Thảo luận về Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), các ĐBQH tán thành với việc sửa đổi cũng như các quy định được đưa ra tại Dự thảo. Đồng thời cho rằng, cần có phương án bảo vệ người tham gia BH thất nghiệp, nhất là trong trường hợp DN nợ đóng BH thất nghiệp…

DN đóng BH thất nghiệp theo mức lương tối thiểu vùng

Thảo luận về Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) diễn ra sáng nay (27/11), ĐB Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) cho biết, việc sửa đổi Luật Việc làm là cần thiết, nhằm đáp ứng yêu cầu về quản lý nhà nước, giải quyết các vấn đề liên quan đến việc làm bền vững; xu hướng phát triển kinh tế-xã hội phù hợp với hội nhập quốc tế…

Về điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, ĐB Điểu Huỳnh Sang băn khoăn, trong trường hợp nếu NLĐ bị sa thải hoặc buộc thôi việc trái pháp luật thì hưởng trợ cấp thất nghiệp ra sao. Khi gặp trường hợp trên, NLĐ vẫn có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện. Tuy nhiên, trong quá trình giải quyết các vụ việc này có thể kéo dài vài năm. Do vậy, Dự thảo Luật cần làm rõ, trong thời gian này, NLĐ có được hưởng trợ cấp thất nghiệp hay không?

Về thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, Dự án Luật quy định thời gian hưởng được tính theo số tháng đóng BH thất nghiệp, cứ đóng đủ 12-36 tháng được hưởng 3 tháng trợ cấp. Sau đó, NLĐ cứ đóng đủ 12 tháng thì hưởng thêm 1 tháng trợ cấp nhưng tối đa không quá 12 tháng. Về vấn đề này, cần nghiên cứu bỏ quy định “nhưng tối đa không quá 12 tháng” để đảm bảo nguyên tắc có đóng có hưởng, đóng đến đâu hưởng đến đó, không giới hạn.

Về điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, ĐB Sang cho biết, quy định không cho phép NLĐ bị sa thải, buộc thôi việc được hưởng trợ cấp thất nghiệp là chưa hợp lý. Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, xây dựng quy định này theo hướng cho phép đối tượng này được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi có đầy đủ bằng chứng về việc bị từ chối việc làm do lý do bị sa thải, buộc thôi việc trước đó. Đồng thời, cần có quy định và cơ chế kiểm soát phù hợp để tránh phân biệt đối xử trong tuyển dụng lao động liên quan đến vấn đề NLĐ đã bị sa thải, buộc thôi việc trước đó.

Cũng liên quan đến đối tượng tham gia BH thất nghiệp tại Điều 56 của Dự thảo Luật, ĐB Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) cho rằng, giao Ủy ban TVQH quyết định việc tham gia BH thất nghiệp đối với đối tượng khác ngoài đối tượng được quy định tại Khoản 1 Điều này mà có việc làm, thu nhập ổn định trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội qua từng thời kỳ. Quy định trên đảm bảo tính linh động, chủ động trong quá trình áp dụng.

Tuy nhiên, Ban soạn thảo cân nhắc để bổ sung nhóm đối tượng là chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định vào đối tượng tham gia BH thất nghiệp tại Dự thảo Luật này, vì đây là nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định tại Luật BHXH năm 2024. Mặt khác, trong quá trình hoạt động kinh doanh, nhóm đối tượng này cũng có thể gặp khó khăn dẫn đến mất việc làm và thất nghiệp…

Bổ sung trách nhiệm của người SDLĐ khi chậm đóng BH thất nghiệp

Quan tâm đến quy định đóng BH thất nghiệp cho NLĐ, ĐB Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Bình Dương) cho biết, Dự thảo Luật quy định trong trường hợp người SDLĐ không còn khả năng đóng hoặc trốn đóng BH thất nghiệp, NLĐ được phép sử dụng tiền của mình để nộp vào quỹ BH để được hưởng các chế độ BH thất nghiệp.“Quy định này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến NLĐ và có thể gây bức xúc cho NLĐ vì DN nợ tiền mà NLĐ phải tự nộp. Trong trường hợp này, đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm bồi thường của người SDLĐ nếu không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng BH thất nghiệp cho NLĐ”- ĐB Trân nhấn mạnh.

