Sáng 5/6/2024, Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực kiểm toán.

Tham gia chất vấn Tổng Kiểm toán Nhà nước, ĐB Trịnh Minh Bình (Vĩnh Long) nêu vấn đề, thời gian qua, các dự án đầu tư xây dựng đã được kiểm toán nhưng sau đó, các cơ quan chức năng vẫn phát hiện các sai phạm trong hoạt động đấu thầu. ĐB đề nghị Tổng Kiểm toán toán lý giải vấn đề này như thế nào và giải pháp khắc phục vấn đề này trong thời gian tới.

Trả lời ĐB Trịnh Minh Bình, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh, KTNN là cơ quan do Quốc hội thành lập với chức năng đánh giá, xác nhận kết luận, kiến nghị tình hình quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công. Như vậy, đối tượng kiểm toán là việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công. Theo quy định, đơn vị được kiểm toán là những đơn vị trực tiếp liên quan tài chính công, tài sản công.

Về việc trong thời gian qua có một số vụ án lớn liên quan đấu thầu, Tổng KTNN khẳng định, những đơn vị này là doanh nghiệp không có vốn nhà nước nên không phải là đơn vị được kiểm toán nhà nước. Những đơn vị này chỉ liên quan đến tài chính công, tài sản công với tư cách nhà thầu. Đồng thời, nhấn mạnh hoạt động của KTNN là ở đơn vị chủ đầu tư và ban quản lý dự án, trong quá trình kiểm toán đã thực hiện cả 3 nội dung kiểm toán nhà nước: Đánh giá xác nhận tính đúng đắn, trung thực của báo cáo tài chính; đánh giá, xác nhận việc tuân thủ pháp luật trong đấu thầu, đầu tư xây dựng cơ bản và xác nhận tính hiệu quả trong đầu tư tài chính công, tài sản công.

Trong việc kiểm toán chấp hành pháp lệnh về đấu thầu, Tổng KTNN cho biết, trên cơ sở hồ sơ, tài liệu do đơn vị được kiểm toán dự án, chủ đầu cung cấp thì kiểm toán tiến hành thu thập bằng chứng để phục vụ cho việc kết luận về tính trung thực, tính đúng đắn của báo cáo tài chính. Chính vì vậy, trong quá trình thực hiện kiểm toán độc lập, sẽ xét toàn bộ quá trình; riêng về lựa chọn nhà thầu thì xem việc gọi thầu có dúng không; hồ sơ thầu; chấm thầu; ký kết hợp đồng với nhà thầu. Trong quá trình kiểm toán đã chỉ ra những sai sót và kiến nghị xử lý tài chính, đến hoàn thiện văn bản, và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan.

ĐB Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) đặt vấn đề, báo cáo của KTNN cho thấy, số tiền kiến nghị chưa thu được nguyên nhân thuộc về đơn vị được kiểm toán còn cao, 59%. Kết quả này cho thấy việc chưa thực hiện nghiêm túc kết luận của đơn vị được kiểm toán. ĐB đề nghị Tổng KTNN cho biết lý do vì sao, do không có điều kiện khắc phục, do chây ì hay vì cơ chế. Trách nhiệm và giải pháp của ngành, kiến nghị gì để nâng cao hiệu quả các kết luận của kiểm toán trong thời gian tới.

Trả lời chất vấn của ĐB, Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn khẳng định, hiện nay, việc thực hiện kết luận kiến nghị của KTNN đã được các cơ quan hết sức quan tâm, đặc biệt là sau khi QH thực hiện giám sát tối cao về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tiến độ và ý thức chấp hành trong thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán đã cao hơn. Tuy nhiên, theo thống kê, hiện vẫn còn hơn 67.000 tỷ đồng liên quan đến kết luận, kiến nghị chậm được triển khai thực hiện, được chia thành 4 nhóm nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân thuộc về đơn vị được kiểm toán chiếm 59%; nguyên nhân thuộc về bên thứ 3 là chiếm 24%; nguyên nhân khác chiếm 16%; nguyên nhân thuộc về trách nhiệm của KTNN chiếm 0,4 %. Thời gian tới, KTNN sẽ tiếp tục theo dõi, kiểm tra, đôn đốc để kết luận, kiến nghị kiểm toán nhanh hơn, tố hơn.

