Trong bối cảnh nguồn lực dành cho y tế ngày càng trở nên khan hiếm, nhu cầu và chất lượng KCB được ưu tiên hàng đầu thì việc nghiên cứu, đánh giá công nghệ y tế, đặc biệt là đánh giá kinh tế dược cần được phát triển và ứng dụng trong quá trình hoạch định chính sách y tế, xây dựng kế hoạch, quản lý và thực hành lâm sàng.

Đẩy mạnh nghiên cứu, đánh giá công nghệ y tế

Sáng 12/10, tại Hà Nội, Bộ Y tế và Tổng hội Y học Việt Nam đã tổ chức Hội nghị khoa học với chủ đề Nghiên cứu và ứng dụng trong y học. Hội nghị là diễn đàn để các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý, cán bộ y tế tiếp tục cập nhật kiến thức y học, chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn từ nghiên cứu y học đến thực hành ứng dụng trong chẩn đoán, điều trị và dự phòng các bệnh.

Đoàn chủ tọa Hội nghị

Trong những năm qua, công tác bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khoẻ Nhân dân đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Trong đó, mạng lưới y tế, đặc biệt là y tế cơ sở ngày càng được củng cố và phát triển; nhiều dịch bệnh nguy hiểm được khống chế và đẩy lùi; đổi mới hệ thống y tế, đổi mới cơ chế tài chính, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe Nhân dân, nhiều công nghệ mới được nghiên cứu và ứng dụng; việc cung ứng thuốc và trang thiết bị y tế đã được quản lý và sử dụng có hiệu quả.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết: Hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực y tế nói chung và y dược học nói riêng đã đóng góp rất lớn đưa nền khoa học y học Việt Nam tiếp cận với thế giới, mang lại hiệu quả kinh tế và ý nghĩa xã hội sâu sắc.

Trong lĩnh vực y tế dự phòng, lĩnh vực y tế công cộng- dân số, ngành y tế đã ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất vắc-xin phòng bệnh ở người, đảm bảo sản xuất 11/12 loại vắc-xin phục vụ chương trình tiêm chủng mở rộng; Nổi bật nhất là các nghiên cứu sản xuất, thử nghiệm vắc-xin, đưa Việt Nam là một nước có thế mạnh về sản xuất vắc-xin trên thế giới. Hệ thống quản lý thử nghiệm lâm sàng được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận. Nghiên cứu các giải pháp để phát triển và duy trì dân số với quy mô và cơ cấu hợp lý, nâng cao chất lượng dân số nhất là tầm vóc, thể lực của con người Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại Hội nghị

Trong lĩnh vực chẩn đoán, điều trị bệnh, các cơ sở khám, chữa bệnh đã tập trung nghiên cứu ứng dụng, phát triển công nghệ cao trong lĩnh vực y tế, tiếp cận trình độ tiên tiến của các nước trong khu vực và trên thế giới. Đặc biệt, làm chủ được các kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán và điều trị bệnh, tật ở người như ghép tạng (đến nay Việt Nam đã làm chủ công nghệ ghép và ghép được 6/6 tạng chủ yếu), can thiệp tim mạch, ung thư, hồi sức cấp cứu, huyết học- truyền máu, mổ nội soi, kỹ thuật sinh học phân tử, y học hạt nhân, trị liệu tế bào… với chi phí giảm từ 30-50% so với ở nước ngoài. Nhiều công trình, cụm công trình của các Nhà khoa học của BV Bạch Mai, Viện Huyết học- Truyền máu Trung ương, BV Phổi Trung ương, BV K Trung ương và nhiều đơn vị đã đạt Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ và nhiều giải thưởng khác.

Trong lĩnh vực nghiên cứu sản xuất thuốc và trang thiết bị y tế, ngành y tế cũng đẩy mạnh nghiên cứu sản xuất nguyên liệu dược chất phục vụ công nghiệp bào chế thuốc. Tiếp thu làm chủ công nghệ nghiên cứu sản xuất các loại thuốc chữa bệnh có bản chất là protein và enzyme; phát hiện và ứng dụng các chỉ thị sinh học liên quan đến các bệnh ung thư và bệnh di truyền, nghiên cứu về biệt hóa tế bào gốc, kháng thể đơn dòng. Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao trong nghiên cứu và sản xuất thuốc từ dược liệu trong nước và thuốc y học cổ truyền tạo sản phẩm tốt có giá thành thấp; bảo tồn và phát triển các nguồn dược liệu quý hiếm làm thuốc.

