Hàng trăm nghìn người cao tuổi ở Hàn Quốc hiện nay đang hành nghề nhặt ve chai, giấy vụn để kiếm thêm thu nhập và giảm bớt gánh nặng cho con cháu.

Theo số liệu thống kê được Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc công bố gần đây, từ tháng 2 đến tháng 5/2024 có thêm gần 15.000 người già hành nghề thu gom đồng nát, giấy vụn ở khắp Hàn Quốc. Như vậy cứ 650 người từ 65 tuổi trở lên lại có hơn một người nhặt phế liệu.

Tính theo khu vực, Seoul có nhiều người cao tuổi thu thập giấy vụn nhất, với hơn 2.500 người. Tiếp đến là các tỉnh Gyeonggi, Nam Gyeongsang và Busan. Trên toàn Hàn Quốc, trong gần 7.400 cửa hàng thu mua phế liệu có hơn 3.200 đơn vị chuyên mua từ những người lớn tuổi.

Tất cả những người lớn tuổi tham gia thu gom ve chai đều nhận được hỗ trợ từ chính quyền địa phương và nhận được lương hàng tháng như một công việc chính thức. Đây là chính sách do chính phủ Hàn Quốc đề ra nhằm tạo việc làm và thu nhập cho người cao tuổi. Bởi, hiện nay xã hội Hàn Quốc đang phải đối mặt với hiện trạng tỉ lệ sinh thấp kỷ lục, già hóa dân số, trong khi chính bản thân những người lớn tuổi cũng cảm thấy áp lực khi trở thành gánh nặng cho các con.

Cụ thể, mỗi người đi thu gom ve chai sẽ nhận được khoản trợ cấp 200.000 won (hơn 3,6 triệu đồng), cùng với mức lương từ 500.000 đến 800.000 won (từ 9 đến gần 15 triệu đồng) mỗi tháng cũng như bảo hiểm tai nạn. Giới chức Hàn Quốc nhận định mức thu nhập này không phải là quá cao nhưng đủ để người già trang trải cuộc sống, giảm bớt gánh nặng lên các con.

Năm 2023, Viện Phát triển lực lượng lao động dành cho người cao tuổi, đơn vị trực thuộc của Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc, cũng tiến hành khảo sát 105 trong gần 4.300 cửa hàng thu gom phế liệu trên cả nước để ước tính tổng số người cao tuổi tham gia thu gom giấy thải. Kết quả cho thấy, độ tuổi trung bình của những người thu gom phế liệu là 76, trong đó tỷ lệ số người sống một mình chiếm hơn 36%. Họ làm việc trung bình 5,4 giờ mỗi ngày, 6 ngày một tuần, kiếm được 159.000 won hàng tháng, chỉ bằng 12% mức lương tối thiểu hiện tại.

Nghèo đói đang ảnh hưởng dân số cao tuổi ở Hàn Quốc dù đất nước này có nền kinh tế lớn thứ 13 thế giới và thu nhập bình quân đầu người là gần 33.800 USD, đứng thứ 22 trên toàn cầu. Theo khảo sát của Viện trên, khó khăn về tài chính là yếu tố chủ đạo khiến người cao tuổi ở Hàn Quốc đi gom phế liệu, với gần 54% nói họ đi nhặt ve chai để kiếm sống và hơn 29% cho biết mình cần tiền tiêu vặt.

Ở Hàn Quốc, hầu hết người cao tuổi đều tự kiếm sống. Họ ngại làm phiền con cái, không muốn nhận trợ cấp, thậm chí không dám liên lạc. Tuy có truyền thống sống theo kiểu đại gia đình nhưng kể từ khi bước sang thế kỷ 21, số hộ gia đình ở Hàn Quốc ngày càng giảm. Hồi năm 2016, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) từng lập số liệu thống kê về người già ở Hàn Quốc, theo đó có tới 25% các cụ sống một mình.

Cũng theo OCED, tỷ lệ nghèo ở người cao tuổi Hàn Quốc chiếm 40,4% vào năm 2020, tỷ lệ này cao nhất trong số 37 thành viên OECD và gấp 2,8 lần so với mức trung bình 14,4% đối với các nền kinh tế tiên tiến G5 gồm Mỹ, Nhật Bản, Anh, Pháp và Đức. 

Do đã hết tuổi lao động, các cao niên Hàn Quốc chỉ có thể xin các công việc không ai muốn làm, chẳng hạn như dọn dẹp vệ sinh, thu gom rác thải… và tình nguyện lượm ve chai, nhặt bìa các tông.

Ngọc Tuấn