Tỷ lệ tăng lương của doanh nghiệp (DN) Việt giảm từ 6,7% (năm 2023) xuống còn 6,3% (năm 2024), nhưng tỷ lệ thưởng lại tăng từ 19,2% lên 20,3%. Việc tỷ lệ tăng lương chỉ giảm nhẹ cho thấy, các DN vẫn nỗ lực đồng hành cùng NLĐ trong giai đoạn kinh tế khó khăn…

Báo cáo khảo sát lương, thưởng và phúc lợi năm 2024 tại Việt Nam của Công ty Tư vấn giải pháp nhân sự Talentnet và đối tác Mercer (được thực hiện với sự tham gia của 594 DN nước ngoài và 59 DN trong nước, khảo sát 3.481 vị trí từ hơn 551.380 NLĐ trên khắp Việt Nam) cho thấy, xét  về lĩnh vực kinh doanh, danh sách các ngành tăng lương nhiều và ít nhất có sự thay đổi đáng kể giữa năm 2024 và 2023.

Nếu Top 3 các ngành tăng lương nhiều nhất trong năm 2023 lần lượt là: Công nghệ cao (8,3%), thương mại (7,7%) và năng lượng tái tạo (7,7%); thì năm 2024, Top 3 bao gồm: Năng lượng tái tạo (7,2%), hóa học (7%), cung ứng (7%). “Tỷ lệ tăng lương trong ngành công nghệ cao sụt giảm vì ngành này đã đối mặt với nhiều thách thức trong cân đối ngân sách lương thưởng sau sự phát triển mạnh mẽ của AI. Với các ngành tăng lương ít nhất, Top 3 gồm: Tài chính ngân hàng (5,9%), tài chính phi ngân hàng (5,6%), dầu khí và khai Khoáng (4,8%)”- báo cáo của Talentnet cho biết.

Thông tin tổng quan về thị trường lao động, bà Nguyễn Thị Quỳnh Phương- Giám đốc Bộ phận Giải pháp nhân sự (Talentnet) cho biết, Gen Z sẽ chiếm hơn 1/4 lực lượng lao động vào năm 2025 (khoảng 28,4%) và trở thành lực lượng nòng cốt trên thị trường lao động trong 5 năm tới. Tiếp đó, 10 năm nữa họ sẽ là lực lượng quản lý mới và 15 năm nữa họ sẽ trở thành quản lý cấp cao. Với dữ kiện trên, DN cần lên kế hoạch đào tạo, phát triển để Gen Z đón đầu, sẵn sàng nắm giữ những vị trí quan trọng trong tổ chức trong giai đoạn tới.

Tuy nhiên, tình trạng “lạm phát” chuyên gia đang xuất hiện trong nhiều ngành nghề. Điều này do DN muốn sử dụng chức danh này như một hình thức thăng tiến, giữ chân những nhân sự có kinh nghiệm và hiểu biết về ngành nghề, nhưng chưa đủ khả năng hoặc không muốn trở thành quản lý. Ví dụ, trong lĩnh vực thương mại, số chuyên gia trong báo cáo năm 2023 chỉ chiếm 7% nhưng đã tăng vọt lên 15% trong năm 2024.

“Chức danh chuyên gia thường tồn tại ở các bộ phận, khối chức năng đòi hỏi kiến thức sâu như nghiên cứu phát triển, pháp lý... nhưng trong năm 2024 lại gia tăng rất nhanh ở những lĩnh vực như thương mại, cung ứng, tài chính-bảo hiểm. DN nên có quy định rõ ràng, tránh tình trạng lạm phát chuyên gia...”- bà Phương lưu ý.

Đáng chú ý, có 7,3% DN có dự định cắt giảm nhân viên trong năm tới. So với năm 2024, tỷ lệ DN dự định giảm số lượng nhân sự tăng hơn 6%. Số lượng DN dự đoán không có thay đổi trong cơ cấu nhân sự tăng từ 39% năm 2023 lên 45,9% năm 2024, trong khi số DN chưa đưa ra quyết định đã giảm từ 23% năm ngoái xuống còn 5,4% trong năm nay. Điều này cho thấy sự chắc chắn của các DN về kế hoạch tuyển dụng năm tới trong bối cảnh nền kinh tế được dự đoán sẽ tiếp tục trải qua giai đoạn ảm đạm. Song, ở mặt tích cực, tỷ lệ DN tuyển dụng thêm tăng từ 37% năm 2023 lên 41,4% năm 2024.

Cũng theo khảo sát của Talentnet, so với năm 2023, mức lương trung bình của mọi khu vực trên toàn quốc giảm, thể hiện xu hướng chung của thị trường, dù trung vị lương cơ bản tại TP.HCM giảm nhẹ 2%- đây tiếp tục là khu vực có mức lương trung bình cao nhất. Đặc biệt, TP.HCM có khoảng cách về mức trả lương cao hơn Hà Nội đến 17% và cao hơn Đà Nẵng đến 25%. Nếu tính tổng thu nhập, chênh lệch được rút hẹp lần lượt còn 16% và 21%. Đáng chú ý, các khu vực khác ở miền Bắc và miền Trung có tỷ lệ giảm lương cơ bản khá cao so với năm 2023, lần lượt là 7% và 9%.

Về lương thưởng, số liệu khảo sát cho thấy, tỷ lệ tăng lương của DN Việt giảm từ 6,7% (năm 2023) xuống còn 6,3% (năm 2024), nhưng tỷ lệ thưởng lại tăng từ 19,2% lên 20,3%. Nếu nhìn vào những thông số như mức trả lương trên toàn quốc đều giảm, việc tỷ lệ tăng lương chỉ giảm nhẹ cho thấy các DN vẫn rất nỗ lực đồng hành cùng NLĐ trong giai đoạn kinh tế khó khăn. Nỗ lực từ DN được thể hiện qua tỷ lệ tăng thưởng và đây cũng là cách để DN khích lệ nhân viên lao động, tạo ra kết quả.

Vũ Thu