Quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật là vấn đề nhức nhối thời gian qua. Việc quảng cáo thực phẩm chức năng hiện nay không chỉ nằm ở đơn vị phát hành quảng cáo, những nền tảng xuyên biên giới như TikTok, Facebook, mà còn cả trí tuệ nhân tạo, các thuật toán. Đây là những khó khăn đặt ra trong việc quản lý, xử lý và cảnh báo người tiêu dùng.

Chia sẻ tại Tọa đàm "Đạo đức trong quảng cáo thực phẩm chức năng", Thứ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Thanh Lâm cho biết: "Chúng ta có thể xếp hạng DN, nhãn hàng thực phẩm chức năng theo chuẩn mực đạo đức trong lĩnh vực quảng cáo. Song song với đó là thống kê, phát hiện xử phạt vi phạm, đưa nhãn hàng vào “danh sách đen” để cảnh báo đến người tiêu dùng".

Tọa đàm Đạo đức trong quảng cáo thực phẩm chức năng

Mới đây, Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam đã ban hành Quy chế đạo đức quảng cáo thực phẩm chức năng. Theo đó, các hội viên của Hiệp hội phải thực hiện những quy định này, nhằm ngăn chặn tình trạng quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật.

Liên quan việc này, PGS-TS.Trần Đáng- Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cho biết, bên cạnh góp phần bảo vệ sức khỏe người dân, thực trạng quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật còn gây bức xúc cho cả người tiêu dùng lẫn người trong ngành sản xuất thực phẩm chức năng.

Đáng chú ý, theo quy định đạo đức quảng cáo của Hiệp hội, có 4 hiện tượng vi phạm đạo đức gồm: Quảng cáo sai sự thật, lừa gạt, giả mạo; quảng cáo phóng đại, thổi phồng sản phẩm; quảng cáo mơ hồ gây hiểu nhầm; quảng cáo nhắm vào các đối tượng nhạy cảm (người bệnh ung thư, bệnh hiểm nghèo).

“Có những thông điệp quảng cáo như những quả bom giội vào nhận thức công chúng như: Cam kết điều trị dứt điểm không hết không lấy tiền; đánh bay tiểu đường type 1 type 2, dứt điểm hoàn toàn huyết áp cao… Thực tế không sản phẩm khoa học nào có tác dụng như thế. Quảng cáo sai trong lĩnh vực thực phẩm chức năng gây ra những tác hại hết sức nguy hiểm cho xã hội”- Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Thanh Phong- Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) chia sẻ thêm: Luật An toàn thực phẩm chỉ quản lý chung về thực phẩm, còn quy định về quảng cáo hàng hóa nói chung và quảng cáo thực phẩm chức năng nói riêng nằm trong Luật Quảng cáo và các văn bản hướng dẫn.

Theo đó, người phát hành quảng cáo chỉ được phát hành quảng cáo theo đúng nội dung đã thẩm định. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều DN quảng cáo sản phẩm không theo nội dung đã thẩm định. Thậm chí, nhiều DN cho biết, họ không quảng cáo sản phẩm sai quy định, mà do đơn vị, cá nhân khác quảng cáo nên họ không nắm được.

"Thậm chí còn có các sản phẩm có chứa chất cấm; qua thanh tra, kiểm tra vẫn phát hiện và chuyển cơ quan Công an xử lý hình sự. Để nâng cao hơn nữa hiểu biết của người dân, các cơ quan truyền thông cần tuyên truyền mạnh mẽ thực phẩm chức năng không thể chữa bệnh"- đại diện Cục An toàn thực phẩm nhấn mạnh.

Chia sẻ tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Thanh Lâm nhận định, vấn đề quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật là vấn đề nhức nhối trong cộng đồng thời gian qua. Việc quảng cáo thực phẩm chức năng hiện nay không chỉ nằm ở đơn vị phát hành quảng cáo, những nền tảng xuyên biên giới như TikTok, Facebook, mà còn cả trí tuệ nhân tạo, các thuật toán. Đây là những khó khăn đặt ra trong việc quản lý, xử lý và cảnh báo người tiêu dùng.

Do đó, để kiểm soát được những nội dung quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật, một trong các giải pháp là có thể xếp hạng theo chuẩn mực đạo đức trong lĩnh vực quảng cáo. Song song với đó là thống kê, phát hiện và xử phạt vi phạm, nhất là cần cho những nhãn hàng vi phạm vào "danh sách đen" để cảnh báo đến các đơn vị hợp tác và người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Xuân Hoàng- Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cũng cho hay, Hiệp hội đang đề xuất hình thức "đèn xanh- đèn đỏ". Cụ thể: Sản phẩm "xanh" là các sản phẩm không vi phạm các quy định, trong đó có quảng cáo, sẽ được Hiệp hội khuyến nghị sử dụng. Còn sản phẩm "đỏ" là sản phẩm vi phạm, sẽ được khuyến cáo cần thận trọng khi sử dụng.

Còn ông Nguyễn Thanh Phong cho rằng, về đề xuất "danh sách đen" với những trang vi phạm quảng cáo có thể thực hiện được. Với những DN nếu không có giấy tiếp nhận quảng cáo, quảng cáo không đúng với nội dung xin cấp phép cũng được xác định là vi phạm và có thể công khai trên nhiều nền tảng để cảnh báo người dân.

Hà Hùng