Hàng loạt nhân viên liên bang phải nghỉ làm theo quyết định của chính quyền Tổng thông Donald Trump có thể tạo nên đợt cắt giảm việc làm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ, dẫn tới nhiều hệ lụy đáng kể cho nền kinh tế, đặc biệt là ở cấp địa phương.

Theo các chuyên gia kinh tế, với sự hỗ trợ của Bộ Hiệu quả Chính phủ do tỷ phú Elon Musk lãnh đạo, Nhà Trắng đã sa thải hoặc đưa ra các gói trợ cấp thôi việc dành cho nhân viên của toàn chính phủ liên bang. Mặc dù quy mô chính xác của chủ trương cắt giảm chưa rõ ràng, bằng chứng cho thấy con số ít nhất cũng lên đến hàng chục nghìn người.

Đến nay, chính quyền Tổng thống Trump đã chỉ đạo các cơ quan liên bang sa thải các nhân viên thuộc diện "thử việc". Họ là những người mới được tuyển dụng, làm việc trong chính phủ liên bang mới được 1-2 năm và chưa có đầy đủ quyền bảo vệ công vụ. Theo dữ liệu mới nhất từ Văn phòng Quản lý Nhân sự Mỹ, tính đến tháng 5/2024, nước này có khoảng 220.000 nhân viên liên bang làm việc dưới 1 năm. Ngoài ra, một quan chức trong chính quyền Mỹ cho biết, hơn 75.000 nhân viên liên bang đã chấp nhận gói trợ cấp thôi việc, tức là đồng ý nghỉ làm và nhận lương đến tháng 9/2025.

Với tổng nhân sự thuộc hai nhóm trên là gần 300.000 người, có thể nói đây "đợt cắt giảm việc làm lớn nhất trong lịch sử Mỹ", theo bà Callie Cox, chiến lược gia trưởng về thị trường tại Ritholtz Wealth Management. Con số đó chưa bao gồm những người khác có thể bị sa thải, chẳng hạn như các nhà thầu làm việc tại Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ.

Giới phân tích chỉ ra rằng, chính sách cắt giảm nhân sự của chính quyền Tổng thống Trump có nhiều tác động kinh tế tiềm ẩn. Mất việc làm có thể gây khó khăn lớn về tài chính cho các hộ gia đình, khiến nhiều người phải chật vật xoay sở cuộc sống khi không có nguồn thu nhập ổn định. Dù trợ cấp thất nghiệp có thể tạm thời hỗ trợ phần nào cho những người đủ điều kiện, trung bình khoản trợ cấp này chỉ bằng khoảng 1/3 mức lương trước đó, theo dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ.

"Hậu quả kinh tế của việc sa thải giống như hiệu ứng domino, lan rộng khắp các nền kinh tế địa phương, ảnh hưởng đến cả những doanh nghiệp dường như không có bất kỳ mối liên hệ nào với chính phủ liên bang", ông Ernie Tedeschi, Giám đốc kinh tế của Trung tâm nghiên cứu tài chính thuộc Đại học Yale, bình luận. Ông chỉ ra rằng, những người bị sa thải sẽ giảm chi tiêu tại các cơ sở kinh doanh địa phương như quán cà phê, nhà hàng và nhà trẻ.

Bên cạnh đó, đợt sa thải hàng loạt này cũng có tác động tâm lý lớn. Những người chưa bị sa thải cũng có thể sẽ thắt chặt chi tiêu và trì hoãn mua sắm, trong khi các doanh nghiệp có mối quan hệ với chính phủ liên bang hoặc lực lượng lao động liên bang sẽ e ngại tuyển dụng và đầu tư. Chẳng hạn như tại Washington D.C., theo ghi chú mới đây của hai nhà kinh tế Adam Kamins và Justin Begley thuộc Moody's, tỷ lệ thất nghiệp được dự đoán sẽ tăng đáng kể, đẩy thủ đô vào một cuộc suy thoái nhẹ.

Tuy nhiên, các chuyên gia không cho rằng làn sóng cắt giảm việc làm sẽ có ảnh hưởng quá lớn đến toàn bộ nền kinh tế Mỹ. Chuyên gia Ryan của Capital Economics đánh giá quy mô sa thải liên bang tương đối nhỏ so với toàn bộ thị trường lao động Mỹ, vốn đã tạo thêm khoảng 1,5 triệu việc làm trong năm 2024. Ông dự đoán hầu hết nhân viên liên bang bị mất việc sẽ nhanh chóng tìm được việc làm mới do nền kinh tế đang gần đạt trạng thái toàn dụng lao động. Capital Economics không hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của Mỹ vì đợt sa thải này, ngay cả khi đã tính đến các tác động gián tiếp đến nền kinh tế.

"Kể cả khi tính đến các tác động dây chuyền, điều này cũng sẽ không đẩy Mỹ vào suy thoái", ông Ernie Tedeschi bình luận.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế cũng lưu ý việc sa thải hàng loạt sẽ làm gia tăng áp lực lên nền kinh tế Mỹ vốn đã chịu ảnh hưởng bởi nhiều chính sách khác của chính quyền Tổng thống Trump, chẳng hạn như chính sách thuế quan và trục xuất hàng loạt.

NT