Không chỉ bị cắt giảm giờ làm, cắt hợp đồng, hàng loạt NLĐ tại Nhà máy xử lý rác Thủy Phương (Chi nhánh Công ty CP Đầu tư-Phát triển Tâm Sinh Nghĩa), địa chỉ tại phường Thủy Phương (TX.Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế) còn bị chậm đóng BHXH kéo dài, dẫn đến nhiều hệ luỵ dở khóc dở cười.

Cuối tháng 9/2023, Nhà máy Xử lý rác Thủy Phương (Nhà máy Thủy Phương) ban hành quyết định chấm dứt HĐLĐ với 7 NLĐ, trong đó có 4 người đang bị chậm đóng BHXH từ tháng 5/2019 đến nay. Điều đáng nói, không chỉ những NLĐ bị cho thôi việc, mà toàn bộ số NLĐ còn lại, thậm chí cả lãnh đạo Nhà máy cũng bị Công ty CP Đầu tư-Phát triển Tâm Sinh Nghĩa chậm đóng BHXH kéo dài.

NLĐ bức xúc phản ánh việc Nhà máy Thủy Phương chậm đóng BHXH kéo dài

Do quá bức xúc, ngày 30/9/2023, nhiều NLĐ từng làm việc tại Nhà máy Thủy Phương đã kéo đến trụ sở Nhà máy yêu cầu phải truy đóng BHXH, BHYT để được hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp theo quy định của pháp luật. Điển hình như trường hợp chị Cao Thị Lan Anh đã gắn bó với Nhà máy Thủy Phương gần 13 năm, nhưng đến nay vẫn chưa được nhận chế độ thai sản dù con đã hơn 4 tuổi. “Năm 2019, tôi sinh con và hiện cháu đã đi học mẫu giáo lớn, nhưng tôi vẫn chưa nhận được tiền chế độ thai sản do bị Công ty nợ BHXH. Tính đến thời điểm hiện tại, tôi đang bị nợ BHXH 4 năm 2 tháng, nên đề nghị chủ SDLĐ giải quyết, bảo đảm quyền lợi cho chúng tôi”- chị Lan Anh bức xúc cho biết.

Theo tìm hiểu của phóng viên, Nhà máy Thủy Phương đi vào hoạt động từ năm 2007 với công suất xử lý trên 200 tấn rác/ngày đêm. Đây từng là đơn vị đi tiên phong về xử lý, tái chế rác thải thành phân bón. Từ khi thành lập đến năm 2018, Nhà máy này hoạt động khá hiệu quả, góp phần xử lý rác thải cho TP.Huế, giảm tải cho việc chôn lấp rác tại bãi rác Thủy Phương; đồng thời tạo việc làm cho hơn 140 NLĐ. Tuy nhiên, từ năm 2018 đến nay, hoạt động của Nhà máy Thủy Phương gặp nhiều khó khăn, phải ngừng hoàn toàn việc tiếp nhận nguồn rác mới từ Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Huế; đồng thời chỉ hoạt động cầm chừng, cố gắng xử lý hoàn tất số rác thải đã tiếp nhận trước đó. Do đó, số giờ làm việc và ngày công của NLĐ bị giảm dần, nguồn thu nhập không đảm bảo.

Theo chia sẻ của NLĐ, từ năm 2022, mỗi tuần họ có 2-3 ngày có việc làm (vận hành duy nhất một lò đốt) với mức lương khoảng 1,2 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, sau khi gặp khó khăn, số lượng NLĐ tại Nhà máy Thủy Phương giảm mạnh (bị cho thôi việc hoặc tự nghỉ). Qua đợt “sa thải” cuối tháng 9/2023, Nhà máy này hiện chỉ còn 12 NLĐ, bao gồm công nhân và các vị trí quản lý, hành chính, trong đó có 10 người tham gia BHXH nhưng đều bị chậm đóng từ tháng 5/2019 đến nay.

Văn bản của BHXH TX.Hương Thủy trả lời kiến nghị của Nhà máy Thủy Phương

Trao đổi với phóng viên, ông Đặng Văn Tiến- Giám đốc BHXH TX.Hương Thủy cho biết, BHXH Thị xã đã nhiều lần làm việc với lãnh đạo Chi nhánh Công ty CP Đầu tư-Phát triển Tâm Sinh Nghĩa; đồng thời có văn bản đốc thúc Nhà máy hoàn thành việc trích đóng BHXH, BHYT cho NLĐ. BHXH TX.Hương Thủy cũng yêu cầu chủ DN thực hiện việc chuyển nộp tiền BHXH, BHYT phát sinh hằng tháng và xây dựng lộ trình chuyển nộp số tiền còn chậm đóng vào quỹ BHXH, BHYT theo đúng quy định.

