Sáng 6/2/2025, Hội đồng Tư vấn, đánh giá, nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp Bộ năm 2024 (BHXH Việt Nam) họp tư vấn, đánh giá, nghiệm thu Đề tài khoa học "Thực trạng thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp và giải pháp hoàn thiện".

Phó Tổng Giám đốc Chu Mạnh Sinh- Chủ tịch Hội đồng chủ trì cuộc họp. Đề tài do Vụ Pháp chế chủ trì; ông Nguyễn Hoà Bình- Vụ trưởng Vụ Pháp chế là chủ nhiệm Đề tài.

Báo cáo các nội dung cơ bản của Đề tài, ông Nguyễn Hoà Bình cho biết, Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 Hội nghị lần thứ sáu BCH TƯ Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới đã xác định nhiệm vụ cụ thể đối với công tác thi hành pháp luật là: Đổi mới cơ chế thi hành pháp luật, gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với thực hiện pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả. Xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong tổ chức thi hành pháp luật. Hoàn thiện các quy định về giải thích pháp luật. Tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra, phát hiện và xử lý nghiêm minh, kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật; tăng cường thi hành pháp luật trong các lĩnh vực quan trọng liên quan đến lợi ích thiết yếu của người dân; hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý kịp thời, hiệu quả kiến nghị, phản ánh của người dân, DN.

Tại Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách BHXH đã đề ra nhiệm vụ: “Nâng cao tính tuân thủ pháp luật về BHXH thông qua thực hiện đồng bộ các biện pháp hành chính, kinh tế, tư pháp để tăng số người tham gia BHXH; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về BHXH, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm, nhất là các hành vi trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi tiền BHXH...”.

Triển khai thực hiện nhiệm vụ tại Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngành BHXH Việt Nam trong những năm qua, với sự quyết tâm, nỗ lực của toàn Ngành, đã đạt được những kết quả tích cực, toàn diện trong triển khai thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp và công tác thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp nói riêng. Để thực hiện có hiệu quả, BHXH Việt Nam đã áp dụng đồng bộ các giải pháp (phổ biến, tuyên truyền chính sách nhằm nâng cao nhận thức; đôn đốc thu; thanh tra, xử phạt vi phạm hành chính về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp); chủ động, tích cực phối hợp với các bộ, ngành xử lý, khắc phục những vướng mắc trong quá trình triển khai công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, thu hồi tiền chậm đóng, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp theo đúng quy định; phối hợp các cơ quan chức năng như Công an, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam trong triển khai các biện pháp xử lý hành vi vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho NLĐ nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của NLĐ. Qua đó, góp phần nâng cao tính tuân thủ, giảm số tiền chậm đóng, mở rộng diện bao phủ người tham gia. Tính đến 31/12/2024, số người tham gia BHXH đạt khoảng 20,11 triệu người, tăng 9,2% so với năm 2023, đạt tỷ lệ 42,7% so với lực lượng lao động (LLLĐ) trong độ tuổi (trong đó, số tham gia BHXH bắt buộc là khoảng 17.745.082 người). Số người tham gia BHYT là 95,52 triệu người, tăng 2% so với năm 2023, đạt tỷ lệ 94,2% dân số tham gia BHYT. Số người tham gia BHTN đạt khoảng 16,09 triệu người, tăng 8,8% so với năm 2023, đạt khoảng 34,18% LLLĐ trong độ tuổi.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập trong công tác thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Trong đó, vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp xảy ra rất đa dạng với nhiều hình thức khác nhau; xử lý vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn...

“Trước những thực trạng nêu trên, việc nghiên cứu tổng quan về thực trạng tình hình thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp để từ đó đưa ra các giải pháp tương ứng đối với từng lĩnh vực hoạt động của Ngành trong công tác thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp là cần thiết nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thi hành pháp luật về đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT; góp phần hoàn thành nhiệm vụ được đề ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW; đồng thời triển khai kịp thời các quy định mới liên quan quản lý thu, chậm đóng, trốn đóng trong Luật BHXH sửa đổi đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người lao động, ngăn ngừa và xử lý nghiêm khắc hành vi vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp”- ông Nguyễn Hòa Bình nói.

Tại cuộc họp, đại diện nhóm nghiên cứu cũng đã trình bày các quy định chung về trách nhiệm đóng; vi phạm và chế tài xử lý vi phạm về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Đồng thời, phân tích, đánh giá về thực trạng tình hình thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp trên toàn quốc. Từ đó, đề xuất các kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.

Tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng đánh giá cao ý nghĩa thực tiễn của Đề tài. Theo đó, Đề tài đã tìm hiểu được thực trạng vi phạm và xử lý vi phạm về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp và các yếu tố tác động đến tình hình thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Đồng thời nêu ra được các đề xuất, kiến nghị sửa đổi chính sách, pháp luật và giải pháp nâng cao tính tuân thủ pháp luật về đóng BHXH, BHYT của các đơn vị SDLĐ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Qua đó, góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu cho tổ chức, cá nhân và là tài liệu tham khảo cho các cơ quan trong việc nâng cao trách nhiệm thi hành, tuân thủ pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.

Nhất trí với những ý kiến đóng góp của các thành viên Hội đồng, Phó Tổng Giám đốc Chu Mạnh Sinh ghi nhận tinh thần trách nhiệm, nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học của Ban Chủ nhiệm Đề tài. “Đây là một đề tài được nghiên cứu công phu, có tính ứng dụng cao góp phần cùng ngành BHXH Việt Nam để có những kiến nghị, giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thi hành pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp”- Phó Tổng Giám đốc Chu Mạnh Sinh nói.

Nêu rõ một số chi tiết cần bổ sung, ý kiến đóng góp trúng và đúng của các thành viên Hội đồng như: Cần làm sắc nét, nổi bật hơn nội dung của Đề tài; đánh giá các giải pháp trong triển khai thực hiện... Phó Tổng Giám đốc Chu Mạnh Sinh yêu cầu Ban Chủ nhiệm tiếp thu các ý kiến đóng góp của thành viên Hội đồng đề hoàn thiện Đề tài trong thời gian sớm nhất.

Hà Thủy