Khi lâm bệnh, tấm thẻ BHYT đương nhiên là cứu cánh về mặt tài chính cho người bệnh và gia đình. Thế nhưng, có chứng kiến những hoàn cảnh cụ thể trên giường bệnh, chúng tôi mới thấy tấm thẻ BHYT còn vực dậy cả tinh thần cho họ, những lúc tưởng như mọi thứ đã đi vào ngõ cụt. Ở Bệnh viện Đà Nẵng, tuyến cuối của dịch vụ y tế miền Trung, Tây nguyên đang “nội, ngoại trú” những hoàn cảnh như thế.

Mừng rơi nước mắt

Chúng tôi đến Bệnh viện Đà Nẵng, nơi có những câu chuyện thật, những con người thật đang từng ngày chống chọi với căn bệnh. Qua đó, chúng tôi đã cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị không thể đong đếm của tấm thẻ BHYT- một điểm tựa vững bền khi sự sống và cái chết chỉ còn là lằn ranh mong manh.

Mỗi ngày, tại Bệnh viện Đà Nẵng có hàng nghìn lượt bệnh nhân đến khám và điều trị. Mỗi người một hoàn cảnh, một căn bệnh riêng. Nhưng đều có một điểm chung-đó là nỗi lo về chi phí điều trị, về gánh nặng tài chính khi chẳng may bị ốm đau.
Những bước chân tất bật nối nhau không ngơi nghỉ, tiếng loa gọi tên bệnh nhân vang lên liên hồi, ánh mắt lo lắng của người nhà và những lời động viên ân cần của bác sĩ… tất cả tạo nên một nhịp sống khẩn trương mà lặng lẽ.

Ở nơi này, người ta không chỉ chiến đấu với bệnh tật, mà còn phải đối mặt với những trăn trở mưu sinh ngay trên giường bệnh. Ở nơi sự sống cái chết đôi khi chỉ cách nhau bằng “sợi chỉ”, bởi câu chuyện về tài chính, về tinh thần không phải ai cũng giải được. Thế nhưng tấm thẻ BHYT lại xuất hiện đúng lúc, làm nên những điều kỳ diệu, không tưởng. Nhiều bệnh nhân đã cười trong nước mắt vì hạnh phúc khi biết số tiền hàng trăm triệu đồng đã có cơ quan nhà nước lo thông qua tấm thẻ BHYT.

Giữa hàng trăm bệnh nhân đang điều trị tại Bệnh viện Đà Nẵng, chúng tôi gặp chị Lâm Thị Na, người phụ nữ nhỏ bé đang từng ngày chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo. Tổng chi phí điều trị của chị đã vượt hơn 300 triệu đồng, một con số không hề nhỏ. Thế nhưng, khi biết có tấm thẻ BHYT đồng hành, chị và gia đình đã không phải đơn độc gánh chịu khoản viện phí khổng lồ ấy. Chị đã cười trong nước mắt vì hạnh phúc

"Thiệt tình lúc bác sĩ nói tôi bị bệnh ung thư, tui hoang mang lắm, chỉ sợ tiền đâu mà chữa. Nghe nói tiền thuốc men, nằm viện có khi tốn cả mấy trăm triệu, tui rụng rời tay chân. Nhưng may quá, trước đó con tôi có mua cho tui cái thẻ BHYT. Vô viện, bác sĩ nói phần lớn tiền điều trị có quỹ BHYT lo hết, tui chỉ phải đóng chút ít thôi. Vậy là đỡ cho gia đình tôi một gánh nặng lớn, không phải vay mượn ai hết.

Từ việc không phải lo về tài chính, giờ đây tinh thần của tôi và gia đình cũng tự tin, phấn chấn, lạc quan hơn hẳn để yên điều trị bệnh. Cái thẻ BHYT nhỏ vậy thôi chứ nó đã vực dậy cả tài chính lẫn tinh thần cho gia đình tôi. Nhận thấy giá trị của tấm thẻ BHYT, nên gia đình tôi ai cũng đã được trang bị đầy đủ"- Chị Na hạnh phúc cho biết.

Cùng một nơi, cùng một thời điểm, nhưng hai số phận lại rẽ theo hai hướng khác nhau. Người được BHYT đồng hành, vơi bớt gánh nặng, yên tâm điều trị. Người lại chưa kịp tham gia, thì bệnh tật đã ập đến. Gánh nặng tài chính trở thành cú sốc lớn cho cả gia đình anh. Đó là hoàn cảnh gia đình anh Nguyễn Đoàn Huy Hoàng (xã Duy Nghĩa, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam).

Anh Hoàng chia sẻ: “Đây là bài học cho sự chủ quan của tôi và gia đình. Hiện ba tôi bị bệnh nằm điều trị 10 ngày tại Bệnh viện Đà Nẵng, ước chi phí lên tới cả 100 triệu đồng, nhưng tôi và gia đình chưa biết xoay sở đâu ra. Giá như thời gian có thể quay trở lại, thì ba tôi đã có thẻ BHYT, giờ có thể yên tâm cả về tài chính lẫn tinh thần”- anh Hoàng buồn rầu cho biết.

