Cảnh báo trên được Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đưa ra tại Hội nghị Tổng kết hoạt động phòng, chống dịch bệnh khu vực phía Nam năm 2023, vừa được tổ chức sáng ngày 22/12/2023 tại Viện Pasteur TP.HCM.

Tại Hội nghị, với sự tham dự của lãnh đạo các vụ, cục chức năng; các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế; Sở Y tế và đặc biệt là Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các địa phương phía Nam, các chuyên gia trong lĩnh vực dự phòng, điều trị đã làm rõ các nội dung liên quan. Đáng chú ý, dự báo năm 2024 và cách thức ứng phó hiệu quả được hội nghị dành nhiều thời gian thảo luận, chia sẻ, đóng góp ý kiến.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương chỉ đạo nhiệm vụ trọng tâm phòng, chống dịch bệnh năm 2024

Sau khi lắng nghe Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhận định: Trong năm 2023, trên bình diện cả nước, tuy một số bệnh truyền nhiễm đã có giảm so với cùng kỳ, như Sốt xuất huyết giảm 72%; Covid-19 giảm 98%... song, bệnh Dại giảm không đáng kể và trở thành điểm nóng mới. Cả nước vẫn ghi nhận các bệnh khác tăng như tay chân miệng với số mắc tăng 2,7 lần, số tử vong tăng 25 ca và týp vi rút EV71 chiếm ưu thế; bệnh mới nổi đậu mùa khỉ (Mpox) đã xâm nhập vào lãnh thổ và ghi nhận tại 10/20 địa phương khu vực phía Nam, với 113 ca mắc và 6 ca tử vong. Trước bối cảnh đó, dự báo năm 2024 tình hình bệnh truyền nhiễm trên thế giới và tại Việt Nam sẽ còn diễn tiến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa sức khỏe người dân, đặc biệt là sau đại dịch Covid-19. Riêng tại khu vực phía Nam, bệnh tay chân miệng có thể tiếp tục ghi nhận týp vi rút EV71 gây bệnh cảnh nặng, do chu kỳ dịch kéo dài 2 năm liền kề.

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Y tế, ở khu vực phía Nam trong năm 2024, bệnh lây truyền qua động vật vẫn có nguy cơ cao, có thể xuất hiện trở lại bất cứ khi nào. Lý do là các địa phương phía Nam thường xuyên phát hiện ổ dịch trên động vật như ổ Dại trên chó, ổ dịch cúm A/H5, A/H7 trên gia cầm... Bệnh Covid-19 vẫn còn yếu tố khó lường, chưa mang tính chất ổn định về xu hướng và tác nhân virus. Cạnh đó, các tác nhân gây viêm đường hô hấp cũng có xu hướng khó dự đoán như trong thời gian qua. Đặc biệt ở phía Nam, bệnh Mpox đã xâm nhập và tiếp tục ghi nhận ca mắc mới trên nhóm nguy cơ cao; HIV có xu hướng gia tăng; còn sốt xuất huyết thì có nguy cơ bùng dịch...

Mặc dù đánh giá cao tinh thần, trách nhiệm của các đơn vị y tế phía Nam trong thực hiện nhiệm vụ y tế dự phòng và phòng, chống dịch bệnh năm 2023, song lãnh đạo Bộ Y tế cũng thẳng thắn chỉ ra các điểm còn “nghẽn”: Kinh phí đầu tư, giải ngân cho hoạt động giám sát, điều tra đáp ứng dịch, xét nghiệm, trang thiết bị, vật tư hóa chất, thuốc điều trị còn gặp nhiều vướng mắc;

Còn tâm lý e dè của các địa phương trong chủ động mua sắm hóa chất, sinh phẩm, thuốc điều trị đặc hiệu. Thiếu mức chi, định mức kỹ thuật dẫn tới các hoạt động phòng, chống dịch thường xuyên bị ngưng trệ... Vì vậy, Thứ trưởng Bộ Y tế đã đề nghị các đơn vị y tế khu vực phía Nam tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, hoạt động trọng tâm trong năm 2024: “Trước hết, cơ quan y tế các địa phương phía Nam cần chủ động tham mưu, trình HĐND, UBND các cấp để ban hành các chính sách thực hiện nhiệm vụ y tế dự phòng, y tế cơ sở theo hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế. Trong đó, đặc biệt chú trọng vấn đề kinh phí, định mức chi cho hoạt động phòng, chống dịch và mua sắm tại mỗi địa phương”.

Bên cạnh đó, Sở Y tế các địa phương phía Nam cần đầu tư hoạt động giám sát, kiểm tra chất lượng hoạt động thống kê, báo cáo. Vì có giám sát mới phát hiện kịp thời ca bệnh để đáp ứng; xây dựng và phê duyệt kế hoạch ứng phó, chuẩn bị đầy đủ về nhân lực, vật lực và kinh phí; chủ trì phối hợp với các đơn vị trong hệ thống y tế để thường xuyên tập huấn, nâng cao năng lực cán bộ y tế các tuyến, bao gồm cả liên ngành Thú y, Quân Y và Y tế ngành. Đặc biệt là với các vấn đề, yếu tố mới phát sinh trong thực tế. “Các địa phương cần đẩy mạnh hoạt động truyền thông phòng, chống dịch trong cộng đồng, để từ đó gắn hoạt động phòng, chống dịch như là công việc thường xuyên, liên tục của mỗi người dân, của các cấp chính quyền, đoàn thể. Đặc biệt, gắn bó mật thiết với báo chí là cách hữu hiệu để hệ thống y tế tương tác với cộng đồng...”- Thứ trưởng Liên Hương lưu ý thêm.

Thanh Giang