Nồng độ khí nhà kính trong khí quyển đã đạt mức cao kỷ lục mới trong năm 2023, khiến mục tiêu kiềm chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở ngưỡng dưới 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp sẽ khó có thể đạt được trong vài năm tới nếu không có hành động khẩn cấp.

Trên đây là thông tin được Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) đưa ra ngày 28/10 trong báo cáo thường niên về phát thải khí nhà kính, công bố trước thềm Hội nghị lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP29) vào tháng 11 tại thủ đô Baku của Azerbaijan.

Báo cáo của WMO nêu rõ, nồng độ của 3 loại khí nhà kính gồm carbon dioxide (CO2), methane (CH4) và nitrous oxide (N2O) tiếp tục tích tụ ở mức cao mới trong năm 2023. Riêng khí CO2 tích tụ trong khí quyển nhanh hơn bao giờ hết, tăng hơn 10% trong vòng 2 thập niên qua.

"Chúng ta rõ ràng đang đi chệch hướng trong nỗ lực đạt được mục tiêu của Hiệp định Paris 2015 về biến đổi khí hậu", Tổng thư ký WMO Celeste Saulo cảnh báo.

Theo bà Saulo, những con số được phản ánh trong báo cáo cho thấy thế giới đã chứng kiến thêm một năm mà sự tích tụ của khí nhà kính vượt kỷ lục của năm trước, do đó các nước cần nhanh chóng đưa ra các quyết sách để ngăn chặn tình trạng này.

Trong năm 2023, tỷ lệ carbon dioxide trung bình ở mức 420 phần triệu (ppm), tăng 151% so với thời kỳ tiền công nghiệp (trước năm 1750). Tỷ lệ của methane ở mức 1.934 phần tỷ, tăng 265% so với thời kỳ tiền công nghiệp, trong khi nitrous oxide là 336 phần tỷ, tăng 125% so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Trong số 3 loại khí nhà kính chính, CO2 chiếm khoảng 64% tác động làm khí hậu nóng lên. Báo cáo phản ánh, CO2 đang tích tụ trong khí quyển nhanh hơn bất kỳ thời điểm nào trong tiến trình lịch sử nhân loại. Nồng độ CO2 hiện nay cao hơn 51% so với thời kỳ tiền công nghiệp. Nếu đem so, nồng độ CO2 vào năm 2023 tương đương với mức cách đây khoảng 3-5 triệu năm- thời kỳ mà mực nước biển cao hơn hiện nay khoảng 10-20m và nhiệt độ toàn cầu cao hơn hiện nay 2-3 độ C.

Cũng theo báo cáo, nhiệt độ toàn cầu trên đất liền và trên biển năm 2023 đạt mức cao nhất kể từ năm 1850. Dù CO2 tồn tại bao nhiêu lâu trong khí quyển, nhiệt độ Trái Đất có thể sẽ tiếp tục tăng trong nhiều thập niên tới, kể cả khi thế giới đạt được mục tiêu đưa phát thải ròng khí thải gây hiệu ứng nhà kính xuống mức 0.

Phó Tổng thư ký WMO Ko Barret cảnh báo, thế giới đang phải đối mặt với "vòng luẩn quẩn" khi biến đổi khí hậu có thể sớm khiến các hệ sinh thái trở thành nguồn phát thải khí nhà kính ở mức độ lớn hơn so với trước đây. Cháy rừng có thể thải ra nhiều khí CO2 hơn vào khí quyển, trong khi đại dương ấm hơn lại hấp thụ ít CO2 hơn. Vì thế, CO2 có thể tích tụ nhiều hơn trong khí quyển, từ đó đẩy nhanh quá trình nóng lên toàn cầu. Trong khi đó, các cam kết quốc gia về cắt giảm khí thải nhà kính vẫn chưa đủ mạnh để đạt được mục tiêu hạn chế tình trạng nóng lên toàn cầu hiện nay.

Trong đánh giá thường niên, Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu cho biết những đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) mà các nước đã đệ trình đủ để cắt giảm 2,6% lượng khí thải toàn cầu từ năm 2019 đến từ 2030, tăng so với mức 2% của năm ngoái. Tuy nhiên, mức đóng góp này vẫn chưa đủ để đạt được mức cắt giảm 43% mà các nhà khoa học cho là cần thiết để đạt được mục tiêu của Hiệp định Paris về giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức thấp hơn đáng kể so với ngưỡng 2 độ C cũng như để theo đuổi nỗ lực để hạn chế mức tăng nhiệt độ ở ngưỡng 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Liên Hợp Quốc kêu gọi các nước cần tiếp tục rà soát và cập nhật để đưa ra những đóng góp do quốc gia tự quyết định ở mức độ mạnh mẽ hơn.

Hoàng Dương