Đặc biệt, ngành y tế đã bước đầu làm chủ công nghệ chế tạo sản phẩm công nghệ cao như máy siêu âm, X-quang, laze, sản xuất stent sử dụng trong tim mạch, thủy tinh thể trong nhãn khoa. Việc chuyển giao và ứng dụng thành công trong sản xuất máy thở phục vụ bệnh nhân Covid-19 khẳng định Việt Nam hoàn toàn làm chủ công nghệ tiên tiến trong nghiên cứu sản xuất một số trang thiết bị y tế công nghệ cao.

Thời gian qua, Bộ Y tế đã chủ động xây dựng và ban hành các tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia các lĩnh vực: dược, dược liệu, vắc-xin sinh phẩm y tế, ATTP và môi trường Y tế. Các nghiên cứu lĩnh vực trong chính sách y tế đã cung cấp số liệu, bằng chứng khoa học phục vụ xây dựng chính sách, văn bản quy phạm pháp luật cho các lĩnh vực về dự phòng bệnh dịch, giảm tải bệnh viện, vệ sinh ATTP, kinh tế y tế, BHYT, DS-KHHGĐ.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, trong bối cảnh nguồn lực dành cho y tế ngày càng trở nên khan hiếm, nhu cầu và chất lượng khám chữa bệnh được ưu tiên hàng đầu thì việc nghiên cứu, đánh giá công nghệ y tế, đặc biệt là đánh giá kinh tế dược cần được phát triển và ứng dụng trong quá trình hoạch định chính sách y tế, xây dựng kế hoạch, quản lý và thực hành lâm sàng.

Bà Nguyễn Thị Xuyên- Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam

Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân giai đoạn 2011- 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã nêu rõ nhiệm vụ quan trọng của hệ thống y tế là “xây dựng các tiêu chuẩn và triển khai công tác đánh giá công nghệ y tế để xác định các can thiệp y tế có hiệu lực, hiệu quả, chi phí thấp, bảo đảm chất lượng dịch vụ y tế”.

“Trong thời gian tới, việc sử dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế và ứng dụng y học, trong xây dựng chính sách sẽ không còn mang tính khuyến khích mà chắc chắn sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc, nhất là đối với các thuốc, các chính sách liên quan đến khám chữa bệnh, tài chính trong y tế…”, Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Y học dựa bằng chứng ngày càng trở nên phổ biến

Chia sẻ tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Xuyên- Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam nhấn mạnh: “Y học dựa bằng chứng ngày càng trở nên phổ biến và có vai trò quan trọng trong thực hành điều trị của các nhà lâm sàng, lĩnh vực dự phòng cũng như trong lĩnh vực hoạch định, xây dựng chính sách y tế. Đây là phương pháp tiếp cận sử dụng kết quả từ các nghiên cứu lâm sàng, chia sẻ các mô hình thực hành, đánh giá kinh tế y tế trong việc đưa ra các quyết định nhằm nâng cao chất lượng điều trị, dự phòng chăm sóc sức khoẻ và nâng cao hiệu quả quản lý bệnh nhân”.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Đức Hòa tham dự Hội nghị

Trong những năm gần đây, hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực y tế nói chung và y dược học nói riêng đã đóng góp rất lớn đưa nền khoa học y học Việt Nam tiếp cận với thế giới, mang lại hiệu quả kinh tế và ý nghĩa xã hội sâu sắc ở nhiều lĩnh vực...

Trong nghiên cứu khoa học, chuyển giao và ứng dụng, trình độ khoa học công nghệ lĩnh vực y tế, Việt Nam đã và đang trở thành một trong các điểm nghiên cứu quan trọng, tiếp cận trình độ các nước tiên tiến trên thế giới, tham gia vào chương trình phát triển lâm sàng toàn cầu trên nhiều lĩnh vực với sự đóng góp nhiều đối tượng cho các nghiên cứu bản lề, đặc biệt là các nghiên cứu và ứng dụng trong y học thực hành.

Hội nghị Khoa học toàn quốc năm 2023 với chủ đề Nghiên cứu và ứng dụng trong y học là diễn đàn để các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý, cán bộ y tế tiếp tục cập nhật kiến thức y học, chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn từ nghiên cứu y học đến thực hành ứng dụng trong chẩn đoán, điều trị và dự phòng các bệnh. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến kết nối đến các cơ sở y tế trên cả nước. Hội nghị gồm 5 phiên, gồm một phiên toàn thể, ba phiên chuyên đề và một Hội thảo chuyên gia về các các nội dung: Những tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị ung thư; Bệnh lý huyết học ác tính; Chuyên đề Bệnh hiếm- Quan điểm từ góc độ lâm sàng đến xây dựng chính sách.

Hà Hùng