Trải qua 70 năm hình thành và phát triển, ngành Y tế tỉnh Phú Thọ không ngừng nỗ lực thực hiện sứ mệnh chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Từ những ngày đầu khắc phục hậu quả chiến tranh đến nay, hệ thống y tế của tỉnh đã phát triển toàn diện, từ cơ sở hạ tầng, trang thiết bị hiện đại đến đội ngũ y bác sĩ chất lượng cao. Ngành Y tế Phú Thọ đã làm chủ nhiều kỹ thuật y khoa tiên tiến, trở thành vệ tinh của các bệnh viện trung ương, giảm tỷ lệ chuyển tuyến trên và nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh. Đồng thời, công tác y tế dự phòng, an toàn thực phẩm, dân số và phát triển cũng có nhiều bước tiến vững chắc, góp phần nâng cao chất lượng sống của nhân dân.

Ngày 27/02/1955, Bác Hồ đã gửi thư cho Hội nghị cán bộ chủ chốt ngành Y tế. Trong thư, Người căn dặn: "Cán bộ, nhân viên y tế phải thương yêu, chăm sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn như mình đau đớn, lương y phải như từ mẫu". Ngành Y tế Phú Thọ khắc ghi lời Bác, không ngừng phát triển, ngày càng thực hiện tốt sứ mệnh bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ Nhân dân.

Ngay sau khi giành được chính quyền năm 1954, nhân dân miền Bắc nói chung, nhân dân tỉnh Phú Thọ nói riêng đã bắt tay vào công cuộc hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục và từng bước phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội làm hậu phương cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.

Năm 1957, tỉnh đã hoàn thành xây dựng bệnh viện Phú Thọ và Bệnh xá Việt Trì với 200 giường bệnh, phục vụ cho 4 tỉnh phía bắc là Phú Thọ, Tuyên Quang, Yên Bái và Hà Giang. Năm 1965, Bệnh viện Phú Thọ có quy mô 262 giường bệnh; Bệnh xá Việt Trì được nâng cấp thành Bệnh viện Việt Trì với quy mô 150 giường bệnh, đồng thời mỗi xã đã xây dựng được 01 trạm y tế có một số giường bệnh. Trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, các thế hệ thầy thuốc của tỉnh Phú Thọ đã có mặt trên khắp các chiến trường để cùng tham gia chăm sóc, cứu chữa thương binh, bệnh binh; có nhiều người đã hy sinh, bị thương tích, để lại một phần máu thịt của mình nơi chiến trường, vì độc lập, tự do cho Tổ quốc.

Thực hiện công cuộc đổi mới, ngành Y tế Phú Thọ đã cùng với quân và dân trong tỉnh quyết tâm xây dựng Ngành ngày càng phát triển. Đến nay, hệ thống y tế công lập tỉnh Phú Thọ có: 3 cơ quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước gồm Sở Y tế, Chi cục Dân số và Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm; 04 Trung tâm tuyến tỉnh (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh; Trung tâm Kiểm nghiệm; Trung tâm Giám định y khoa; Trung tâm Pháp y); Hệ thống khám bệnh, chữa bệnh và phục hồi chức năng gồm: 6 đơn vị tuyến tỉnh (01 Bệnh viện Đa khoa tỉnh, 05 bệnh viện chuyên khoa); 14 đơn vị tuyến huyện (01 Bệnh viện đa khoa, 11 Trung tâm y tế 3 chức năng, 02 Trung tâm y tế 2 chức năng). Ngoài ra, có 225 trạm y tế tuyến xã, 01 Trường Cao đẳng Y, 01 Bệnh viện Công an tỉnh và một số đơn vị quân y của quân đội đóng trên địa bàn. Các Bệnh viện và Trung tâm y tế tuyến huyện trong ngành đều xếp từ Hạng II trở lên, trong đó có 05 đơn vị được xếp Hạng I. Hệ thống khám bệnh, chữa bệnh ngoài công lập trên địa bàn tỉnh có 03 bệnh viện, 343 phòng khám, 40 phòng chẩn trị y học cổ truyền, 63 cơ sở dịch vụ y tế, 01 Trường Cao đảng Y dược, 24 doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng thuốc và vật tư y tế (trong đó có 02 doanh nghiệp sản xuất), trên 1.400 nhà thuốc và quầy thuốc.

