Ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn bị ngưng trệ dẫn đến số nợ BHXH gia tăng. Để giảm nợ, bên cạnh việc đôn đốc, thanh kiểm tra, cơ quan BHXH tăng cường các giải pháp phát triển người tham gia BHXH, BHYT…

Quyết liệt giải pháp thu hồi nợ

Nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đồng nghĩa với việc DN không thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm đối với NLĐ, không hợp tác với cơ quan BHXH để giải quyết các chế độ cho NLĐ theo đúng quy định của pháp luật. Các hành vi này không chỉ gây ảnh hưởng lớn đến trật tự an toàn xã hội mà còn trực tiếp vi phạm lợi ích cơ bản về ASXH của NLĐ. Theo số liệu thống kê, từ đầu năm đến nay, tình trạng nợ BHXH tiếp tục gia tăng, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp tính đến 31/8 trên 266 tỷ đồng, tăng trên 11,4 tỷ đồng so với tháng trước và chiếm 7,12% tổng số thu. Số tiền nợ của các đơn vị cùng tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp khá nhiều (trên 215 tỷ đồng); nợ chậm đóng BHXH trên 190 tỷ đồng và đặc biệt số tiền NSNN chưa chuyển đóng, hỗ trợ đóng BHYT cho các đối tượng gần 55 tỷ đồng.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến nợ BHXH tăng do đa số các DN hoạt động, kinh doanh trong lĩnh vực lữ hành, dịch vụ, du lịch và may mặc, cùng với một số đơn vị xây dựng nên ảnh hưởng của dịch Covid-19 có xu hướng kéo dài khiến tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh bị ngưng trệ. Trong đó, một số DN quy mô nhỏ và siêu nhỏ đã dừng hoạt động, giải thể, thậm chí phá sản; số lượng DN sử dụng dưới 10 lao động chiếm số lượng rất lớn so với tổng số DN đóng trên địa bàn. Mặt khác, hầu hết NLĐ làm việc trong các DN này thường xuyên bỏ việc nên việc quản lý tham gia đóng BHXH rất khó khăn; một số lượng lớn NLĐ sau Tết Nguyên đán có xu hướng trở vào các tỉnh, thành phía Nam làm việc nên việc tham gia BHXH không ổn định.

Với mục tiêu giảm số tiền chậm đóng xuống mức thấp nhất và đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, BHXH tỉnh Thừa Thiên Huế đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, biện pháp đôn đốc thu, thu hồi số tiền chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Theo đó, Tổ công tác liên ngành thu nợ làm việc với các đơn vị nợ từ 3 tháng trở lên; ban hành văn bản đôn đốc các DN đã làm việc với tổ công tác liên ngành thu nợ năm 2022 và những tháng đầu năm 2023 thực hiện chuyển nộp tiền đóng theo đúng cam kết; bố trí cán bộ thu đến trực tiếp DN để làm dữ liệu thuế và đôn đốc thu hồi tiền chậm đóng.

Ngoài việc tăng cường đối thoại với các đơn vị chậm đóng BHXH để tuyên truyền các quy định của pháp luật, từ Quý III/2023 BHXH tỉnh tích cực phối hợp với các ngành có liên quan xử lý kịp thời các đơn vị chậm đóng làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ. Đồng thời, tiến hành thanh tra chuyên ngành, thanh tra đột xuất đối với các đơn vị, DN chậm đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp… từ 3 tháng trở lên; đề xuất các biện pháp xử lý đối với các đơn vị, DN có hành vi vi phạm pháp luật về chậm đóng, trốn đóng BHXH. “Một trong những biện pháp mạnh là định kỳ, đơn vị báo cáo Thường trực Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh về tình hình các đơn vị, DN chậm đóng BHXH; thông báo danh sách đơn vị, DN chậm đóng cho Ban Thi đua- Khen thưởng tỉnh, Đảng ủy Khối các cơ quan và DN tỉnh, Liên minh HTX, Hội DN... để làm cơ sở xét tặng các danh hiệu thi đua, khen thưởng; đánh giá, phân loại tổ chức cơ sở Đảng trong sạch vững mạnh cho các đơn vị, DN trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, phối hợp với Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng (PC03) thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Công an tỉnh và BHXH tỉnh trong công tác trao đổi thông tin, tài liệu có liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Đối với các đơn vị có dấu hiệu phạm tội trốn đóng các loại hình BHXH cho NLĐ có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan công an đề nghị điều tra theo pháp luật hình sự”- ông Nguyễn Viết Dũng, Giám đốc BHXH tỉnh chia sẻ.

Phát huy vai trò then chốt chính quyền địa phương

Cùng với việc giảm nợ, cơ quan BHXH còn tăng cường các giải pháp phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Theo đó, BHXH tỉnh đã chủ động tham mưu cấp ủy, chính quyền tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các chính sách BHXH trên địa bàn. Cụ thể, tham mưu ban hành các nghị quyết, chương trình hành động thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; đưa chỉ tiêu, kế hoạch thực hiện lộ trình vào nghị quyết, chương trình phát triển kinh tế- xã hội của địa phương; thành lập, kiện toàn BCĐ thực hiện chính sách BHXH, BHYT các cấp; triển khai các chính sách hỗ trợ mua thẻ BHYT, đóng BHXH tự nguyện cho các đối tượng thuộc hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách, đồng bào DTTS… Đến nay, 100% các huyện đã kiện toàn BCĐ thực hiện chính sách BHXH, BHYT, trong đó BCĐ đã xây dựng quy chế làm việc, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên trong việc chỉ đạo, đôn đốc thực hiện chính sách BHXH, BHYT theo lĩnh vực phụ trách; 9/9 huyện, thị xã, thành phố đã đưa chỉ tiêu về tỷ lệ bao phủ BHXH theo Nghị quyết 69/NQ-CP 2022 và Quyết định số 546/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ vào chỉ tiêu phát triển kinh tế- xã hội ở địa phương.

Bà Bùi Thị Thu Lý- Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết, thời gian qua, các tổ chức dịch vụ thu đã phối hợp tích cực cùng với BHXH tỉnh thực hiện ủy quyền thu BHXH tự nguyện, BHYT tự đóng nên công tác phát triển đối tượng tham gia và thực hiện chính sách BHXH, BHYT có nhiều chuyển biến tích cực. Đến hết tháng 8/2023, toàn tỉnh có 125.677 người tham gia BHXH bắt buộc và đạt trên 93% kế hoạch được giao; 18.831 người tham gia BHXH tự nguyện; 1.155.896 người tham gia BHYT- đạt tỷ lệ bao phủ 99% dân số và đã đạt gần 99,7% kế hoạch giao… Tuy vậy, số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn thấp so với tiềm năng; số người tham gia BHYT giảm so với tháng trước mà chủ yếu đối tượng thuộc hộ nghèo, cận nghèo năm trước, nay không thuộc diện NSNN đóng và chưa tham gia BHYT trở lại. “Chúng tôi xác định việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT là nhiệm vụ “xương sống” của ngành BHXH nên BHXH tỉnh tiếp tục đẩy mạnh phối hợp với các ban ngành, chính quyền các cấp, đặc biệt là các tổ chức dịch vụ với nhiều hình thức ngày càng đa dạng, phù hợp với đặc điểm, tính chất đặc thù của từng nhóm đối tượng, từng địa bàn dân cư; đồng thời, tăng cường sử dụng công cụ truyền thông đa phương tiện, áp dụng công nghệ cao, truyền thông mạng xã hội vào công tác tuyên truyền BHXH, BHYT để người dân nắm bắt và tham gia”- bà Lý khẳng định.

V.Thu