ĐB Tao Văn Giót (Lai Châu)

ĐB Tao Văn Giót (Lai Châu) cho hay, từ các vụ án xảy ra thời gian qua cho thấy công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (PCTN,TC) là vấn đề được Đảng, nhà nước và Nhân dân hết sức quan tâm. Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 131-QĐ/TW ngày 27/10/2023 về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng và trong hoạt động thanh tra, kiểm toán. ĐB đề nghị Tổng KTNN cho biết việc thực hiện công tác PCTN,TC trong nội bộ ngành KTNN thời gian qua.

Trả lời vấn đề này, Tổng KTNN cho biết, Luật Kiểm toán đã quy định rõ những hành vi không được làm trong quá trình kiểm toán, trong đó quy định rõ cấm tuyệt đối hành vi nhũng nhiễu, tham nhũng. Để thực hiện tốt việc này, KTNN đã chỉ đạo các nhiệm vụ giáo dục về chính trị, tư tưởng, kịp thời phổ biến, quán triệt các chỉ đạo của Đảng, các văn bản mới của Nhà nước về PCTN,TC. Kịp thời rà soát, thể chế hóa các văn bản của Đảng và các văn bản pháp luật mới. Riêng năm 2022, KTNN đã rà soát, sửa đổi tới 75 văn bản liên quan đến toàn bộ quy trình kiểm toán để siết chặt việc PCTN,TC. Tăng cường kỷ cương, kỷ luật, đề cao vai trò của người đứng đầu, tổ tưởng tổ kiểm toán, trưởng đoàn kiểm toán. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, phát huy vai trò của cơ quan thanh tra KTNN để chống tham nhũng, tiêu cực, vai trò kiểm soát chất lượng của Vụ kiểm soát chất lượng; xử lý nghiêm những hành vi có hiện tượng tham nhũng, tiêu cực…

ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi (Bến Tre)

Trả lời vấn đề ĐB Nguyễn Thị Yến Nhi (Bến Tre) làm rõ hạn chế, định hướng giải pháp khắc phục khi KTNN đã chuyển 19 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật qua kiểm toán cho cơ quan cảnh sát điều tra các cấp để xem xét, xử lý và tự đánh giá. Hiện KTNN chỉ mới phát huy vai trò, hiệu quả, chủ yếu ở khía cạnh phòng ngừa, số vụ việc chuyển cơ quan điều tra còn hạn chế. Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn cho biết, trong 5 năm qua (từ 2019-2023), cơ quan Kiểm toán đã thực hiện kiểm toán và phát hành 1.345 báo cáo tài chính, trong đó có kiến nghị chuyển hồ sơ sang cho cơ quan điều tra 19 vụ án. Thế nhưng, không có nghĩa là vai trò về phòng, chống tham nhũng của cơ quan Kiểm toán hạn chế đi vì trong một trong những nhiệm vụ mà Tổng KTNN hết sức coi trọng là việc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để điều tra, đưa ra ánh sáng những hành vi tham nhũng, tiêu cực.

Ngoài ra, trong 5 năm qua, cơ quan Kiểm toán cũng đã cung cấp 1.609 hồ sơ, báo cáo, tài liệu cho các cơ quan thanh tra, kiểm tra nhằm giúp cho các cơ quan chức năng đẩy nhanh hiệu quả hơn việc điều tra, truy tố, xét xử đến các đối tượng tham nhũng, tiêu cực. Trong thời gian tới, Tổng KTNN sẽ phối hợp kịp thời hơn, cung cấp các tài liệu đầy đủ hơn và tiếp tục theo dõi, đôn đốc và nâng cao nâng chất lượng các báo cáo kiểm toán để cho những phát hiện rõ hơn, thuận lợi hơn cho các cơ quan chức năng nhằm đưa ra ánh sáng những vụ tham nhũng, tiêu cực.

V.Thu