Cục An toàn thông tin (Bộ TT-TT) vừa lên tiếng cảnh báo các hình thức lừa đảo trực tuyến mới trong 2 tuần (từ 4/3 đến 10/3/2024), nhằm bảo vệ người dân khỏi những rủi ro không đáng có trên không gian mạng.

1. Cảnh giác thủ đoạn lừa đảo đầu tư tài chính trên không gian mạng

Dù chiêu trò của các đối tượng lừa đảo dù không mới, nhưng rất tinh vi, nên khiến nhiều người dùng mạng xã hội sập bẫy. Nhiều nhóm đối tượng trong nước lập ra các sàn, trang web đầu tư tài chính giả mạo sàn quốc tế, hoặc thậm chí tự cho ra đời các loại tiền ảo để lôi kéo nhà đầu tư dẫn đến nguy cơ lừa đảo chiếm đoạt tài sản rất cao.

Các đối tượng thiết lập các sàn giao dịch, trang web giả mạo sàn giao dịch quốc tế, sau đó giao cho đội ngũ nhân viên telesale gọi điện mời chào nhà đầu tư tham gia vào các nhóm tư vấn, trao đổi qua Zalo, Telegram. Sau khi nhà đầu tư tham gia vào nhóm, các đối tượng và thành viên trong nhóm liên tục nhắn tin, gọi điện để thuyết phục nhà đầu tư tham gia giao dịch đầu tư tài chính cũng như mua bán tiền ảo, tiền mã hóa nhằm chiếm đoạt tiền của người tham gia. Mục đích cuối cùng là nhằm chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư.

Trên thực tế, tại Việt Nam, khung pháp lý để điều chỉnh, quản lý, xử lý đối với tiền ảo, tiền mã hóa chưa cụ thể, rõ ràng, người dân vẫn có thể tham gia giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa công khai trên không gian mạng và qua các sàn giao dịch quốc tế cũng như các sàn giao dịch trong nước, hoặc thông qua ứng dụng OTT, hay trên các hội nhóm, diễn đàn.

2. Tuyệt đối cảnh giác trước chiêu trò "Hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa đảo"

Theo ghi nhận của Cục An toàn thông tin, trên không gian mạng, đến nay vẫn có nhiều người dân dù đã bị lừa lần 1, nhưng tiếp tục bị lừa lần 2 và nhiều lần khác bởi các hội, nhóm mạo danh lực lượng an ninh mạng, các văn phòng luật và ngân hàng… Một điểm chung của các đối tượng sử dụng hình thức lừa đảo này là đều giới thiệu có mối quan hệ thân thiết với nhiều cơ quan chức năng.

Khẳng định "hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa" là một trong những hình thức lừa đảo trực tuyến đơn vị đã nhiều lần phát cảnh báo, Cục An toàn thông tin đề nghị người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân cho bất cứ ai thông qua bất kể hình thức nào, bởi việc lộ lọt thông tin sẽ dẫn đến nhiều hậu quả khó lường.

Cùng với đó, nếu nhận được cuộc gọi hay tiếp xúc với các hội, nhóm cung cấp dịch vụ trên mạng xã hội, người dân không giao dịch chuyển tiền cho đối tượng khi chưa tìm hiểu, xác minh. Trường hợp gặp phải tình huống nghi ngờ lừa đảo, người dân cần liên hệ với cơ quan Công an để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

3. Xuất hiện chiêu lừa quét mã QR trên phiếu trúng thường trong bưu phẩm

Đầu tháng 3, nhiều người dùng Facebook tại Việt Nam đã chia sẻ thông tin cảnh báo về hình thức lừa đảo mới: Gửi bưu phẩm tới nhà dân thông qua shipper (người vận chuyển hàng hóa), bên trong có thông báo trúng thưởng chứa mã QR; khi người dân quét mã QR này sẽ bị chiếm quyền điều khiển thiết bị, từ đó bị chiếm đoạt thông tin và tài sản.

Hình thức lừa đảo kể trên sau đó đã được xác nhận không phải là tin giả, khi Công an tỉnh Hà Tĩnh và TP.Thủ Đức (TP.HCM) phát cảnh báo cho biết, một số người dân trên địa bàn đã nhận được bưu phẩm có phiếu trúng thưởng gắn mã QR, với yêu cầu người nhận quét mã QR truy cập đường link và cung cấp thông tin cá nhân để thực hiện thủ tục nhận thưởng.

Dù chưa ghi nhận trường hợp người dùng bị lừa đảo trực tuyến bằng hình thức quét mã QR trên phiếu trúng thưởng trong bưu phẩm gửi qua shipper, tuy nhiên, Cục An toàn thông tin cũng nhận định: “Khả năng mã QR được in trong phiếu quà tặng để lừa người dân truy cập vào website giả mạo hòng chiếm đoạt thông tin, tài sản là điều hoàn toàn có thể xảy ra”.

Bởi lẽ, lừa đảo bằng mã QR đến nay không còn là hình thức lừa đảo mới. Giai đoạn trước, nhiều người dùng sau khi quét mã QR trên các website hoặc email, đã bị điều hướng sang một website lừa đảo và bị lấy cắp thông tin tài khoản hoặc dẫn dụ để tải mã độc về thiết bị.

Để phòng tránh lừa đảo qua mã QR, Cục An toàn thông tin khuyến nghị người dân thận trọng khi quét mã, đặc biệt là các mã QR ở nơi công cộng hoặc được chia sẻ qua mạng xã hội hay email.

Người dùng cũng cần kiểm tra kỹ thông tin tài khoản người chuyển mã QR, nội dung website mà mã QR chuyển tới; kiểm tra đường link xem có bắt đầu với "https" và có phải tên miền quen thuộc không. Ngoài ra, với phiên bản mới- lừa đảo qua mã QR trên phiếu trúng thưởng trong bưu phẩm, người dân lưu ý thêm rằng không nhận các bưu phẩm không rõ nguồn gốc.

4. Giả mạo lãnh đạo cấp cao lừa hỗ trợ người dân "chạy án"

Đối tượng N.T.H (27 tuổi, trú tại Thừa Thiên Huế) mới đây đã bị Công an Đắk Lắk bắt giữ do có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua hình thức mạo danh lãnh đạo nhà nước hỗ trợ chạy án. Để thực hiện hành vi lừa đảo, đối tượng lập nhiều tài khoản ảo trên mạng xã hội có gắn hình ảnh một số lãnh đạo, sau đó nhắn tin cho người nhà nạn nhân tự giới thiệu mình có khả năng can thiệp để giảm án. Với thủ đoạn này, đối tượng N.T.H đã lừa chiếm đoạt hàng trăm triệu đồng.

Nhấn mạnh người dân phải nâng cao cảnh giác hơn nữa bởi không gian mạng ngày càng phức tạp, Cục An toàn thông tin cũng khuyến nghị người dân tìm hiểu, tự trang bị cho bản thân kiến thức để bảo vệ mình trên mạng; và quan trọng hơn cả là người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân. Khi có cuộc gọi lạ hoặc tiếp xúc với hội nhóm cung cấp dịch vụ trên mạng xã hội, người dân không nên giao dịch chuyển tiền theo yêu cầu của đối tượng, cần "chậm lại" để tìm hiểu và xác minh kỹ danh tính đối tượng đó.

CNTT