Tuy vậy, đến ngày 31/8/2023, Chi nhánh Công ty CP Đầu tư-Phát triển Tâm Sinh Nghĩa vẫn còn chậm đóng của 14 NLĐ với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng, trong đó riêng tiền lãi do chậm đóng lên tới trên 350 triệu đồng. Ngoài ra, mỗi tháng DN này cũng chỉ chuyển số tiền khoảng 6,3 triệu đồng để đóng BHYT cho NLĐ. Đáng chú ý, giai đoạn trước năm 2016, Chi nhánh Công ty CP Đầu tư-Phát triển Tâm Sinh Nghĩa cũng chậm đóng BHXH kéo dài đối với 29 NLĐ với số tiền hơn 2,2 tỷ đồng. Sau đó, Công ty bị khởi kiện ra toà và buộc phải đóng đủ các khoản tiền BHXH, BHYT cho NLĐ, để rồi đến nay lại tiếp tục chây ỳ chậm đóng.

Nói về lý do chậm đóng BHXH, mới đây, Chi nhánh Công ty CP Đầu tư-Phát triển Tâm Sinh Nghĩa đã có văn bản trả lời BHXH TX.Hương Thủy. Theo đó, DN này đã ngừng tiếp nhận rác và không hoạt động trong suốt nhiều năm (từ quý III/2018), nên không có nguồn thu nhập. Những năm còn hoạt động, Công ty mẹ phải bỏ tiền ra bù lỗ cho Nhà máy Thủy Phương. Đặc biệt, Công ty Tâm Sinh Nghĩa chưa được UBND TP.Huế thanh toán tiền phí xử lý rác quý III/2018 (hơn 2,4 tỷ đồng). Do vậy, Công ty đề nghị cơ quan BHXH “dời việc thanh toán tiền BHXH của đơn vị cho đến khi UBND TP.Huế thanh toán tiền xử lý rác thải”.

Cũng theo lãnh đạo BHXH TX.Hương Thủy, nếu DN đã ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh thì phải nộp hồ sơ về cơ quan BHXH để giảm toàn bộ lao động tham gia BHXH, BHYT từ thời điểm dừng kinh doanh. Căn cứ vào hồ sơ của DN, cơ quan BHXH sẽ dừng tính lãi chậm nộp theo quy định; chốt sổ BHXH cho NLĐ cho đến thời điểm mà họ đã được đóng, qua đó bảo đảm các quyền lợi cơ bản. Tuy nhiên, đến nay, Nhà máy Thủy Phương chưa nộp hồ sơ đăng ký ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh và trên thực tế vẫn đang hoạt động vận hành lò đốt. “Chúng tôi rất chia sẻ với khó khăn của DN. Song, phía DN cũng phải xây dựng lộ trình, sớm hoàn thành việc chuyển nộp số tiền BHXH còn nợ và tiền lãi theo quy định, qua đó bảo đảm quyền lợi chính đáng của NLĐ”- ông Đặng Văn Tiến nhấn mạnh.

Từ một đơn vị đi tiên phong trong việc áp dụng công nghệ mới về xử lý rác thải không chôn lấp, tái chế sản phẩm có ích cho xã hội (phân bón vi sinh), giờ đây Nhà máy Thủy Phương như “một đứa con bị bỏ rơi”. Nhà xưởng bị bỏ hoang, hư hại; máy móc tân tiến ngừng hoạt động nhiều năm nên có nhiều chi tiết bị han rỉ. Đặc biệt, đời sống NLĐ gặp nhiều khó khăn, bị cắt giảm giờ làm, giảm thu nhập, chậm nợ BHXH kéo dài… khiến những NLĐ đã từng gắn bó với Nhà máy từ ngày đầu thành lập không khỏi ấm ức.

Do đó, thiết nghĩ, các cơ quan chức năng, cũng như tổ chức Công đoàn tại Thừa Thiên Huế cần phối hợp với các cơ quan đồng cấp tại TP.HCM- nơi Công ty CP Đầu tư-Phát triển Tâm Sinh Nghĩa đóng trụ sở để vào cuộc xử lý, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của NLĐ. Mặt khác, UBND TP.Huế cũng cần sớm thanh toán công nợ cho DN để họ có nguồn kinh phí chăm lo đời sống cho NLĐ.

Thảo Vi-Nguyệt Hà