Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên toàn cầu đang giảm, song Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cảnh báo rằng số lượng thanh niên từ 15-24 tuổi không có việc làm, không được giáo dục hoặc đào tạo vẫn là một tình trạng đáng lo ngại...

Báo cáo Xu hướng việc làm toàn cầu cho thanh niên 2024 (GET for Youth) vừa phát hành của ILO nhân Ngày Thanh niên Quốc tế (12/8) cho thấy, mặc dù xu hướng thất nghiệp toàn cầu của thanh niên, đã có tiến triển đáng khích lệ, song tỷ lệ thanh niên trong tình trạng không có việc làm, không được giáo dục hoặc không được đào tạo (NEET) vẫn là một tình trạng đáng lo ngại.

Theo báo cáo mới của ILO, triển vọng thị trường lao động toàn cầu của thanh niên đã được cải thiện trong 4 năm qua và xu hướng tăng này dự kiến sẽ còn tiếp diễn trong 2 năm tới. Tuy nhiên, số lượng thanh niên từ 15- 24 tuổi không có việc làm, không được giáo dục hoặc đào tạo là con số đáng lo ngại và công cuộc phục hồi việc làm sau đại dịch Covid- 19 vẫn chưa mang tính phổ quát. Thanh niên ở một số khu vực và nhiều nữ thanh niên, không nhận thấy được lợi ích của công cuộc phục hồi kinh tế. Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên năm 2023 là 13%, tương đương với 64,9 triệu người là mức thấp nhất trong 15 năm qua và đã giảm so với tỷ lệ trước đại dịch là 13,8% vào năm 2019. Dự kiến tỷ lệ này sẽ tiếp tục giảm xuống còn 12,8% trong năm nay và năm sau. Tuy nhiên, bức tranh không giống nhau giữa các khu vực. Tại các quốc gia Ả Rập, Đông Á và Đông Nam Á và Thái Bình Dương, tỷ lệ thất nghiệp thanh niên năm 2023 cao hơn năm 2019.

Báo cáo cũng cảnh báo rằng thanh niên phải đối mặt với những “trở ngại” khác trong việc tìm kiếm thành công trong thế giới việc làm. Có quá nhiều thanh niên trên toàn cầu hiện trong tình trạng không có việc làm, không được giáo dục, hoặc đào tạo và cơ hội tiếp cận việc làm thỏa đáng vẫn còn hạn chế ở các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển. 1/5 thanh niên hay 20,4% trên toàn cầu trong tình trạng này vào năm 2023. Trong đó, 2/3 thanh niên trong tình trạng này là nữ. Đối với những thanh niên có việc làm, báo cáo lưu ý rằng không có tiến triển trong việc đạt được việc làm thỏa đáng. Trên toàn cầu, hơn một nửa số lao động trẻ làm công việc phi chính thức. Chỉ ở các nền kinh tế có thu nhập cao và trung bình cao hơn, thì phần lớn lao động trẻ hiện nay mới có một công việc ổn định và thường xuyên. Trong khi 3/4 lao động trẻ ở các quốc gia có thu nhập thấp, sẽ chỉ có được một công việc tự làm hoặc công việc được trả lương tạm thời.

Báo cáo cảnh báo rằng tỷ lệ thanh niên không có việc làm, không được giáo dục, hoặc đào tạo liên tục duy trì ở mức cao, và việc làm thỏa đáng tăng trưởng không kịp, đang gây ra sự lo lắng ngày càng tăng trong thanh niên ngày nay. Họ cũng chính là nhóm thanh niên có trình độ học vấn cao nhất từ trước đến nay. “Không ai trong chúng ta có thể mong đợi một tương lai ổn định khi hàng triệu thanh niên trên khắp thế giới không có việc làm thỏa đáng. Do đó, họ cảm thấy bất an và không thể xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn cho bản thân và gia đình. Xã hội hòa bình phải dựa trên ba thành tố cốt lõi: Sự ổn định, sự bao trùm và công bằng xã hội. Việc làm thỏa đáng cho thanh niên là trọng tâm của cả ba thành tố này”- ông Gilbert F. Houngbo, Tổng giám đốc ILO giải thích.

Bên cạnh đó, báo cáo cho thấy rằng nam thanh niên được hưởng lợi nhiều hơn từ công cuộc phục hồi của thị trường lao động so với nữ thanh niên. Tỷ lệ thất nghiệp của nữ thanh niên và nam thanh niên vào năm 2023 gần như bằng nhau (ở mức 12,9% đối với nữ thanh niên và 13% đối với nam thanh niên), không giống như những năm trước đại dịch, khi tỷ lệ này ở nam thanh niên cao hơn.

Tỷ lệ không có việc làm, không được giáo dục hoặc đào tạo của nữ thanh niên trên toàn cầu đã tăng gấp đôi so với nam thanh niên, lần lượt là 28,1% và 13,1% vào năm 2023. “Có sự bất bình đẳng lớn trong cơ hội cho thanh niên. Với nhiều nữ thanh niên, thanh niên có phương tiện tài chính hạn chế, hoặc xuất thân từ bất kỳ nhóm thiểu số nào vẫn đang rất khó khăn. Nếu không có cơ hội bình đẳng về giáo dục và việc làm thỏa đáng, hàng triệu thanh niên đang bỏ lỡ cơ hội có được một tương lai tốt đẹp hơn”- Tổng giám đốc ILO cho biết thêm.

Báo cáo của ILO kêu gọi chú trọng hơn đến việc củng cố nền tảng của việc làm thỏa đáng, như một con đường để giúp thanh niên tránh được những lo lắng về thế giới việc làm, và củng cố hy vọng của họ về một tương lai tươi sáng hơn. Xem xét các xu hướng dài hạn, báo cáo đưa ra kết luận rằng tăng trưởng trong các dịch vụ “hiện đại”, và việc làm sản xuất cho thanh niên còn hạn chế, mặc dù hiện đại hóa có thể được đưa vào các lĩnh vực truyền thống, thông qua số hóa và trí tuệ nhân tạo. Đồng thời, không có đủ việc làm đòi hỏi tay nghề cao để cung cấp cho thanh niên có trình độ học vấn, đặc biệt là ở các quốc gia có thu nhập trung bình. Việc duy trì phát triển kỹ năng theo kịp nhu cầu ngày càng tăng về kỹ năng xanh và kỹ thuật số sẽ rất quan trọng để giảm sự không phù hợp về giáo dục… Vì thế, báo cáo kêu gọi tăng cường và đầu tư hiệu quả hơn bao gồm thúc đẩy tạo việc làm với mục tiêu cụ thể là việc làm cho nữ thanh niên, củng cố các thể chế hỗ trợ thanh niên trong quá trình chuyển dịch thị trường lao động, bao gồm cả thanh niên không có việc làm, không được giáo dục hoặc đào tạo. Đồng thời, tích hợp việc làm và bảo trợ xã hội cho thanh niên; giải quyết tình trạng bất bình đẳng toàn cầu, thông qua cải thiện hợp tác quốc tế, quan hệ đối tác công tư và tài trợ cho phát triển.

Nguyệt Hà