Các biến chứng liên quan đến sinh nở và nhiễm trùng đã làm gần 76.000 trẻ dưới 5 tuổi tử vong mỗi năm ở châu Âu và Trung Á, khiến khu vực này đang bị "tụt hậu" về một số chỉ số sức khỏe, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Trong năm 2022, WHO đã ghi nhận 75.647 trẻ tử vong trước sinh nhật lần thứ 5 tại khu vực châu Âu, tính cả một số nước Trung Á là 53 quốc gia. Báo cáo của WHO nêu ra 5 nguyên nhân hàng đầu gồm biến chứng khi sinh non, ngạt khi sinh, dị tật tim bẩm sinh, nhiễm trùng đường hô hấp dưới và nhiễm trùng huyết ở trẻ sơ sinh. WHO chỉ ra rằng, khu vực này vốn được biết đến với hệ thống y tế mạnh mẽ nhưng "phần lớn đang trì trệ hoặc thậm chí tụt hậu về một loạt các chỉ số từ sức khỏe trẻ em và thanh thiếu niên đến các bệnh mãn tính".

Mặc dù tỷ lệ tử vong ở trẻ em vẫn rất thấp ở châu Âu nhưng có sự khác biệt đáng kể giữa các quốc gia có thành tích tốt nhất và kém nhất. Hầu hết các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) có tỷ lệ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi vào khoảng 1,5-4,1 tính trên 1.000 ca sinh, trong khi tại Turkmenistan và Tajikistan, con số này là 18,2-40,4.

Ngoài ra, 15% thanh thiếu niên cho biết đã từng bị bắt nạt trên mạng, cứ 10 người ở độ tuổi 13-15 thì có 1 người sử dụng một số dạng sản phẩm thuốc lá và gần 1/3 trẻ em trong độ tuổi đi học bị thừa cân, trong đó có 1/8 trẻ bị béo phì.

"Một đứa trẻ khỏe mạnh có nhiều khả năng phát triển thành một thanh thiếu niên khỏe mạnh, một người lớn khỏe mạnh và một người già khỏe mạnh", Giám đốc khu vực châu Âu của WHO Hans Kluge nói. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc này khi lần đầu tiên ở châu Âu, số người trên 65 tuổi nhiều hơn dưới 15 tuổi.

Một báo cáo hồi năm 2024, Nhóm liên ngành về ước tính tỷ lệ tử vong ở trẻ em của Liên Hợp Quốc cho biết, số trẻ em tử vong trước 5 tuổi trên toàn cầu đã giảm xuống mức thấp lịch sử là 4,9 triệu vào năm 2022. Theo báo cáo, tỷ lệ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi trên toàn cầu đã giảm 51% kể từ năm 2000, với một số quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp vượt xa mức giảm này. Sự tiến bộ đó một phần là nhờ có đủ nguồn lực được phân bổ cho chăm sóc sức khỏe ban đầu, bao gồm cả sức khỏe và phúc lợi của trẻ em.

Tuy nhiên, bất chấp những tiến bộ đạt được, vẫn còn một chặng đường dài phía trước để chấm dứt những ca tử vong ở trẻ em, thanh thiếu niên và có thể phòng tránh được. Ngoài hàng triệu sinh mạng thiệt mạng trước 5 tuổi, khoảng 2,1 triệu trẻ nhỏ và thanh thiếu niên từ 5 đến 24 tuổi cũng đã qua đời, hầu hết tập trung ở khu vực cận Sahara châu Phi và Nam Á.

Báo cáo cho biết, số ca tử vong chủ yếu xuất phát từ những nguyên nhân có thể phòng ngừa và điều trị được, chẳng hạn như sinh non, các biến chứng khi sinh, viêm phổi, tiêu chảy và sốt rét.

"Điều quan trọng là cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng cho mọi phụ nữ và trẻ em, kể cả trong trường hợp khẩn cấp và ở vùng sâu vùng xa", Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói.

TH