Người bị u xơ tuyến tiền liệt cần biết các loại thuốc được sử dụng trong quá trình điều trị phải được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa. Tự ý dùng thuốc có thể khiến bệnh chuyển biến nghiêm trọng hơn.

U xơ tiền liệt tuyến thường gặp ở nam giới từ độ tuổi trung niên trở lên. Tuyến tiền liệt là một tuyến sinh dục chỉ có ở nam giới. Bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, sinh hoạt, có thể gây ra đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời. Kích cỡ của tuyến tiền liệt không nhất thiết xác định mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Một số nam giới dù tuyến tiền liệt có kích thước lớn, nhưng triệu chứng rất ít, trong khi những người khác lại có dấu hiệu nghiêm trọng dù kích thước tuyến tiền liệt không to.

Tuyến tiền liệt là một bộ phận quan trọng trong hệ sinh dục của nam giới, nằm ngay dưới cổ bàng quang và bao quanh đoạn đầu niệu đạo. Về kích thước, tuyến tiền liệt ở những trẻ mới sinh chỉ nhỏ bằng hạt đậu, sau đó phát triển dần theo thời gian và mạnh nhất là ở tuổi dậy thì. Trung bình, ở nam giới 20-25 tuổi, thì tuyến tiền liệt nặng khoảng 20g. Tuyến tiền liệt có vai trò quan trọng trong việc sản xuất ra chất nhờn và một số thành phần của tinh dịch.

Khi nam giới bước vào độ tuổi 40, lúc này tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển bất thường, gây phì đại tuyến tiền liệt, tuổi càng cao thì khả năng mắc bệnh càng lớn. Khi bước vào độ tuổi 80 thì gần như nam giới nào cũng mắc. Sự tăng kích thước của tuyến tiền liệt có thể làm chèn ép vào niệu đạo và bàng quang, gây ra các triệu chứng như khó đi tiểu, tiểu ngập ngừng, gây ra các vấn đề về bàng quang, đường tiết niệu hoặc các vấn đề về thận.

Vì là một bệnh phổ biến ở nam giới trung niên, nên việc nhiều người tìm hiểu, sử dụng các loại thuốc liên quan đến u xơ tuyến tiền liệt và các vấn đề về kích thước tuyến tiền liệt, tiểu tiện, tình dục tuổi trung niên khá phổ biến. Chỉ cần gõ trên ô tìm kiếm của Google tìm hiểu về thuốc liên quan đến u xơ tuyến tiền liệt đã có đến hàng chục triệu kết quả.

Lợi dụng tâm lý này, hiện nay trên mạng xã hội, các loại thuốc điều trị u xơ tuyến tiền liệt được quảng cáo khá rầm rộ. Một số thuốc có giá bán rất cao, hàng triệu đồng một lọ thuốc, một số thuốc được các nhà phân phối tuyên truyền là thuốc mới, thuốc đặc trị, hiệu quả nhanh… Vì vậy, người bị u xơ tuyến tiền liệt cần biết các loại thuốc được sử dụng trong quá trình điều trị phải được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa. Tự ý dùng thuốc có thể khiến bệnh chuyển biến nghiêm trọng hơn.

Theo đó, khi bị u xơ tuyến tiền liệt, người bệnh có thể sử dụng thuốc chẹn Alpha (nhóm kháng Alpha-1 adrenergic). Đây là nhóm thuốc được dùng phổ biến trong điều trị phì đại tuyến tiền liệt. Thuốc giúp làm giảm các triệu chứng như tiểu đêm nhiều lần, khó tiểu, tiểu dắt, tiểu buốt... Tuy nhiên, cần lưu ý, thuốc có thể gây tác dụng phụ như mệt mỏi, hoa mắt, khô miệng, chảy máu cam, buồn nôn, đặc biệt là hạ huyết áp tư thế đứng.

Các loại thuốc trong nhóm này bao gồm: Tamsulosin, Alfuzosin, Doxazosin, Terazosin, Silodosin... Các thuốc Finasteride và Dutasteride cũng hay được sử dụng. Đây là thuốc ức chế 5-Alpha reductase có tác dụng làm giảm cả nồng độ PSA và Dihydrotestosterone (DHT) trong huyết thanh, cải thiện tốc độ dòng nước tiểu lên tối đa.

Ngoài ra, tuỳ theo nguy cơ, tình trạng bệnh và các triệu chứng, thầy thuốc có thể chỉ định nhiều loại thuốc khác bao gồm: Kháng sinh, thuốc giảm đau chống viêm… Các thuốc được sử dụng phổ biến nhất hiện nay là thuộc nhóm ức chế Alpha 1, có tác dụng làm giãn cơ trơn thành mạch, tiền liệt tuyến và cổ bàng quang, giúp làm giảm bớt tình trạng tắc nghẽn niệu đạo do phì đại tiền liệt tuyến với các tên biệt dược như Xatral, Hytrin, Prazosin…

Các thuốc có nguồn gốc thảo dược được quảng cáo rất nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội không phải là thuốc mới điều trị u xơ tuyến tiền liệt. Các thuốc này thường được bán cho người tiêu dùng thông qua kênh tiếp thị quảng cáo và gửi đến tận nhà sau khi chuyển tiền. Thuốc có tác dụng tốt tuỳ theo từng đối tượng và tình trạng bệnh lý của mỗi cá thể. Một số thuốc có hiệu quả từ những dược liệu cổ truyền như cây trinh nữ hoàng cung, dầu hạt bí đỏ, cây nam việt quất, dầu quả cây cọ lùn… đã được sử dụng từ thời xa xưa theo kinh nghiệm dân gian.

Công nghệ bào chế dược phẩm hiện đại sản xuất các dạng thuốc có nguồn gốc thảo dược dùng cho bệnh lý u xơ tuyến tiền liệt hiện nay khá nhiều loại và có nguốn gốc từ nhiều nước nhập khẩu, nên cần được quản lý tốt hơn để tránh lợi dụng tâm lý ưa chuộng thuốc mới ngoại nhập để kinh doanh trục lợi kiếm lời bất chính. Giá trị thực của các thuốc loại này cần phải được hiểu rõ và kiểm sát chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi của người dùng thuốc.

Hiện nay, sản phẩm từ quả cây cọ lùn Nam Mỹ là viên uống Saw Palmetto có tác dụng ức chế 5-Alpha-reductase, làm cản trở quá trình chuyển đổi Testosterone thành Dihydrotestosterone, giúp tăng cường điều hòa Testosterone, một hormone quan trọng ở nam giới. Quả cây cọ lùn được dùng theo kinh nghiệm từ lâu, có thể được sử dụng để tạo ra một loại trà, hoặc chúng có thể được chiết xuất thành viên nén, viên nang hoặc chế phẩm dạng lỏng.

Hầu hết các công thức được đánh giá trong các nghiên cứu lâm sàng là các chiết xuất Hexane của quả cọ mọng, có từ 80 đến 90% axit béo thiết yếu và Phytosterol. Khi được các nhà sản xuất dược phẩm bào chế thành thuốc Palmetto sử dụng quả cọ mọng để điều trị các triệu chứng tiểu tiện thường xuyên, tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (BPH). Các tuyên bố bổ sung là thấy Saw Palmetto tăng sản xuất tinh trùng, kích thước ngực và sức sống tình dục. Liều là 320 mg x 1 lần/ngày hoặc 160 mg x 2 lần/ngày. Đây là một loại thuốc nguồn gốc thảo dược, không phải thuốc mới, nhưng được bán rất đắt.

ThS.Lê Quốc Thịnh