Ngành Y tế đã củng cố và kiện toàn mạng lưới y tế dự phòng rộng khắp từ tỉnh tới khu thôn bản; đáp ứng khả năng giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh, kịp thời phát hiện, xử lý, bao vây dập dịch không để dịch lớn xảy ra, đặc biệt trong đại dịch COVID-19 xảy ra vào năm 2020; kịp thời ứng phó với các vấn đề sức khỏe liên quan đến thiên tai, thảm họa… Xử lý triệt để, khắc phục ô nhiễm giảm thiểu suy thoái môi trường, các cơ sở y tế được đầu tư xây lắp hệ thống xử lý chất thải lỏng và lò đốt chất thải rắn hiện đại, đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường. Công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) được thực hiện thường xuyên, có hiệu quả: Công tác truyền thông, giáo dục ATTP; hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý kịp thời các vi phạm về ATTP tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn, đặc biệt trong các dịp lễ hội, tết, tháng hành động về ATTP; xây dựng các mô hình kiểm soát ATTP; giám sát nguy cơ ô nhiễm thực phẩm; giám sát phát hiện và xử lý ngộ độc thực phẩm.

Công tác dân số đã có sự chuyển hướng mạnh từ Dân số - Kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và Phát triển, đạt được kết quả rõ rệt, đồng đều trên tất cả các mặt. Về quy mô dân số và mức sinh, đã khống chế thành công tốc độ gia tăng nhanh dân số, cơ cấu dân số thay đổi tích cực. Chất lượng dân số được cải thiện, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt mức trung bình của cả nước. Tuổi thọ trung bình tăng từ 73,4 tuổi (năm 2020) lên 74,6 tuổi (năm 2024), tương đương mức trung bình của cả nước. Công tác tuyên truyền, giáo dục dân số được triển khai sâu rộng, thường xuyên ở tất cả các cấp, các ngành, cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức, cộng đồng, gia đình và từng cặp vợ chồng đã đưa thông điệp "mỗi cặp vợ chồng chỉ có 1-2 con" lan tỏa, thấm sâu trong toàn xã hội. Mạng lưới cung cấp dịch vụ dân số được phát triển rộng khắp, gần dân; chất lượng ngày càng cao. Phương thức cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình được thay đổi căn bản từ cơ sở y tế công tuyến huyện đến trạm y tế xã và cơ sở y tế tư nhân.

Các cơ sở khám chữa bệnh đảm bảo việc cung ứng chủ động, kịp thời thuốc vật tư y tế, thiết bị y có chất lượng, an toàn, hiệu quả với chi phí hợp lý cho nhu cầu phòng bệnh, chữa bệnh. Hệ thống quản lý chất lượng của các đơn vị sản xuất, kinh doanh, các đơn vị khám chữa bệnh được đảm bảo chất lượng; Ứng dụng công nghệ thông tin, hoàn thiện mô hình dược lâm sàng trong các hoạt động dược lâm sàng; các cơ sở xây dựng hệ thống báo cáo ADR cho các khoa lâm sàng và báo cáo về phản ứng có hại của thuốc gửi Trung tâm DI &ADR quốc gia.