Hai chữ "giá như" của anh Hoàng vừa chia sẻ với chúng tôi, có lẽ đã nói hết lên được tầm quan trọng của tấm thẻ BHYT, và cũng là bài học cho biết bao nhiêu người khi đang chần chừ trong việc tham gia BHYT.

Những con số biết nói

Bác sĩ Nguyễn Thành Trung- Phó giám đốc Bệnh viện Đà Nẵng cho biết: Bình quân mỗi ngày Bệnh viện Đà Nẵng đón tiếp 2.500- 3.000 bệnh nhân nội trú và 2.000- 3.000 bệnh nhân ngoại trú, trong đó có hơn 90% bệnh nhân nội trú có thẻ BHYT. Tuy nhiên đáng ngại là khoảng 50% người bệnh nhân ngoại trú chuyển đến từ tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi lại không có thẻ BHYT, trong khi chi phí rất lớn do Bệnh viện Đà Nẵng là tuyến cuối kỹ thuật của khu vực miền Trung, Tây Nguyên.

Phải khẳng định rằng, BHYT là một chính sách lớn, mang tính nhân văn sâu sắc, đã và đang góp phần quan trọng trong việc bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe cho người dân, đặc biệt là người lao động, người nghèo và các đối tượng yếu thế. Hiện 90% dịch vụ điều trị do Bộ Y tế như ép mô, lọc máu, can thiệp mạch máu, mạch não…chi phí rất lớn (1ca ép mô khoảng 300 triệu đồng, can thiệp mạch máu, mạch não khoảng 300 triệu đồng…) đều được BHYT chi trả hết, đây là nguồn động viên rất lớn về mặt tinh thần, giúp người bệnh vượt qua lưỡi hái tử thần.

Ý thức được điều này, Bệnh viện chúng tôi luôn chú trọng đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế và đào tạo nhân lực để phục vụ tốt hơn cho người dân.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vẫn còn một số khó khăn nhất định. Ví dụ như áp lực quá tải…Bên cạnh đó, một số thủ tục hành chính và các quy định đôi khi vẫn còn gây phiền hà cho người bệnh. Chúng tôi đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cơ quan BHXH để tháo gỡ, cải tiến quy trình, nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người bệnh tham gia BHYT.

Nói về công tác triển khai chính sách BHYT, cũng như những lợi ích thực tế khi tham gia BHYT, ông Phạm Quốc Khánh- Phó Giám đốc BHXH khu vực XXII cho biết: Tính đến hết tháng 4/2025, trên địa bàn TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam có hơn 2,5 triệu người tham gia BHYT, đạt tỷ lệ bao phủ toàn dân khoảng trên 90%. Và cũng trong 4 tháng đầu năm, quỹ BHYT đã chi trả 1.943 tỷ đồng cho gần 2,4 triệu lượt người KCB BHYT; trong đó chi phí bình quân của 1 đợt điều trị ngoại trú là 311.000 đồng, được BHYT thanh toán 274 nghìn đồng và chi phí bình quân của 1 đợt điều trị nội trú là 5.471.000 đồng, BHYT thanh toán 4.647.000 đồng. Có nghĩa là bệnh nhân chỉ phải tự chi trả khoảng từ 12-15% tổng chi phí.

BHYT thanh toán chi phí cao nhất cho 3 nhóm bệnh đó là: Bệnh lý tăng huyết áp, bệnh suy thận mạn giai đoạn 5 và bệnh đái tháo đường không phụ thuộc insuline với tổng số thanh toán lên đến hơn 134 tỷ đồng.

Nhiều trường hợp được chi trả từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng cho các ca điều trị dài ngày, kỹ thuật cao, giúp họ vượt qua giai đoạn vô cùng khó khăn. Có bệnh nhân chỉ đóng vài trăm nghìn mỗi năm nhưng khi ốm đau lại được quỹ BHYT hỗ trợ lên tới tiền tỷ. Điều này đã nói lên sự sẻ chia rất rõ ràng của cộng đồng với các cá nhân yếu thế.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn khoảng 10% dân số trên địa bàn tỉnh Quảng Nam và TP. Đà Nẵng chưa tham gia BHYT, đặc biệt là NLĐ tự do, người sống ở vùng nông thôn, họ còn tâm lý chủ quan, chưa thấy hết vai trò và giá trị của BHYT.

“Tham gia BHYT không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi thiết thực của mỗi người dân. Chúng tôi mong muốn thông qua những câu chuyện thực tế như trong bài viết này sẽ giúp người dân nhận thức rõ hơn và chủ động tham gia BHYT ngay từ lúc đang còn khỏe mạnh, để mỗi gia đình đều có một điểm tựa vững vàng khi không may gặp vấn đề về sức khỏe."- ông Khánh trải lòng.

Lê Văn