cho bản thân và tài sản.

Cẩn trọng để phát hiện các trang web có dấu hiệu giả mạo, lừa đảo

Vậy, làm thế nào để phân biệt một website thật với một website giả mạo? Dưới đây là một số dấu hiệu đáng chú ý cần lưu tâm:

Kiểm tra kỹ địa chỉ website (URL)

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất, hãy xem xét kỹ địa chỉ trang web trên thanh trình duyệt:

Sai chính tả hoặc ký tự lạ: Các website giả mạo thường có địa chỉ rất giống với website thật, nhưng có thể mắc lỗi chính tả nhỏ, thêm hoặc bớt một vài ký tự. Ví dụ, thay vì google.com, có thể là googlle.com hoặc googel.com.

Sử dụng tên miền phụ đáng ngờ: Một số trang web giả mạo có thể sử dụng tên miền phụ không chính thức.

Tên miền không khớp với nội dung: Nếu bạn đang truy cập một trang web được cho là của một đơn vị cụ thể, hãy đảm bảo rằng tên miền phản ánh đúng tên công ty đó.

Chú ý đến chứng chỉ bảo mật SSL (HTTPS)

Một website an toàn sẽ có chứng chỉ bảo mật SSL, được biểu thị bằng biểu tượng ổ khóa nhỏ màu xanh lá cây hoặc màu xám ở thanh địa chỉ và tiền tố https:// trong đường dẫn.

Thiếu chứng chỉ SSL: Nếu bạn thấy cảnh báo “Không an toàn” hoặc không có biểu tượng ổ khóa, thông tin bạn nhập trên trang web này có thể không được mã hóa và dễ bị đánh cắp.

Chứng chỉ SSL không hợp lệ: Nhấp vào biểu tượng ổ khóa để xem thông tin chi tiết về chứng chỉ. Nếu chứng chỉ đã hết hạn hoặc không được cấp cho đúng tên miền, hãy cảnh giác.

Quan sát thiết kế và nội dung website

Các website giả mạo thường có thiết kế sơ sài, thiếu chuyên nghiệp và mắc nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

Thiết kế cẩu thả: Bố cục lộn xộn, hình ảnh chất lượng kém, màu sắc không đồng nhất có thể là dấu hiệu của một trang web giả mạo.

Lỗi chính tả và ngữ pháp: Các trang web chính thức thường được kiểm duyệt kỹ lưỡng về mặt ngôn ngữ. Nếu bạn thấy quá nhiều lỗi chính tả hoặc ngữ pháp, hãy cẩn thận.

Thông tin liên hệ thiếu hoặc không chính xác: Kiểm tra trang “Liên hệ” hoặc “Giới thiệu”. Nếu thông tin liên hệ mơ hồ, không đầy đủ hoặc không khớp với thông tin bạn biết về tổ chức đó, đó có thể là một dấu hiệu đáng ngờ.

Sử dụng các công cụ kiểm tra website

Có một số công cụ trực tuyến miễn phí có thể giúp bạn đánh giá độ tin cậy của một website. Các công cụ này thường kiểm tra các yếu tố như tuổi đời của tên miền, thông tin đăng ký, và lịch sử hoạt động. Một số công cụ miễn phí như sau:

Virustotal: Cho phép người dùng phân tích các tệp tin và URL đáng ngờ để phát hiện virus, sâu, trojan và các loại phần mềm độc hại khác. Nó sử dụng hơn 70 trình quét virus và dịch vụ phân tích URL khác nhau để cung cấp kết quả toàn diện về mức độ an toàn của một tệp tin hoặc trang web.

Urlscan: Khi bạn gửi một URL đến urlscan.io, nó sẽ thu thập thông tin về trang web đó, bao gồm ảnh chụp màn hình, các liên kết được tìm thấy, các tài nguyên được tải, và các hành vi tiềm ẩn. Điều này giúp người dùng xác định xem một trang web có an toàn hay có dấu hiệu lừa đảo hay không.

Browserling: Cung cấp khả năng chạy và tương tác với các trình duyệt web thực tế trên các hệ điều hành khác nhau ngay trong trình duyệt của bạn. Điều này hữu ích cho việc xác minh xem một trang web có dấu hiệu giả mạo, lừa đảo hay không.

Các công cụ sử dụng trí tuệ nhân tạo như ChatGPT, Gemini: Các công cụ này phải là một công cụ phát hiện phần mềm độc hại chuyên dụng như Virustotal hay urlscan.io tuy nhiên chúng sẽ dựa trên khả năng phân tích ngôn ngữ và thông tin để đưa ra nhận định. Bạn nên kết hợp việc sử dụng Gemini với các phương pháp khác (như kiểm tra URL, chứng chỉ bảo mật, thông tin liên hệ) để có đánh giá toàn diện nhất.

Hãy luôn giữ tinh thần cảnh giác khi duyệt web: Đừng vội vàng nhấp vào các liên kết hoặc cung cấp thông tin cá nhân nếu bạn cảm thấy có bất kỳ điều gì đáng ngờ. Hãy dành thời gian để kiểm tra kỹ lưỡng trước khi tương tác với bất kỳ website nào, đặc biệt là những trang web yêu cầu bạn cung cấp thông tin nhạy cảm hoặc thực hiện các giao dịch tài chính. Bằng cách trang bị cho mình những kiến thức cần thiết, bạn có thể tự bảo vệ mình khỏi những nguy cơ tiềm ẩn trên không gian mạng.

Trung tâm Công nghệ thông tin và Chuyển đổi số (BHXH Việt Nam)