Sự suy giảm nhân khẩu học của Nga sẽ sâu hơn, kéo dài hơn và gây tổn hại nhiều hơn dự kiến.

Theo báo cáo mới của Cơ quan Thống kê nhà nước Nga Rosstat, dân số Nga sẽ giảm 3 triệu người vào năm 2030, và sẽ tiếp tục giảm hơn nữa, ít đi 7 triệu người vào năm 2046. Hồi tháng 9, cơ quan này cũng từng công bố báo cáo ước tính dân số Nga sẽ tiếp tục giảm đáng kể trong những năm tới.

Paul Goble, một chuyên gia lâu năm về các vấn đề sắc tộc và tôn giáo ở Á-Âu, chỉ ra rằng cả hai dự báo nói trên của Rosstat đều cho thấy sự suy giảm nhân khẩu học của Nga sẽ sâu sắc hơn, kéo dài hơn và gây tổn hại nhiều hơn những gì Điện Kremlin tính toán.

Năm 2019, Liên Hợp Quốc đã công bố một đánh giá cho thấy dân số Nga có thể giảm một nửa vào năm 2100. Điều này sẽ dẫn đến nhiều vấn đề, chẳng hạn như một số khu vực biên giới không có đủ cư dân sinh sống. Điều đó sẽ đe dọa sự thống trị của người dân tộc Nga, vì xu hướng nhân khẩu học của người Nga còn xấu hơn so với nhiều nhóm không phải người Nga, đặc biệt là các nhóm Hồi giáo.

Theo giới phân tích, dân số ít đi đáng kể sẽ hạn chế khả năng mở rộng nền kinh tế của Nga. Những dự đoán dài hạn như vậy có thể sai, nhưng ít nhất, chúng tạo ra áp lực để Moscow thực hiện các bước cần thiết nhằm tăng tỷ lệ sinh và giảm tỷ lệ tử vong.

Cuộc xung đột ở Ukraine dường như đã thu hút sự chú ý khỏi thách thức nhân khẩu học này. Tổng thống Nga Vladimir Putin vẫn lạc quan về vấn đề trên, dường như tin rằng việc tăng cường chi trả cho những phụ nữ sinh nhiều con hơn và hạn chế phá thai sẽ giúp dân số Nga tăng trở lại.

Tuy nhiên, các chuyên gia Nga và phương Tây cho rằng cách tiếp cận như vậy khó thành công. Theo họ, chỉ có sự cải thiện đáng kể về mức sống và sự chuyển đổi toàn diện các giá trị xã hội mới có thể ngăn chặn suy giảm nhân khẩu học. Tuy nhiên, rất ít chính trị gia Nga tin rằng đây là vấn đề khó khăn nhất mà nước Nga hiện nay phải đối mặt.

Báo cáo của Rosstat có thể giúp thay đổi những quan điểm chính trị này, đặc biệt trong bối cảnh các nhà nhân khẩu học độc lập của Nga cho biết tỷ lệ sinh sẽ trở nên tồi tệ nhất trong nhiều thập niên vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024. Ngoài ra, sự suy giảm đối với quy mô dân số có tác động đối với vấn đề về lực lượng lao động và nguồn lực để bổ sung cho các đơn vị quân sự ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Hồi tháng 3 năm ngoái, tờ báo Anh The Economist đã có bài viết mang tựa đề "một thảm họa dân số đang diễn ra tại Nga", trong đó mô tả tình trạng suy giảm dân số ở nước này đang diễn ra ồ ạt. Bài viết phản ánh, trong ba năm, số người chết tại Nga đã cao hơn mức dự báo của các nhà nhân khẩu học là 2 triệu người, do đại dịch Covid-19, chiến tranh Ukraina và một bộ phận người dân tản cư.

Theo Liên Hợp Quốc, nếu xu hướng giảm này tiếp tục, dân số Nga sẽ chỉ còn 120 triệu từ nay đến năm 2050. Trong kịch bản bi quan nhất, từ nay đến cuối thế kỷ, Nga sẽ chỉ còn 83,7 triệu dân.

Ngọc Tuấn