Công tác khám bệnh, chữa bệnh có những tiến bộ nhanh chóng cả về chuyên môn kỹ thuật, tinh thần thái độ phục vụ và chất lượng chăm sóc người bệnh toàn diện. Phú Thọ hiện có tổng 22 cơ sở KBCB, gồm: 01 BVĐK tỉnh (quy mô 1.500 giường bệnh), 5 BV Chuyên khoa tuyến tỉnh (quy mô từ 220 đến 640 giường bệnh/01 bệnh viện), 12 BV/TTYT có chức năng KCB (quy mô từ 400 đến 500 giường bệnh/01 đơn vị), 3 BV tư nhân (với tổng số 675 giường), 01 BV ngành (quy mô 50 giường bệnh). Cơ sở hạ tầng của các bệnh viện ngày càng được đầu tư, hoàn thiện theo hướng hiện đại và đồng bộ, khang trang, sạch đẹp, góp phần đảm bảo công tác khám chữa bệnh, giúp người bệnh giảm căng thẳng, lo lắng, yên tâm điều trị; người bệnh được thụ hưởng những dịch vụ y tế tốt và điều kiện chăm sóc điều trị tiện nghi. Các cơ sở KCB được đầu tư thiết bị hiện đại, đồng bộ từ tỉnh đến huyện, nhiều thiết hiện đại như máy chụp MRI 1.5, máy CT 16-32 dãy, máy siêu âm 4D thế hệ mới… Đặc biệt, tại Bệnh viện đa khoa tỉnh đã đầu tư những thiết bị y tế ngang tầm khu vực và cả nước như: Hệ thống máy chụp Cộng hưởng từ 3.0 Tesla có khả năng chụp cộng hưởng từ toàn thân, đáp ứng mọi yêu cầu lâm sàng từ cơ bản đến chuyên sâu với chất lượng cao, hình ảnh rõ nét, dễ dàng phát hiện tổn thương, đánh giá chi tiết từng bộ phận trên toàn cơ thể; hệ thống máy Xạ hình thế hệ mới SPECT/CT tiên tiến nhất hiện nay, giúp phát hiện sớm các tổn thương ung thư, các dấu hiệu di căn và hỗ trợ theo dõi, điều trị ung thư; máy CT 128 dãy giúp chẩn đoán sớm và chính xác các khối u ác tính, hỗ trợ bác sĩ đưa ra hướng điều trị và theo dõi bệnh phù hợp, kể cả khi quá trình điều trị kết thúc nhằm kiểm soát tình trạng di căn của bệnh... Việc đầu tư trang thiết bị y tế nhằm phục vụ tốt cho công tác KCB toàn diện theo hướng chuyên sâu trong tất cả các lĩnh vực chuyên môn như hồi sức tích cực, cấp cứu, gây mê, tim mạch, ung bướu, đột quỵ, huyết học truyền máu, phẫu thuật thần kinh, chấn thương chỉnh hình, thận nhân tạo và lọc máu, chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng, huyết học, hóa sinh… Nhờ vậy, nhiều kỹ thuật cao, chuyên sâu đầu ngành trước đây chỉ có Bệnh viện tuyến Trung ương mới thực hiện được, hiện nay đã được triển khai thực hiện thường quy tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ.

Công tác đào tạo, thu hút nguồn nhân lực luôn được quan tâm, Sở Y tế đã tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành nhiều chính sách trong công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức. Hàng năm đã cử hàng trăm lượt công chức, viên chức đi đào tạo ở các trình độ: Tiến sĩ, Chuyên khoa cấp II, Thạc sĩ, Chuyên khoa cấp I và trình độ Đại học. Đội ngũ cán bộ y tế chất lượng cao với số lượng lớn (15,2 bác sỹ/vạn dân, 21 điều dưỡng/vạn dân, cao hơn trung bình toàn quốc): Tổng số công chức, viên chức là 7.058 người: Tiến sĩ, Chuyên khoa II: 153 người (trong đó có 02 Phó Giáo sư, Tiến sĩ y học); Thạc sĩ, Chuyên khoa I: 976 người; Đại học: 3.490 người; Cao đẳng: 1.928 người; Trung cấp và trình độ khác: 511 người. Về năng lực chuyên môn ngày càng nâng cao, các kỹ thuật mới, hiện đại được ứng dụng, các cơ sở KCB đã chú ý, quan tâm tới công tác giáo dục truyền thống, quy tắc ứng xử của nhân viên y tế. Các cơ sở KCB tuyến tỉnh, tuyến huyện đều làm chủ 100% kỹ thuật theo phân tuyến, ngoài ra còn làm chủ nhiều kỹ thuật vượt tuyến. Tỷ lệ phải chuyển tuyến trên, nhất là về tuyến trung ương rất thấp (luôn dưới 1%);

