Ngày 18/4 hàng năm được chọn là Ngày Người khuyết tật (NKT) Việt Nam. Đây là dịp để các cấp, các tổ chức xã hội tổ chức nhiều hoạt động vì NKT, khuyến khích sự tham gia của NKT vào các lĩnh vực đời sống xã hội, nâng cao chất lượng sống và đảm bảo sự hòa nhập, bình đẳng cho NKT.

Theo ông Tô Đức- Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội (Bộ LĐ-TB&XH), những năm qua, việc bảo vệ quyền của NKT và thực hiện các chính sách trợ giúp luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, ưu tiên bố trí nguồn lực, bảo đảm thực hiện các chính sách, chương trình, kế hoạch trợ giúp NKT. Một số chính sách trợ giúp NKT được tích cực điều chỉnh phù hợp với thực tế. Những đổi mới trong hoạt động truyền thông mang lại hiệu quả thực chất, thúc đẩy chuyển biến tích cực trong công tác đào tạo nghề, tạo sinh kế phù hợp để NKT tự chủ trong cuộc sống.

Hiện nay, cả nước có khoảng 7 triệu NKT, trong đó có khoảng 1,6 triệu NKT nặng và đặc biệt nặng. Đồng thời, có 342.329 gia đình, cá nhân nhận chăm sóc đối tượng bảo trợ xã hội tại cộng đồng được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng và hàng triệu NKT, trẻ em khuyết tật được nuôi dưỡng, chăm sóc trong các cơ sở trợ giúp xã hội. Năm 2023, NSNN đã bố trí 31,3 tỷ đồng thực hiện Nghị định số 20/2021/NĐ-CP của Chính phủ về trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội và khoảng 489 tỷ đồng thực hiện chính sách hỗ trợ về giáo dục đối với NKT.

Bên cạnh nguồn lực từ NSNN, các tổ chức NKT đã tích cực huy động nguồn lực xã hội để cải thiện đời sống và điều kiện sinh hoạt cho NKT. Đơn cử như, năm vừa qua, Hội Bảo trợ NKT và trẻ mồ côi Việt Nam vận động được 552 tỷ đồng; Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam và các hội thành viên vận động tài trợ được gần 555 tỷ đồng; Hội Người mù Việt Nam vận động hơn 118 tỷ đồng và nhiều phần quà có giá trị... “Nhờ có các nguồn lực trên, nên đời sống NKT được chăm lo tốt hơn, với phương châm không để ai bị bỏ lại phía sau. Trong đó, không ít NKT vươn lên, tạo việc làm cho những NKT khác”- ông Tô Đức cho hay.

Cùng với chính sách hỗ trợ của Nhà nước, việc làm cho NKT cũng được các cấp, các ngành quan tâm. Chị Nguyễn Hoàng Hiệp (Hà Đông, Hà Nội) bị khuyết tật tay chia sẻ, với mong muốn có được một công việc ổn định, nên chị đã học một khóa về máy tính văn phòng, đồng thời cũng học một khóa marketting online để sau này thuận lợi hơn trong quá trình tìm việc. “Có kỹ năng và nghiệp vụ khá tốt, vì vậy tôi cũng dễ xin được một công việc phù hợp. Trong quá trình làm việc, tôi luôn nỗ lực để hoàn thành công việc và mong rằng chính sách hỗ trợ luôn công bằng”- chị Hiệp chia sẻ.

Tương tự, anh Nguyễn Doãn An (Đông Anh, Hà Nội) cho biết, sau khi hoàn thành xong lớp học nghề về photoshop do Hội Người khuyết tật huyện Đông Anh tổ chức, anh muốn tìm việc làm gần nhà bởi khuyết tật ở chân khó đi lại. Tuy nhiên, tìm kiếm việc làm cho NKT khó khăn nếu không tự cố gắng vươn lên.

Chị Dương Thị Sinh- Chủ tịch Hội Người Khuyết tật xã Minh Trí (huyện Sóc Sơn, Hà Nội) cho biết, chị từng bươn trải nhiều lĩnh vực kiếm sống, song tìm được công việc phù hợp rất khó. Sau này, chị Sinh tự mở cửa hàng may, tạo sinh kế cho mình, rồi mở lớp dạy học miễn phí cho 45 em khuyết tật trong xã và địa phương lân cận để các em có kiến thức và tìm kiếm được việc làm phù hợp. "Quan trọng nhất với NKT là có việc làm tại gần nơi sinh sống"- chị Sinh chia Sẻ.

Theo thống kê, trong năm 2023, Hội Người mù Việt Nam đã mở được 91 lớp cho 1.192 học viên học nghề xoa bóp bấm huyệt, tin học, chăn nuôi, thủ công, làm hương, đan lát. Hội Bảo trợ NKT và trẻ mồ côi Việt Nam cũng tổ chức dạy nghề cho 1.421 học viên. Trong khi đó, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam tổ chức 33 lớp dạy nghề cho 596 trẻ em khuyết tật...

Liên quan cơ hội việc làm cho NKT, ông Vũ Quang Thành- Phó Giám đốc Trung tâm DVVL Hà Nội chia sẻ, trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, vấn đề giải quyết việc làm cho NKT càng thêm khó khăn. Theo đó, nhiều NKT khó trở lại thị trường lao động, khó tìm cho mình một công việc phù hợp để tự tin vượt lên hoàn cảnh, hòa nhập cộng đồng và góp phần giảm bớt gánh nặng cho gia đình và xã hội. Do đó, Trung tâm đã phối hợp với Hội NKT tổ chức phiên giao dịch việc làm lồng ghép dành cho NKT tìm kiếm cơ hội việc làm.

Tuy nhiên, theo thống kê của Bộ LĐ-TB&XH, hiện nay mới chỉ có hơn 31% số NKT từ 15 tuổi trở lên có việc làm. Ông Đỗ Mạnh Hùng- Phó Chủ tịch Hội Bảo trợ NKT và trẻ mồ côi Việt Nam khẳng định, việc làm cho NKT lâu nay vẫn là câu chuyện đáng suy ngẫm. Những rào cản tìm kiếm việc làm đối với NKT có nhiều, nhưng tựu chung do suy nghĩ, quan điểm của người SDLĐ. Bên cạnh đó, do học vấn của NKT còn thấp, trong khi hiện nay chúng ta chỉ dạy nghề được cho 20.000 lao động khuyết tật. Con số này cho thấy việc đào tạo nghề cho lao động khuyết tật chưa đáp ứng được yêu cầu.

Vì vậy, Cục Bảo trợ xã hội đang phối hợp với đơn vị liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến NKT nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát, cập nhật phê duyệt danh mục nghề đào tạo, định mức kinh tế kỹ thuật và định mức chi phí đào tạo cho từng nghề, làm căn cứ tổ chức đào tạo cho NKT. Đặc biệt, cùng với nguồn hỗ trợ của Nhà nước, việc đẩy mạnh xã hội hóa công tác trợ giúp NKT, huy động các tổ chức, cá nhân và cộng đồng tham gia trợ giúp NKT cũng được các hội, tổ chức đẩy mạnh, giúp mang tới nhiều cơ hội, nhất là cơ hội việc làm cho NKT…

Nguyệt Hà