Bị xe máy va chạm chèn vào cạnh cửa xe ô tô gây đa chấn thương, trong đó đứt niệu đạo và tổn thương nặng vùng khung chậu, cuộc sống của chị N.T.D (31 tuổi, trú TP.HCM) rơi vào bế tắc bởi nguy cơ suốt đời đeo túi dẫn lưu nước tiểu.

Tháng 7/2019, chị D. đang mở cửa ô tô để vào ghế lái thì bất ngờ bị xe gắn máy từ phía sau tông. Chị D. được cấp cứu tại BV gần nhất, hồi sức tích cực và mở bàng quang ra da. Sau 2 tuần, chị xuất viện với ống thông tiểu và túi nước tiểu bên mình, vùng chậu chằng chịt vết thương. Sau đó, gia đình nhiều lần đưa chị D. đến các cơ sở y tế khác nhau, song chấn thương quá phức tạp nên rất khó xử lý.

Ca phẫu thuật do PGS.Vinh và cộng sự thuộc BV Bình Dân thực hiện

Chị D. và gia đình tìm đến BV Bình Dân và gặp PGS.BS.Nguyễn Tuấn Vinh, nguyên Trưởng khoa Niệu B, nay thuộc đội ngũ chuyên gia của BV. Qua nghiên cứu hồ sơ, thăm khám, PGS.Vinh đồng ý thực hiện phẫu thuật ca khó này. Với tiên lượng khó khăn, PGS.Vinh đã tư vấn kỹ lưỡng, rõ ràng để chị D. và gia đình thấu hiểu, chia sẻ và chuẩn bị tâm lý. Cụ thể, bệnh nhân bị chấn thương nặng, gãy xương chậu làm biến dạng xương chậu, chèn ép mạch máu, xương di lệch làm đứt niệu đạo, chít hẹp âm đạo, đứt nhiều cơ thắt và dây thần kinh sàn chậu, vùng mặt trong đùi biến dạng với nhiều sẹo.

“Việc phẫu thuật điều trị không thể tiến hành chỉ sau một lần phẫu thuật và đòi hỏi có sự phối hợp với các BS về chỉnh hình, để vừa đảm bảo an toàn tính mạng cho người bệnh, vừa đảm bảo khôi phục chức năng đường tiểu, đồng thời tạo hình lại âm đạo đang chít hẹp. Ca phẫu thuật là một thách thức lớn vì ngay cả trên thế giới cũng không có nhiều báo cáo về trường hợp phẫu thuật tạo hình niệu đạo cho nữ”- PGS.Vinh phân tích.

Để đánh giá chính xác, đầy đủ tình trạng của niệu đạo, các BS thực hiện nội soi thám sát niệu đạo, ghi nhận tình trạng niệu đạo hẹp và di lệch. Phim X-quang và chụp MS-CT trước phẫu thuật cho thấy tổn thương vùng xương mu và chậu mu trái, có tình trạng can-xi hóa vùng khớp cùng chậu. Cổ bàng quang cũng đã di lệch sau tai nạn. “Chẩn đoán hình ảnh đã không thể định vị được cổ bàng quang đang bị di lệch đến đâu. Điều này đòi hỏi BS phẫu thuật sẽ phải lần tìm bằng kiến thức trong y văn và kinh nghiệm thực tế trong các phẫu thuật vùng chậu cho nữ giới”- PGS.Vinh chia sẻ thêm.

Ngoài ra, mỏm niệu đạo cũng chỉ tạm xác định thông qua việc đặt thông niệu đạo. Nếu tìm được cổ bàng quang và nối lại thành công niệu đạo hứa hẹn sẽ giúp người bệnh tiểu được, thoát khỏi tình cảnh phải mang túi dẫn lưu nước tiểu suốt đời.

Vào cuối năm 2019, sau 5 tháng kể từ khi chị D. gặp tai nạn, PGS.Vinh và cộng sự khoa Niệu B, BV Bình Dân, bắt tay tiến hành phẫu thuật tạo hình niệu đạo đợt 1, với nỗ lực trả lại cuộc sống cho bệnh nhân. Mục tiêu của đợt phẫu thuật lần này là tái tạo lại cổ bàng quang, tìm kiếm niệu đạo và nối niệu đạo vào cổ bàng quang mới. Với nhiều tổn thương và di lệch vùng khung chậu, trường hợp phẫu thuật này còn có sự phối hợp thực hiện của các bác sĩ chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình từ BV Chợ Rẫy. Các chuyên gia sẽ đánh giá độ vững và biến dạng xương chậu, thực hiện cắt khớp xương mu, kiểm soát chảy máu, mở rộng phẫu trường giúp các bác sĩ niệu có thể thao tác.

Theo BS.CK2.Bùi Văn Kiệt, người trực tiếp tham gia kíp phẫu thuật, niệu đạo nữ ngắn khoảng 3- 4cm. Khi bị đứt thì co lại, nên khi tìm kiếm đoạn di lệch của người bệnh khá khó khăn. Ca phẫu thuật đã lấy can-xi xương và các mô xơ làm biến dạng âm đạo và di lệch niệu đạo, đồng thời bóc tách các vùng dính ở ruột.

“Quá trình phẫu thuật phải tinh tế để không tổn thương niệu đạo, cố gắng bảo tồn các cơ đáy chậu giữa cho người bệnh để người bệnh có thể kiểm soát được việc đi tiểu sau phẫu thuật. Tiếp đến là tạo hình lại cổ bàng quang đã bị bít tắc, nối mỏm niệu đạo với cổ bàng quang mới tạo hình, đặt thông niệu đạo. Để đảm bảo giữ sạch vết thương, chúng tôi dẫn lưu nước tiểu tạm thời”- PGS. Vinh thông tin thêm.

Hậu phẫu được một tuần, bệnh nhân D. được rút thông niệu đạo. Thông bàng quang cũng được rút sau phẫu thuật 2 tuần. Kể từ đó, chị D. chính thức thoát khỏi việc đeo túi nước tiểu bên mình và được tư vấn về nguy cơ són tiểu hậu phẫu. Chị bước vào giai đoạn tiếp theo với việc tập cơ sàn chậu theo hướng dẫn của các bác sĩ tiết niệu. Dần dần, nhờ kiên trì luyện tập, tình trạng són tiểu được cải thiện hơn. Chị D. bắt đầu trở lại với công việc văn phòng.

6 tháng sau, chị D. tiếp tục bước vào ca phẫu thuật để loại bỏ các mô sẹo co rút và các can xương để giải phóng âm đạo. Một số phẫu thuật tạo hình cơ quan sinh dục ngoài tiếp theo cũng diễn ra thuận lợi đã giúp hiệu quả điều trị được hoàn thiện hơn. Hơn 3 tháng sau đợt phẫu thuật cuối của quá trình điều trị, chị D. đã có thể đi bộ leo núi. Niềm vui còn lớn hơn chị D. gặp được một nửa của mình, người hiểu về bệnh tình và những khó khăn mà chị phải đối mặt sau này. Đám cưới diễn ra trong sự chúc phúc của hai bên gia đình và niềm vui của rất nhiều BS, điều dưỡng BV Bình Dân. Được biết, gia đình nhỏ của chị D. đang chờ đón em bé đầu tiên...

Thanh Giang