Bên cạnh đó, các bệnh viện đang đẩy mạnh ứng dụng kỹ thuật mới, tiên tiến trong KBCB. Hiện tại Bệnh viện đa khoa tỉnh đang là vệ tinh của 06 bệnh viện Trung ương (Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức, Viện Tim Mạch, Bệnh viện K, Viện Huyết học Truyền máu và Bệnh viện Nội Tiết), từ đó đã nhận được sự hỗ trợ đào tạo cán bộ, chuyển giao chuyên môn kỹ thuật từ các bệnh viện tuyến trên, vì vậy chất lượng khám chữa bệnh không ngừng được nâng cao. Bệnh viện đã thực hiện được 100% danh mục kỹ thuật của bệnh viện hạng I và 60% danh mục kỹ thuật của bệnh viện hạng đặc biệt, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người dân trong và ngoài tỉnh. Nhờ đó, lưu lượng người bệnh đến khám chữa bệnh tại bệnh viện tăng đáng kể qua từng năm, nhiều ca bệnh nặng được cứu chữa thành công, giảm mạnh việc người bệnh phải chuyển tuyến trên, góp phần giảm tải cho các bệnh viện tuyến Trung ương. Nếu như năm 2015 tỷ lệ bệnh nhân vượt tuyến lĩnh vực chuyên khoa hệ ngoại là 25%, lĩnh vực tim mạch là 35%, lĩnh vực ung bướu là 59,8% thì đến nay lần lượt ở các lĩnh vực đã giảm xuống còn 0,9%; 0,8% và 1,0%. Từ năm 2015, BVĐK tỉnh đã được Bộ Y tế giao nhiệm vụ tiếp nhận điều trị người bệnh chuyển tuyến từ các tỉnh Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai và Hà Giang. Một số các kỹ thuật chuyên sâu được hỗ trợ, chuyển giao đang thực hiện tại bệnh viện như Phẫu thuật tim hở, ghép tạng, can thiệp mạch tim, mạch não, mạch tạng, y học hạt nhân, xạ hình, SPECT/CT, phẫu thuật nội soi cột sống…v.v. Hoạt động hiến và ghép tạng đang được bệnh viện triển khai một cách mạnh mẽ, bài bản khoa học đã thu được thành tựu đáng ghi nhận; trong năm 2024 đã có 04 người bệnh chết não đã tình nguyện hiến tạng, đã mang lại sự sống, tương lai mới cho hàng chục người bệnh nặng chờ ghép tạng, tại bệnh viện đa khoa tỉnh đã triển khai thực hiện được 08 ca ghép thận. Nhằm thúc đẩy năng lực và triển khai các lĩnh vực chuyên sâu đối với từng chuyên ngành bệnh viện đã thành lập các Trung tâm: Trung tâm Ung bướu, Trung tâm Tim mạch, Trung tâm Đột quỵ, Trung tâm Huyết học - Truyền máu, Trung tâm Y dược cổ truyền & Phục hồi chức năng, Trung tâm Thận - Lọc máu, Trung tâm Xét nghiệm. Bệnh viện Sản Nhi đang là vệ tinh của 02 bệnh viện Trung ương (Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Sản Trung ương). Trung tâm Hỗ trợ sinh sản và Nam học đã triển khai được hầu hết các dịch vụ trong thụ tinh ống nghiệm như: Đông noãn/phôi, tiêm tinh trùng vào bào tương trứng, nuôi cấy phôi, chuyển phôi tươi, chọc hút noãn,…Tỷ lệ thành công của kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm đạt 54,1%. Kết quả đến nay đã có 590 em bé chào đời bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm, từ đó đã tạo dựng được niềm tin cho người dân tại Phú Thọ, cũng như các tỉnh lân cận. Tại các Bệnh viện/Trung tâm Y tế tuyến huyện chất lượng chuyên môn ngày càng được nâng cao, đáp ứng nhu cầu KBCB của người dân, cùng với đó các đơn vị đã tăng cường liên kết và nhận được sự hỗ trợ, chuyển giao chuyên môn kỹ thuật từ các bệnh viện tuyến trên (BV Đại học Y Hà Nội - BV Việt Đức, BV Xanh Pôn, bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện ung bướu Hà Nội...). Đặc biệt là sự hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật trực tiếp từ bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ qua đề án bệnh viện vệ tinh, nhờ đó mà các bệnh viện đã triển khai được nhiều kỹ thuật mới về các chuyên ngành HSCC, Sản Khoa, Ngoại khoa..v.v, mà trước đây phải chuyển người bệnh đặc biệt là các bệnh lý thần kinh, sọ não, tim mạch..v.v.

