Nắng nóng kỷ lục đang hoành hành ở nhiều khu vực rộng lớn của châu Á, buộc hàng triệu trẻ em phải nghỉ học.

Nắng nóng đã bao phủ phần lớn Nam Á và Đông Nam Á, trong đó những khu vực như Chauk của Myanmar và thủ đô Manila của Philippines ghi nhận nhiệt độ cao chưa từng có trong những ngày gần đây. Ở Campuchia, Myanmar, Việt Nam, Ấn Độ và Bangladesh, nhiệt độ đều được dự đoán vượt ngưỡng 40 độ C.

Trong khi ở Thái Lan, các nhà chức trách phải ra cảnh báo về hiểm họa từ nắng nóng, Philippines và Bangladesh đã phải tạm dừng các lớp học trực tiếp để học sinh ở nhà trốn nắng. Ấn Độ cũng đang xem xét liệu nhiệt độ cao bất thường có ảnh hưởng đến tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử quốc gia hay không. Ngay cả miền Bắc Nhật Bản cũng bị ảnh hưởng bởi sóng nhiệt, và nhiệt độ ở Sapporo vào tháng 4 đã vượt mốc 25 độ C- thời điểm sớm nhất trong lịch sử.

Những tháng trước mùa mưa hoặc gió mùa, khu vực châu Á thường hứng chịu nắng nóng nhưng nhiệt độ năm 2024 vào thời điểm này cao hơn nhiều so với mức trung bình ở nhiều nước. Các chuyên gia cho biết, biến đổi khí hậu đang gây ra những đợt nắng nóng thường xuyên, dữ dội và kéo dài hơn.

Theo Tổ chức Khí tượng thế giới, châu Á đang nóng lên nhanh hơn mức trung bình toàn cầu. Tiến sĩ Milton Speer, nhà khí tượng học và nhà nghiên cứu khách mời tại Đại học Công nghệ Sydney lý giải hiện tượng El Nino đóng vai trò quan trọng gây ra đợt nắng nóng năm 2024. "Việc thiếu mây khi El Nino xảy ra có nghĩa là nhiệt độ trung bình có thể sẽ cao hơn", ông Speer nói.

Một số yếu tố khác cũng góp phần khiến nắng nóng thêm gay gắt, như nạn phá rừng làm giảm bóng râm và tăng diện tích bề mặt khô, và hiệu ứng đảo nhiệt đô thị- nơi các kết cấu bê tông, kính và thép hấp thụ thay vì phản xạ nhiệt.

Dễ bị tổn thương nhất do sóng nhiệt phải kể đến trẻ em, người cao tuổi, người nghèo, người có bệnh nền và người khuyết tật. Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) mới đây cảnh báo rằng có tới 243 triệu trẻ em trên khắp Thái Bình Dương và Đông Á có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi nắng nóng.

Chuyên gia y tế Văn phòng khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của UNICEF Salwa Aleryani cho rằng, trẻ em tiếp xúc với sóng nhiệt có thể dẫn đến sốc nhiệt. "Các vấn đề nghiêm trọng có thể xảy ra, chẳng hạn như các bệnh về tim mạch, suy nội tạng, rối loạn chức năng cơ và thần kinh", bà khuyến cáo.

Trước những nguy hiểm từ đợt sóng nhiệt dữ dội này, nhiều quốc gia đã yêu cầu người dân ở nhà hoặc đặt các bệnh viện trong tình trạng sẵn sàng tiếp nhận người bệnh. Tại Campuchia, nhà chức trách yêu cầu các trường công lập mở tất cả cửa ra vào và cửa sổ để thông gió. Còn tại Bangladesh và Philippines, các trường học thậm chí được yêu cầu tạm thời dừng hoạt động do có tình trạng giáo viên và học sinh chóng mặt ngất xỉu. Tuy vậy, vấn đề phát sinh là nhiều trẻ em khi nghỉ học cũng không có một nơi ở mát mẻ hơn, hoặc không được chăm sóc tốt hơn vì cha mẹ không thể nghỉ làm.

Tại Singapore, cơ quan khí tượng cho hay nhiệt độ tại nước này vào năm 2024 có thể tăng cao hơn năm ngoái. Đây là năm có nhiệt độ cao thứ 4 kể từ khi dữ liệu bắt đầu được ghi nhận vào năm 1929. Kể từ tháng trước, một số trường học ở đảo quốc này đã nới lỏng các quy định về đồng phục, cho phép học sinh mặc trang phục thể dục thoải mái hơn.

Theo nhà khí tượng học Milton Speer, xu hướng nóng lên nói chung sẽ tiếp tục diễn ra ngay cả khi gió mùa trong khu vực kéo đến giúp nhiệt độ thấp hơn. "Các đợt nắng nóng sẽ xảy ra thường xuyên hơn vì các đại dương và bầu khí quyển đang dần nóng lên do tình trạng ấm nóng toàn cầu", ông nói. Chuyên gia này cho biết, khả năng thích ứng với nắng nóng là rất quan trọng, bao gồm việc cung cấp các cấu trúc khu dân cư bền vững có điều hòa không khí để người dân có thể đến vào ban ngày và ngủ vào ban đêm.

Ngọc Tuấn