Tiếp cận nước sạch là quyền cơ bản của con người. Tuy nhiên, hiện vẫn có hàng triệu người ở các quốc gia đang phát triển vẫn thiếu nguồn nước an toàn và đáng tin cậy. Sự khan hiếm nước sạch gây ra những rủi ro nghiêm trọng về sức khỏe, kéo dài tình trạng nghèo đói và cản trở sự phát triển kinh tế- xã hội quốc gia.

Ở nhiều quốc gia đang phát triển, cơ sở hạ tầng cung cấp nước sạch và nhà vệ sinh đảm bảo chất lượng vẫn còn hạn chế, dẫn đến việc người dân bị hạn chế trong việc tiếp cận nước sạch và gia tăng các bệnh lây truyền qua đường nước. Các nguồn nước không an toàn thường tiềm ẩn các chất ô nhiễm, mầm bệnh và hóa chất nguy hiểm, tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng. Biến đổi khí hậu cũng làm trầm trọng thêm tình trạng khan hiếm nước, vì vậy việc tìm ra các sáng kiến, giải pháp thích ứng và linh hoạt để tiếp cận nước sạch là rất quan trọng. Ngoài ra, còn phải kể đến “rào cản” tài chính của các quốc gia đang phát triển trong việc cải thiện mức độ tiếp cận nước sạch của người dân.

Sáng kiến ATM nước (Water ATMs)

Trong nhiều năm qua, các Chính phủ, tổ chức kinh tế- xã hội, tổ chức phi chính phủ… và các cá nhân đã có nhiều sáng kiến để cải thiện nguồn nước. Trong đó, 7 sáng kiến được coi là hiệu quả mạnh nhất đối với vấn đề này có thể kể đến:

Lọc nước bằng năng lượng mặt trời (Solar-Powered Water Purification): Đây là sáng kiến sử dụng hệ thống lọc nước sử dụng năng lượng mặt trời để khử trùng nước, loại bỏ các mầm bệnh và chất gây ô nhiễm có hại. Những hệ thống kiểu này khá bền vững, tiết kiệm chi phí và phù hợp với khu vực không có điện lưới hay khu vực có cơ sở hạ tầng hạn chế.

ATM nước (Water ATMs): ATM nước là máy phân phối nước tự động cung cấp nước sạch và giá cả phải chăng cho cộng đồng. Người dùng có thể tiếp cận nước sạch bằng cách thanh toán bằng thẻ trả trước hoặc thanh toán di động, đảm bảo nguồn cung cấp ổn định, tin cậy mà không cần cơ sở hạ tầng quá hiện đại.

Thu hoạch sương mù (Fog Harvesting): Công nghệ thu hoạch sương mù giúp thu thập giọt nước từ sương mù và ngưng tụ thành nước sạch. Giải pháp này đặc biệt có lợi ở những vùng khô cằn- nơi nguồn nước truyền thống khan hiếm, mang lại cách tiếp cận nguồn nước độc đáo và thân thiện với môi trường.

Sáng kiến Thu hoạch sương mù (Fog Harvesting)

Bộ lọc cát sinh học (Bio-Sand Filters): Bộ lọc cát sinh học là thiết bị đơn giản, chi phí thấp, giúp loại bỏ tạp chất khỏi nước. Bên cạnh đó, còn có ưu điểm là dễ bảo trì và đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm các bệnh lây truyền qua đường nước, phù hợp với những nơi có nguồn tài nguyên hạn chế.

Thiết bị xử lý nước di động (Mobile Water Treatment Units): Các thiết bị xử lý nước di động được trang bị hệ thống lọc nước tiên tiến, có thể được triển khai đến các vùng sâu, vùng xa và vùng bị thiên tai, giúp người dân tiếp cận ngay với nước sạch trong các trường hợp khẩn cấp.

Thu hoạch nước mưa (Rainwater Harvesting): Hệ thống thu gom và lưu trữ nước mưa để sử dụng trong sinh hoạt. Cách tiếp cận thân thiện với môi trường này đặc biệt có giá trị ở những vùng có lượng mưa thường xuyên, song khả năng tiếp cận nguồn nước sạch của người dân bị hạn chế hoặc việc cung cấp nước sạch chưa bền vững.

Ứng dụng giám sát chất lượng nước (Water Quality Monitoring Apps): Ứng dụng di động cho phép cộng đồng giám sát chất lượng nước theo thời gian thực, giúp xác định khả năng ô nhiễm tiềm ẩn và thực hiện các biện pháp chủ động để người sử dụng đảm bảo tiếp cận nguồn nước an toàn. Ứng dụng sẽ thu hẹp khoảng cách về khả năng kiểm tra nước ở các vùng sâu, vùng xa với khu vực thành thị.

Như vậy, việc tiếp cận với nước sạch rất quan trọng cho sự phát triển kinh tế- xã hội và xóa đói giảm nghèo ở các quốc gia. Thách thức trong việc cung cấp nước sạch ở các quốc gia đang phát triển đòi hỏi các bên có liên quan phải liên tục nghiên cứu, tìm ra những giải pháp sáng tạo và bền vững mặc dù các công nghệ mới nổi phải mất một chặng đường dài mới có thể đảm bảo khả năng tiếp cận nước sạch cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, tin rằng với sự chung tay của cộng đồng và hợp tác quốc tế, người dân các quốc gia đang phát triển sẽ một tương lai tươi sáng hơn trong việc tiếp cận nước sạch.

Tùng Anh (Theo Grundfos News)