Tự hào về truyền thống vẻ vang 70 năm qua và thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hơn lúc nào hết, mỗi cán bộ ngành y tế Phú Thọ càng thấy rõ hơn trách nhiệm của mình trong tiến trình xây dựng ngành Y tế theo hướng "Công bằng, chất lượng, hiệu quả và hội nhập".

Nhiệm vụ quan trọng đầu tiên và mang tính xuyên suốt là tiếp tục rà soát, củng cố, kiện toàn và phát triển hệ thống y tế của tỉnh dựa trên các nền tảng bền vững về cấu trúc, về nhân lực, về kỹ thuật, về tài chính; đồng thời, đảm bảo tính linh hoạt, sáng tạo và liên tục đổi mới nhằm tăng cường khả năng thích ứng và sức chống chịu với những thách thức về y tế trong tương lai; hướng tới mục tiêu mong muốn là bao phủ CSSK toàn dân, bảo đảm mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ và sản phẩm y tế có chất lượng với chi phí hợp lý.

Phát triển hệ thống Y tế Phú Thọ từ tỉnh đến cơ sở một cách đồng bộ, từng bước hiện đại, hiệu quả và bền vững; củng cố vững chắc mạng lưới y tế cơ sở; nâng cao toàn diện năng lực và chất lượng các hoạt động; ưu tiên phát triển một số lĩnh vực mũi nhọn, lĩnh vực chuyên sâu về KBCB và Dược - Thiết bị Y tế, ngang tầm với những khu vực phát triển nhất của cả nước và trở thành trung tâm cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao của các tỉnh trong vùng.

Tiếp tục kiện toàn, từng bước đổi mới sắp xếp và hoàn thiện hệ thống y tế theo chủ trương, định hướng của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Củng cố, phát triển đội ngũ cán bộ y tế đảm bảo đủ về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Đào tạo, đào tạo lại đội ngũ cán bộ y tế cơ sở; chú trọng thu hút, đào tạo chuyên gia đầu ngành các lĩnh vực mũi nhọn, đột phá. Đầu tư xây mới, cải tạo nâng cấp, phát triển hạ tầng cơ sở y tế, đáp ứng yêu cầu triển khai nhiệm vụ chuyên môn kỹ thuật và đảm bảo môi trường y tế; cung cấp trang thiết bị y tế cơ bản và nâng cao đáp ứng phát triển dịch vụ kỹ thuật chuyên môn khám chữa bệnh, y tế dự phòng, ATTP; đầu tư hạ tầng kỹ thuật và phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng phát triển y tế số. Tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, phát triển dịch vụ kỹ thuật chuyên sâu; tăng cường KBCB y học hiện đại kết hợp YHCT&PHCN. Bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, CSSK, góp phần nâng cao sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ, cải thiện chất lượng dân số, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về y tế.

Ngành Y tế Phú Thọ đã hoàn thành và vượt các chỉ tiêu kế hoạch liên quan đến thực hiện các mục tiêu phát triển đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030: 100% trạm y tế có bác sỹ làm việc; số giường bệnh/vạn dân là 55,5 giường bệnh; số bác sĩ/vạn dân là 15,2 người; 100% xã, phường, thị trấn đạt Tiêu chí Quốc gia về y tế; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng giảm còn 10,79%; tỷ suất tử vong của trẻ dưới 1 tuổi giảm còn 3,00/00; tỷ suất tử vong của trẻ dưới 5 tuổi giảm còn 3,50/00; trên 95% trẻ em dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ; tỷ lệ người nhiễm HIV/ AIDS là 0,2%; tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế là 94%.

PV