Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), hôm 29/11, cảnh báo rằng tỷ lệ nhiễm HIV mới ở trẻ em gái và phụ nữ trẻ ở mức đáng báo động, trong khi nhóm dân số này đang thiếu khả năng tiếp cận các dịch vụ phòng ngừa và điều trị.

Trong báo cáo được công bố trước Ngày Thế giới phòng chống AIDS (1/12), UNICEF cho biết có 96.000 trẻ em gái và 41.000 trẻ em trai trong độ tuổi 15-19 bị nhiễm HIV trong năm 2023. Điều này đồng nghĩa với việc cứ 10 ca nhiễm mới ở thanh thiếu niên thì có 7 ca là nữ giới. Con số này cao hơn tại khu vực cận Sahara châu Phi, với 9/10 ca nhiễm mới ở nhóm tuổi 15-19 là trẻ em gái, theo số liệu thống kê gần đây nhất.

"Trẻ em và thanh thiếu niên chưa được hưởng lợi đầy đủ từ việc mở rộng khả năng tiếp cận các dịch vụ điều trị và phòng ngừa", Anurita Bains- Phó Giám đốc Chương trình HIV/AIDS của UNICEF nói. Bà nhấn mạnh rằng cần phải ưu tiên cho trẻ em nhiễm HIV khi đầu tư nguồn lực và nỗ lực mở rộng điều trị cho tất cả mọi người, bao gồm cả việc phát triển các công nghệ xét nghiệm tiên tiến.

Trong khi đó, theo Tiến sỹ Avir Sarkar- Phó Giáo sư Khoa Sản thuộc trường Cao đẳng Y, Viện các môn khoa học Y khoa quốc tế Noida (NIIMS, Ấn Độ), thanh thiếu niên dễ bị nhiễm HIV/AIDS nhất do khả năng tiếp cận thông tin hạn chế, hành vi tình dục nguy cơ và sử dụng chất gây nghiện.

Hiện nay, khoảng 77% người trưởng thành nhiễm HIV được tiếp cận với liệu pháp kháng virus (ARV), nhưng chỉ có 57% trẻ em dưới 14 tuổi và 65% thanh thiếu niên 15-19 tuổi được tiếp cận với loại thuốc cứu sống này. Mặc dù trẻ em dưới 14 tuổi chỉ chiếm 3% tổng số người nhiễm HIV nhưng lại chiếm tới 12% (tương đương 76.000 ca) số ca tử vong liên quan đến AIDS trong năm 2023.

Theo báo cáo của Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), có khoảng 1,3 triệu người nhiễm mới HIV trong năm 2023. Con số này vẫn cao gấp 3 lần so với mục tiêu của Liên Hợp Quốc là chấm dứt AIDS như một mối đe dọa sức khỏe cộng đồng vào năm 2030. Và, căn bệnh tiếp tục ảnh hưởng không cân xứng đến các nhóm dân số chính, bao gồm nam quan hệ tình dục với nam, người chuyển giới, gái mại dâm, người tiêm chích ma túy và bạn tình của họ. Trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2022, các ca nhiễm HIV mới trong nhóm này đã tăng tới 85%, làm nổi bật tình trạng bất bình đẳng dai dẳng về vấn đề chăm sóc và bảo vệ chống HIV/AIDS.

Báo cáo cho biết, cũng trong năm 2023 có khoảng 630.000 người đã tử vong vì các bệnh liên quan đến AIDS, mức thấp nhất kể từ đỉnh điểm 2,1 triệu ca vào năm 2004. Tiến bộ này phần lớn nhờ sử dụng thuốc ARV giúp giảm lượng virus trong máu bệnh nhân. Tuy nhiên, trong số gần 40 triệu người nhiễm HIV trên toàn thế giới, vẫn còn khoảng 9,3 triệu người chưa được điều trị. Hệ quả là cứ mỗi phút có 1 người tử vong vì các nguyên nhân liên quan đến AIDS.

Tiến bộ đạt được cũng không đồng đều ở các khu vực, đặc biệt là Tây Thái Bình Dương vẫn đối mặt với những thách thức lớn, với năm 2023 có tới 2,3 triệu người phải sống chung với HIV, 140.000 ca nhiễm mới và 53.000 ca tử vong. Cũng tại đây, có tới 19.000 trẻ em sống chung với HIV nhưng chỉ 2/3 số trẻ được điều trị bằng liệu pháp điều trị ART.

"Mỗi giờ có 16 người nhiễm bệnh mới, 6 người tử vong do các nguyên nhân liên quan đến HIV/AIDS ở khu vực Tây Thái Bình Dương", báo cáo phản ánh. "Số ca nhiễm HIV và tử vong gia tăng ở khu vực Tây Thái Bình Dương là lời cảnh tỉnh chúng ta phải khẩn trương giải quyết các rào cản ngăn trở mọi người tiếp cận dịch vụ phòng ngừa, điều trị và chăm sóc", Saia Ma'u Piukala, Giám đốc khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO, nhấn mạnh.

Hoàng Dương