Hội đồng chấp hành cơ quan Liên Hợp Quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) cho biết, khoảng 2 tỷ phụ nữ và trẻ em gái trên toàn cầu không hề được tiếp cận bất kỳ hình thức bảo vệ xã hội nào.

Theo báo cáo có tựa đề "Khảo sát thế giới về vai trò của phụ nữ trong phát triển năm 2024", khoảng cách giới tính trong bảo vệ xã hội ngày càng nới rộng khiến cho phụ nữ và trẻ em gái càng dễ nghèo đói hơn. Tuy mức độ bảo vệ xã hội đã tăng lên kể từ năm 2015, khoảng cách giới trong phạm vi bảo hiểm lại đang gia tăng ở hầu hết các khu vực đang phát triển, cho thấy những cột mốc gần đây có lợi cho nam giới nhiều hơn cho nữ giới.

Báo cáo nhấn mạnh thêm, bất chấp những tiến bộ đạt được, hơn 63% phụ nữ trên toàn cầu sinh con mà không được hưởng chế độ thai sản, đặc biệt ở khu vực châu Phi cận Sahara, con số này lên tới 94%. Tình trạng thiếu hỗ trợ tài chính trong thời gian nghỉ thai sản không chỉ khiến phụ nữ gặp bất lợi về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như hạnh phúc của họ và con cái họ, khiến đói nghèo kéo dài qua nhiều thế hệ.

Trong báo cáo, UN Women đề cập thực tại khắc nghiệt về bản chất giới của đói nghèo. Phụ nữ và trẻ em gái chiếm tỷ lệ quá lớn trong số người nghèo ở mọi giai đoạn của cuộc đời, với khoảng cách lớn nhất là trong những năm sinh nở. Phụ nữ ở độ tuổi 25-34 có khả năng sống trong các gia đình cực kỳ nghèo cao hơn 25% so với nam giới cùng nhóm tuổi. Xung đột và biến đổi khí hậu cũng làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng này.

Mặc dù vậy, Giám đốc bộ phận Chính sách Chương trình và Liên chính phủ của UN Women, bà Sarah Hendriks cho rằng "tiềm năng của bảo vệ xã hội đối với bình đẳng giới, với khả năng phục hồi và chuyển đổi là rất lớn". Muốn đạt được tiềm năng này, thế giới cần tập trung vào phẩm giá, quyền tự quyết và trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái ở mọi giai đoạn của quá trình, từ xây dựng chính sách tới chương trình đến thực hiện và hỗ trợ.

Nhiều trường hợp tích cực cũng được báo cáo đề cập. Một số quốc gia như Mông Cổ đã mở rộng chế độ nghỉ thai sản cho những người lao động không chính thức, bao gồm cả người chăn nuôi và người tự kinh doanh, đồng thời tăng cường chế độ nghỉ phép chăm sóc con để hỗ trợ bình đẳng giới trong trách nhiệm chăm sóc. Các bước tương tự đã được thực hiện ở các nước như Mexico và Tunisia, đưa cả người giúp việc vào hệ thống an sinh xã hội.

Cuối cùng, báo cáo kêu gọi các chính phủ cung cấp cho phụ nữ và trẻ em gái những con đường thoát nghèo một cách bền vững, bằng cách ưu tiên nhu cầu của phụ nữ và trẻ em gái trong các biện pháp bảo vệ xã hội và ứng phó với khủng hoảng của họ.

Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), cứ 4 trẻ em gái vị thành niên thì có gần 1 trẻ em gái phải chịu bạo lực thể xác và/hoặc tình dục từ bạn tình. Thống kê cho thấy, hàng năm ở các khu vực đang phát triển có khoảng 12 triệu trẻ em gái từ 15 đến 19 tuổi sinh con, và hàng triệu trẻ em gái vẫn đang phải đối mặt với tình trạng phân biệt đối xử, bị loại trừ và áp bức. UNFPA kêu gọi mọi người hãy cùng xây dựng một thế giới công bằng và bình đẳng hơn, nơi trẻ em gái được lớn lên một cách an toàn, với quyền và lựa chọn của các em được công nhận và tôn trọng.

Hoàng Dương