Đồng thời, ĐB Trân đề nghị cần có quy định về chế tài xử phạt cụ thể đối với các hành vi vi phạm. Từ đó cho thấy, việc đóng BH thất nghiệp không chỉ là quyền lợi của NLĐ, mà còn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc của người SDLĐ. D ưới góc độ DN, cũng cần xem xét áp dụng cơ chế giãn hoãn hoặc giảm mức đóng BH thất nghiệp cho các DN gặp khó khăn tài chính, đặc biệt trong các tình huống kinh tế khó khăn, thiên tai, dịch bệnh. Điều này nhằm xây dựng một hệ thống pháp luật chặt chẽ, hiệu quả hơn trong việc quản lý BH thất nghiệp; đảm bảo sự cân bằng giữa quyền lợi của NLĐ và khả năng tuân thủ của DN, hướng tới một môi trường lao động công bằng và bền vững.

Về đóng BH thất nghiệp tại Khoản 5, Điều 58 của Dự thảo Luật, ĐB Võ Mạnh Sơn (Thanh Hóa) cho rằng, hiện nay đa số DN đóng BH thất nghiệp vừa bằng hoặc cao hơn so với mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định. Trong khi mức lương tối thiểu vùng hiện còn thấp, chưa đảm bảo được mức sống tối thiểu của NLĐ và gia đình họ.

Cũng theo ĐB Sơn, thực tiễn thi hành Luật Việc làm cho thấy, còn một bộ phận NLĐ khi nghỉ việc, mất việc không được hưởng quyền lợi về BH thất nghiệp do DN hoạt động không hiệu quả dẫn đến giải thể, phá sản hoặc chủ DN cố tình không đóng, chậm đóng, trốn đóng hoặc chiếm dụng tiền BH thất nghiệp, dẫn đến NLĐ mất thu nhập. Vì vậy, NLĐ mong muốn có giải pháp hỗ trợ kịp thời đối với trường hợp DN nợ đóng, trốn đóng BH thất nghiệp, để NLĐ được hưởng quyền lợi đúng như quy định, đồng thời phát triển việc làm mới...

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh khẳng định, Dự thảo Luật này rất quan trọng, phức tạp, có tính thực tiễn rất cao, phạm vi điều chỉnh rộng, có liên quan đến vấn đề lao động, việc làm- một trong các trụ cột quan trọng trong phát triển bao trùm và phát triển bền vững, nhất là lao động, việc làm đáp ứng yêu cầu kỷ nguyên mới.

Đồng thời, qua thảo luận, các ĐBQH cơ bản thống nhất với việc sửa đổi Luật Việc làm và nêu nhiều vấn đề thực tiễn về tính khả thi của các chính sách, về hỗ trợ việc làm, nhất là việc nghiên cứu, rà soát các đối tượng, trong đó có đối tượng là người có hoàn cảnh khó khăn, người nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo, người bị thu hồi đất, NLĐ ở khu vực nông thôn, người cao tuổi, nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm, thông tin thị trường lao động, đăng ký lao động, kỹ năng nghề, mức đóng BH thất nghiệp…

“Cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra cần tiếp tục lấy ý kiến của các chuyên gia, các cơ quan, đối tượng chịu sự tác động bảo đảm tính minh bạch và tính khả thi của Dự thảo Luật; hoàn thiện Dự thảo, kịp thời báo cáo Ủy ban TVQH những vấn đề phát sinh để phấn đấu đến Kỳ họp thứ 9 vào tháng 5/2025, chúng ta sẽ thông qua Luật Việc làm với chất lượng cao nhất”- Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị.

Vũ Thu