Trong thập kỷ qua, nhận thức và các chương trình nghị sự về sức khỏe tâm thần trên toàn cầu đã đạt được tiến bộ đáng kể. Trong đó, Argentina được ghi nhận như một mô hình trong cải hiện sức khỏe tâm thần, cũng như tăng độ bao phủ các dịch vụ sức khỏe tâm thần đến người dân.

Sức khỏe tâm thần không chỉ là trạng thái không có rối loạn tâm thần, mà còn bao gồm khả năng suy nghĩ, học hỏi và hiểu được cảm xúc của một người và phản ứng của người khác. Sức khỏe tâm thần là nền tảng cho sức khỏe và khả năng hoạt động hiệu quả của cá nhân. Hay nói cách khác, tồn tại mối liên hệ không thể tách rời giữa sức khỏe tâm thần và thể chất con người.

Sức khỏe tâm thần ở Argentina

Argentina là quốc gia lớn thứ hai ở Nam Mỹ và có dân số khoảng 46 triệu người; vì vậy, việc cải hiện sức khỏe tâm thần, cũng như tăng độ bao phủ các dịch vụ sức khỏe tâm thần đến người dân không phải chuyện dễ dàng. Mặc dù vậy, Argentina dần dần đạt được một số cột mốc về sức khỏe tâm thần, có thể nói vượt qua mọi kỳ vọng.

Vào tháng 11/2010, Quốc hội Argentina thông qua Luật Sức khỏe Tâm thần, “nhằm mục đích phát triển các phương thức tiếp cận sức khỏe tâm thần với những quan điểm tiên tiến nhất”. Luật chủ yếu tập trung vào việc luật hóa vấn đề sức khỏe tâm thần, ủng hộ quyền của các chuyên gia sức khỏe tâm thần và đảm bảo cho người bệnh được tiếp cận dịch vụ sức khỏe tâm thần.

Argentina dẫn đầu thế giới về số bác sỹ tâm lý/nhà tâm lý học tính theo đầu người. Lực lượng này được đào tạo bài bản, hoạt động hiệu quả và nỗ lực tìm cách cung cấp các liệu pháp điều trị sức khỏe tâm thần với mức phí phải chăng. Ở Argentina, việc đến gặp bác sỹ tâm lý/nhà tâm lý học và tham gia trị liệu sức khỏe tâm thần là điều hết sức bình thường và tích cực cho sức khỏe. Dịch vụ sức khỏe tâm thần ở Argentina cũng phát triển cả về số lượng lẫn hình thức, cả trực tiếp lẫn trực tuyến. Chẳng hạn MantraCare là một dịch vụ trị liệu sức khỏe tâm thần trực tuyến khá lớn ở Argentina, phục vụ hơn 10.000 người. Người bệnh có thể trị liệu một cách bí mật với mức giá hợp lý vào bất cứ thời điểm nào và ở ngay tại nhà.

Lan tỏa dịch vụ sức khỏe tâm thần ở mọi khu vực

Mặc dù Argentina được ghi nhận như một mô hình trong cải hiện sức khỏe tâm thần, cũng như tăng độ bao phủ các dịch vụ sức khỏe tâm thần đến người dân nhưng tiềm năng về vấn đề này vẫn còn nhiều. Trong khi khoảng 15 triệu người dân ở Buenos Aires- Thủ đô của Argentina, được tiếp cận an toàn và đảm bảo với các dịch vụ sức khỏe tâm thần thì người dân sinh sống ở khu vực nông thôn chưa thực sự được thụ hưởng quyền lợi này. Hiện 39% người sống Argentina ở nông thôn nằm trong diện nghèo đói, bị gạt ra ngoài lề xã hội, đặc biệt là trong tiếp cận các dịch vụ về sức khỏe tâm thần.

Để hỗ trợ người nghèo Argentina, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa họ vào diện hỗ trợ. Theo đó, Chương trình hành động về Khoảng cách Sức khỏe Tâm thần của WHO, gọi tắt là mhGAP, tập trung vào việc mở rộng các dịch vụ về sức khỏe tâm thần dành cho người nghèo Argentina: 60 chuyên gia đến từ nhiều vùng, miền đất nước đã trải qua một số khóa đào tạo để tiến hành đánh giá sức khỏe tâm thần; tuyên truyền, thúc đẩy kiến thức về sức khỏe tâm thần và mở rộng hệ thống dịch vụ sức khỏe tâm thần; tư vấn, kiến nghị các nhà hoạch định chính sách xây dựng các điều luật, quy định mới tập trung vào vấn đề sức khỏe tâm thần.

Như vậy là, mặc dù khó khăn, thách thức vẫn còn tồn tại nhưng không thể phủ nhận, những tiến bộ trong cách tiếp cận sức khỏe tâm thần của Argentina rất đáng chú ý. Các quốc gia đang tìm cách cải cách chính sách sức khỏe tâm thần có thể tìm thấy nguồn cảm hứng từ thành tựu của Argentina và học hỏi kinh nghiệm để lên kế hoạch chi tiết cho quốc gia mình.

Tùng Anh (Theo WHO)