Làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu tại phiên thảo luận về kinh tế xã hội ngày 4/11, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung khẳng định, các chính sách xã hội được triển khai kịp thời, nhất là chính sách về NCC, giảm nghèo…

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, thời gian qua các chính sách xã hội được triển khai một cách cơ bản đúng, đủ và kịp thời, thông qua đó tạo chuyển biến rất quan trọng về nhận thức, hành động và hiệu quả.

Đặc biệt, các chính sách về NCC là một trong những chính sách nổi trội của chúng ta, một trong những chính sách xã hội thực hiện tốt nhất hiện nay. Các chính sách giảm nghèo bền vững dành cho đối tượng yếu thế theo hướng đảm bảo an sinh tối thiểu và nâng dần các mức trợ giúp xã hội đang được thực hiện một cách có hiệu quả. Tỷ lệ giảm nghèo đạt chuẩn 1% và hiện nay chỉ còn 1,93% là cố gắng lớn trong điều kiện thiên tai, lũ bão liên tiếp xảy ra. “Lần đầu tiên chúng ta đạt chỉ tiêu về năng suất lao động 5,56% so với yêu cầu đề ra. Điều đáng mừng là chỉ số hạnh phúc theo đánh giá của chúng ta tăng 11 bậc- một sự tiến bộ rất lớn. Cuối tháng 10 vừa qua, chúng ta đã được các nước G7 mời trực tiếp và là quốc gia duy nhất ở Châu Á đến báo cáo điển hình về việc thực hiện chính sách xã hội và phát huy vai trò người khuyết tật, người yếu thế trong xã hội hiện nay”- Bộ trưởng Dung nhấn mạnh.

Liên quan đến đào tạo nhân lực chất lượng cao, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, bên cạnh chú trọng việc đào tạo nhân lực đại trà thì cần phải chú trọng đào tạo nhân lực chất lượng cao gắn liền với đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát triển ứng dụng công nghệ, thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới, sáng tạo. Việt Nam phấn đấu đến cuối năm 2025 phải nằm trong TOP3 các nước dẫn đầu ASEAN về chỉ số đổi mới, sáng tạo toàn cầu. Để đạt được mục tiêu này thì tập trung vào 2 đề án lớn: Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050; phát triển nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển công nghệ cao. Đồng thời, một số đề án cần phải quan tâm là có chính sách hữu hiệu, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và khu vực công. Bên cạnh đó, từ năm 2025 phải chú trọng 2 vấn đề là xây dựng chính sách khung, chính sách quốc gia về phòng, chống già hóa dân số; điều chỉnh tỷ suất sinh thay thế.

Về thất nghiệp và thiếu việc làm trong thanh niên, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định, đây là vấn đề rất quan tâm. Nhìn chung tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam ở ngưỡng cho phép và rất mừng là ở mức thấp. Tuy nhiên, trong thanh niên hiện nay chiếm 7,92% và là con số có thể chấp nhận được. “Ở khía cạnh nào đó thì có thể nói rằng tiêu chí thất nghiệp của chúng ta ở đây chưa hoàn toàn là thất nghiệp mà là thất nghiệp và thiếu việc làm mới đầy đủ hơn. Nhìn lại ở các nước Châu Á, Đông Nam Á, trong năm nay tình trạng thiếu việc làm và thất nghiệp trong thanh niên xu hướng gia tăng rất nhanh. Đơn cử, bình quân toàn bộ khu vực Đông Nam Á là 9,5% và Brunei là 24%, Timor Leste là 13,3%, Indonesia là 13%, Malaysia là 11%, Philippines là 6,12% và Trung Quốc hiện nay trong độ tuổi 18 đến 24 tháng 8/2024 là 18,8%. Điều này có nghĩa là như Trung Quốc cứ 5 người trẻ ở trong độ tuổi thì có 1 người thất nghiệp và thiếu việc làm”- Bộ trưởng Dung phân tích.

Tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm là do kinh tế thế giới tăng chậm lại, tác động của các yếu tố bất ổn khiến sản xuất, kinh doanh khó khăn; nhà tuyển dụng có xu hướng ưu tiên nhân lực có nhiều kinh nghiệm, có thể đảm nhận nhiều công việc để tiết kiệm chi phí, do đó lao động trẻ khó khăn trong thích ứng rơi vào tinh giản; quá trình chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo diễn ra nhanh khiến nhiều công việc thay thế bởi máy móc và công nghệ tạo nên thiếu việc làm trong thanh niên; một bộ phận lao động trẻ ưu tiên tìm việc ổn định, lâu dài, từ chối và nhảy việc ngắn hạn, thu nhập tốt hơn dẫn đến thất nghiệp tạm thời. Để hạn chế tình trạng thất nghiệp cũng như thiếu việc làm, các quốc gia đều tập trung vào các giải pháp. Cụ thể, về chính sách thì hoàn thiện chính sách pháp luật lao động việc làm, tập trung đào tạo phát triển kỹ năng cho thanh niên theo hướng linh hoạt, đáp ứng nhu cầu thị trường; chính sách ưu đãi doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhất là doanh nghiệp do thanh niên khỏi điều hành, khởi nghiệp, thúc đẩy sáng tạo, tạo cơ hội việc làm cho thanh niên; chính sách cho thanh niên khởi nghiệp, hỗ trợ tài chính, đào tạo kỹ năng quản lý; chính sách ưu đãi thuế suất, lãi suất để tạo điều kiện cho thanh niên, nhất là trong đào tạo nghề nghiệp.

Cùng với đó, đẩy mạnh hướng nghiệp đào tạo. Triển khai chế độ, chính sách hỗ trợ lao động trẻ, thiếu việc làm, trong đó bao gồm xây dựng và phát triển chính sách, ưu tiên nguồn vốn hỗ trợ vay giải quyết việc làm, nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng, kiến thức nghề nghiệp để thích ứng vấn đề này. Chính sách BH thất nghiệp, đây là một căn cứ và một giải pháp làm “bà đỡ”, không để thanh niên thất nghiệp kéo dài. Giải pháp hài hòa giữa lao động trẻ, lao động trong nước với việc tạo điều kiện để thanh niên và lao động trẻ đi làm việc ở nước ngoài, vừa là tạo điều kiện để tăng thu ngoại tệ và tạo việc làm trong tạm thời. Tập trung quản trị thị trường lao động chính quy hơn, chặt chẽ, hiệu quả, gắn với cung cầu lao động.

Nguyệt Hà