Số trẻ em ở Nhật Bản tiếp tục giảm xuống mức thấp kỷ lục, khiến những thách thức về nhân khẩu học càng đè nặng lên nền kinh tế lớn thứ 2 châu Á.

Theo số liệu do chính phủ Nhật Bản công bố ngày 4/5, số trẻ em tại nước này tiếp tục giảm trong năm thứ 43 liên tiếp. Đây là thực tế đáng buồn trong bối cảnh chính phủ của Thủ tướng Fumio Kishida đang nỗ lực triển khai một loạt biện pháp chưa từng có để giải quyết vấn đề.

Số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông công bố một ngày trước Ngày Tết Thiếu nhi ở Nhật Bản (5/5). Theo đó, tính đến ngày 1/4/2024, số trẻ dưới 14 tuổi bao gồm cả trẻ người nước ngoài là 14,01 triệu, giảm 330.000 em so với một năm trước. Tính trên tổng dân số, tỷ lệ trẻ em giảm 0,2 điểm phần trăm xuống 11,3%, là mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu so sánh được thực hiện vào năm 1950.

Cũng theo dữ liệu mới được công bố, tại Nhật Bản hiện có 3,17 triệu trẻ em ở độ tuổi 12-14 so với 2,35 triệu trẻ em dưới 2 tuổi, phản ánh xu hướng ngày càng ít trẻ em được sinh ra tại đất nước này.

Trong khi đó, dữ liệu của Liên Hợp Quốc cho thấy Nhật Bản có tỷ lệ trẻ em thấp thứ hai trong số 37 quốc gia có dân số ít nhất 40 triệu người, chỉ sau Hàn Quốc với 11,2%.

Số trẻ em tại Nhật Bản giảm kể từ năm 1982. Dữ liệu chính thức cũng cho thấy, nếu tính theo các tỉnh đến ngày 1/10/2023, chỉ có Tokyo và Kanagawa có trên 1 triệu trẻ nhỏ, trong khi số trẻ tại Osaka lần đầu tiên giảm xuống dưới 1 triệu kể từ khi nước này thực hiện thống kê theo tỉnh vào năm 1970.

Tổng dân số Nhật Bản đã giảm liên tục kể từ khoảng năm 2010, dẫn đến tình trạng thiếu lao động, trong khi tỷ lệ người già ngày càng tăng đang gây áp lực lên hệ thống y tế và an sinh xã hội của nước này. Tình hình được đánh giá sẽ càng trở nên nghiêm trọng khi tỷ lệ sinh tụt xuống hàng thấp nhất thế giới như vậy. Số trẻ sơ sinh giảm đi có nghĩa là Nhật Bản sẽ có lực lượng lao động ít hơn và ít người nộp thuế hơn để duy trì nền kinh tế trong những năm tới. Trong khi đó, chi phí chăm sóc người cao tuổi ngày càng cao đang gây ra gánh nặng cho ngân sách quốc gia.

Theo giới quan sát, những con số trên dự báo một viễn cảnh ảm đạm hơn nữa cho xứ sở mặt trời mọc về nguy cơ giảm dân số vì người Nhật Bản hiếm khi sinh con khi chưa thành hôn.

Cùng với hàng loạt các biện pháp nhằm giải quyết vấn đề, chính phủ của Thủ tướng Kishida Fumio mới đây đã thông qua dự luật mở rộng phạm vi trợ cấp hàng tháng cho trẻ em ở độ tuổi học trung học. Theo Kyodo News, quy định về mức thu nhập đối với các hộ gia đình nhận trợ cấp sẽ được xóa bỏ. Bắt đầu từ tháng 10 năm nay, những người từ 16 đến 18 tuổi sẽ nhận được 10.000 yen mỗi tháng. Khoản trợ cấp hàng tháng 15.000 yen hiện tại cho con thứ ba trở lên sẽ tăng gấp đôi.

Bên cạnh đó, Nhật Bản còn có nhiều chính sách khác như tăng phúc lợi cho cha mẹ đơn thân có thu nhập thấp có từ 3 con trở lên, và bảo đảm những người nghỉ việc chăm sóc con cái có thể nhận được nhiều phúc lợi hơn. Các nhà chức trách cũng có kế hoạch mở rộng hỗ trợ chăm sóc cho trẻ em ở độ tuổi từ 6 tháng đến 2 tuổi, và cung cấp dịch vụ này trên toàn quốc cho bất kỳ ai bất kể tình trạng việc làm của họ bắt đầu từ tháng 4/2026.

Kết hôn muộn và lo lắng về tài chính được coi là nguyên nhân dẫn đến số lượng trẻ em giảm liên tục tại Nhật Bản. Thủ tướng Kishida coi giai đoạn trước những năm 30 của thế kỷ 21 là "cơ hội cuối cùng" để đất nước ông đảo ngược xu hướng này.

Hoàng Dương