Cơ quan giám sát tình trạng biến khí hậu Copernicus (C3S) của Liên minh châu Âu (EU) cho biết, thế giới vừa trải qua tháng 9 với nhiệt độ trung bình cao chưa từng thấy và xu hướng này có thể tiếp diễn trong tháng 10.

Theo báo cáo của C3S, phần lớn thế giới đã trải qua thời tiết ấm áp trái mùa vào tháng 9, trong một năm được dự báo là nóng nhất trong lịch sử loài người từng được ghi nhận. Nhiệt độ trung bình trong tháng này là 16,38 độ- cao hơn 0,93 độ so với mức trung bình của các tháng 9 trong giai đoạn 1991-2020 và cao hơn 0,5 độ so với mức kỷ lục trước đó hồi tháng 9/2020.

C3S mô tả tháng 9 vừa qua là "tháng ấm áp bất thường nhất" trong dữ liệu thống kê tính từ năm 1940, và nóng hơn khoảng 1,75 độ so với mức trung bình tháng 9 trong thời kỳ tiền Cách mạng Công nghiệp 1850-1900. Báo cáo của cơ quan phản ánh thêm, nhiệt độ trung bình toàn cầu trong 9 tháng đầu năm nay cao hơn 1,4 độ so với giai đoạn cùng kỳ năm 1850-1900, tiến sát đến mục tiêu kiềm chế mức độ tăng nhiệt của Trái Đất ở 1,5 độ được đề ra trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015. Ngưỡng tăng nhiệt tối thiểu này được xem là một mục tiêu sống còn nhằm tránh những hậu quả thảm khốc nhất do biến đổi khí hậu gây ra.

Nhiệt độ trung bình toàn cầu trong 9 tháng đầu năm nay cũng cao hơn 0,05 độ so với giai đoạn cùng kỳ năm 2016- năm ấm nhất được ghi nhận cho đến nay.

Theo phân tích của các nhà khoa học, hiện tượng El Nino có thể khiến năm 2023 trở thành năm nóng kỷ lục trong ba tháng tới. Những tác động tồi tệ nhất của hiện tượng này sẽ biểu hiện rõ rệt vào cuối năm 2023 và kéo dài tới năm 2024.

Tại châu Âu, nhiệt độ trung bình ở lục địa này trong tháng 9 vừa qua đã cao hơn 2,51 độ so với mức trung bình thời kỳ 1991-2020, trong đó nhiều quốc gia châu Âu đã ghi nhận mức nhiệt cao kỷ lục. Nhiệt độ mặt nước biển trung bình trong tháng này, không bao gồm các vùng cực, cũng vọt lên 20,92 độ- cao nhất mọi thời đại.

Giới khoa học cho biết, nhiệt độ mặt nước biển ấm hơn do biến đổi khí hậu đang khiến các hiện tượng thời tiết cực đoan trở nên nghiêm trọng hơn, điển hình là trận bão Daniel gây ra lũ lụt nặng nề tại Libya và Hy Lạp trong tháng 9. Biển và đại dương hấp thụ 90% lượng nhiệt dư thừa phát sinh từ các hoạt động của con người kể từ khi bắt đầu thời đại công nghiệp. Việc nhiệt độ gia tăng sẽ làm suy giảm khả năng hấp thụ CO2 của biển và đại dương, từ đó làm tồi tệ thêm vòng luẩn quẩn nóng lên toàn cầu và phá vỡ các hệ sinh thái mỏng manh.

Trong một tuyên bố hôm 4/10, Liên Hợp Quốc lưu ý đã có "những quan điểm khác nhau" giữa các bên về cách thức đạt được các mục tiêu trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu dù họ đã thừa nhận rằng hành động về khí hậu trong quá khứ là chưa đủ.

Trước đó, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres nói rằng giờ đây không còn khái niệm "nóng lên toàn cầu " nữa mà trái đất sẽ phải đối diện với kỷ nguyên kinh khủng hơn mang tên "sôi sục toàn cầu", nói một cách ví von thì "nhân loại đang ngồi trên ghế nóng".

Giáo hoàng Francis cũng đã lên tiếng cảnh báo thế giới "đang sụp đổ" do hiện tượng nóng lên toàn cầu, đồng thời kêu gọi các nhà lãnh đạo tham gia Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu lần thứ 28 của Liên Hợp Quốc COP28 tới đây tại Dubai đồng ý với các chính sách ràng buộc về việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch.

Hoàng Dương