Theo Báo cáo Triển vọng việc làm và xã hội thế giới: Xu hướng 2025 của ILO, tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu năm 2024 ổn định ở mức 5%, tương đương mức năm 2023. Thị trường việc làm toàn cầu đang duy trì sự ổn định, nhưng việc phục hồi vẫn gặp nhiều thách thức.

Theo ILO, trong số 186 triệu người thất nghiệp, lực lượng lao động là thanh niên chiếm tỷ lệ cao hơn đáng kể, khoảng 12,6%; 137 triệu người không có việc làm thuộc lực lượng lao động tiềm năng; 79 triệu người đi làm nhưng bị ràng buộc bởi các nghĩa vụ khác như chăm sóc gia đình.

Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động toàn cầu giảm nhẹ. Tính riêng ở các nước thu nhập cao, tỷ lệ phụ nữ và người lớn tuổi tham gia thị trường lao động lại tăng. Tuy nhiên, khoảng cách giới trong lao động vẫn lớn, với số lượng nữ giới vẫn ít hơn đáng kể so với nam giới.

Thị trường lao động vẫn xảy ra nhiều điểm bất bình đẳng, đặc biệt giữa các khu vực phát triển và kém phát triển. Cụ thể, 240 triệu người lao động (tương đương 7% lực lượng lao động toàn cầu) dù có việc làm nhưng vẫn nghèo. Bởi tăng trưởng tiền lương thực tế vẫn chưa đủ bù đắp tổn thất từ đại dịch.

Hơn 50% lực lượng lao động toàn cầu không có bảo hiểm an sinh xã hội đầy đủ. "Quyền lực" thị trường lao động đang dịch chuyển về phía nhà tuyển dụng, làm suy yếu khả năng đàm phán lương của lao động, đặc biệt là nhóm dễ bị tổn thương.

Tăng trưởng năng suất lao động toàn cầu giảm 0,5% so với mức trung bình trước đại dịch Covid-19. Năng lực sản xuất ngành công nghiệp suy yếu, đặc biệt ở các cường quốc công nghiệp do giá năng lượng cao.

Đáng chú ý, tỷ lệ thanh niên không có việc làm, không đi học hoặc không được đào tạo (NEET) tăng gần 4% ở các nước thu nhập thấp.

Các chuyên gia dự đoán rằng, việc thiếu hụt lao động tay nghề cao ảnh hưởng đến tăng trưởng trong các ngành công nghệ cao và dịch vụ hiện đại. Nhiều quốc gia đang triển khai chính sách công nghiệp số, nhưng lao động kỹ năng thấp có nguy cơ bị tụt lại phía sau.

AI (trí tuệ nhân tạo) và tự động hóa giúp tăng hiệu suất lao động nhưng cũng gây mất việc làm ở một số ngành truyền thống. Sự mở rộng cơ sở hạ tầng năng lượng sạch (như trạm sạc điện, lưới điện) cũng thúc đẩy việc làm trong các ngành liên quan.

Tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2025 dự kiến duy trì khoảng 3,2%, tiếp tục giảm so với các năm trước. Lạm phát có thể vẫn giảm nhưng chưa trở lại mức mục tiêu ở nhiều nước phát triển. Các chính sách tài khóa và tiền tệ đang trở lại trạng thái trước đại dịch, có thể ảnh hưởng đến khả năng phục hồi kinh tế.

ILO nhấn mạnh, để đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững 2030, các quốc gia cần tăng tốc năng suất lao động và thúc đẩy việc làm có chất lượng. Các nước thu nhập thấp cần tận dụng dòng kiều hối và đầu tư tư nhân để thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Minh Đức