Sáng ngày 7/11, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT, Bộ Y tế và Bộ Tài Nguyên môi trường phối hợp tổ chức Diễn đàn cấp cao thường niên về Một sức khỏe Phòng, chống dịch bệnh từ động vật sang người giai đoạn 2021-2025.

Ông Phùng Đức Tiến- Thứ trưởng Bộ NN&PTNT; ông Đỗ Xuân Tuyên- Thứ trưởng Bộ Y tế và bà Aler Grubs- Giám đốc quốc gia tổ chức USAID chủ trì diễn đàn. Tham dự diễn đàn có gần 160 đại biểu từ 90 cơ quan trong nước và quốc tế. Trong đó có sự tham gia của 33 đối tác ký kết bao gồm ba Bộ và 30 Đối tác phát triển quốc tế và trong nước, hơn 20 tỉnh thành trong cả nước và hàng trăm đầu cầu tham dự trực tuyến. 

Diễn đàn cấp cao thường niên về Một sức khỏe Phòng chống Dịch bệnh từ Động vật sang Người giai đoạn 2021-2025

Khung Đối tác Một sức khỏe giai đoạn 21-25 được ký kết ngày 23/3/2022. Tới nay có 33 đối tác thành viên chính thức. Kế hoạch Tổng thể quốc gia Một sức khỏe về phòng, chống bệnh dịch từ động vật sang người do EU-Việt Nam hỗ trợ được 3 Bộ phê duyệt ngày 21/3/2022. Từ khi ký kết tới nay đã có gần 100 chương trình, dự án  đang được chuẩn bị và triển khai nhằm nỗ lực hỗ trợ triển khai kế hoạch. Cả 3 Bộ đánh giá rất cao sự hợp tác và đồng hành của các đối tác phát triển trong nước và quốc tế cho Khung đối tác Một sức khỏe. 

Diễn đàn đã tổng kết các kết quả triển khai một sức khoẻ trên các lĩnh vực: y tế, nông nghiệp và môi trường, công tác điều phối Một sức khỏe trong năm 2023, chỉ rõ những hạn chế và kiến nghị giải pháp nhằm tăng cường phối hợp đa ngành thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ của Kế hoạch quốc gia đa ngành Một sức khỏe. Đồng thời cũng là cơ hội để kết nối các cơ quan chính phủ với các đối tác quốc tế và các tổ chức dân sự, xã hội, phi chính phủ, tư nhân, và đặc biệt là có sự tham gia và đóng góp ý kiến của các tỉnh thành.

Ông Phùng Đức Tiến- Thứ trưởng Bộ NN&PTNT phát biểu

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: Khi có đại dịch xảy ra ở bất kỳ đâu, việc huy động phối hợp đa ngành, hợp tác đa phương là kim chỉ nam cho công tác phòng, chống dịch bệnh. Một sức khỏe do đó, là phương pháp tiếp cận tối ưu để đảm bảo an toàn cho hành tinh và sức khỏe cho cộng đồng. Sau hơn 2 năm kể từ khi phê duyệt Khung Đối tác Một sức khỏe giai đoạn 2021-2025, với phương thức quản lý có sự tham gia, chủ thể chính là các đối tác quốc tế, trong nước, các tổ chức dân sự, xã, hội, tư nhân, NGO phối hợp với các cơ quan chính phủ của Việt Nam, dưới sự điều phối, kết nối mạng lưới, hướng dẫn về quy trình, thủ tục, tham mưu về tổ chức thực hiện, tổng hợp và xử lý các kiến nghị về cơ chế, chính sách và thể chế của ba Bộđồng chủ trì thông qua Ban Thư ký Một sức khỏe.

“Theo thống kê chưa đầy đủ của Ban Thư ký có gần 100 chương trình, dự án Một sức khỏe. Qua đó thành lập được 5 nhóm kỹ thuật: phòng chống đại dịch; an toàn thực phẩm; kháng kháng sinh; động vật đồng hành; từ nghiên cứu tới chính sách. Tạo diễn đàn cho các bên liên quan gặp gỡ, trao đổi rất sôi nổi các lĩnh vực chính của Khung đối tác, là cơ sở triển khai các dự án, chương trình cụ thể cho ưu tiên của Chính phủ, Chiến lược ngành được cụ thể hóa trong Kế hoạch quốc gia đa ngành về Một sức khỏe giai đoạn 2021-2025”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết. 

Cũng theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, có được tiến độ và kết quả đáng khích lệ này sự quan tâm, chung tay, hỗ trợ kịp thời của các đối tác phát triển, đặc biệt là Mỹ, EU, Đức, Pháp và các hợp lực các thành phần khác nhau nhằm hỗ trợ triển khai Khung Đối tác và Kế hoạch đa ngành quốc gia. “Cả ba Bộ đồng chủ trì đã ghi nhận, biết ơn và đánh giá rất cao các nỗ lực này từ phía các đối tác quốc tế và trong nước đã tập trung nguồn lực chung tay cùng Chính phủ Việt Nam trong công tác phòng chống dịch bệnh”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu

Chia sẻ tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết: “Công tác phòng, chống các dịch bệnh truyền nhiễm trong suốt 2 thập kỷ vừa qua đã cho chúng ta thấy rằng một mình ngành y tế không thể đơn phương kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là các dịch bệnh có yếu tố liên ngành như bệnh lây truyền từ động vật sang người và các vấn đề như kháng kháng sinh, an toàn thực phẩm, vấn đề sức khỏe do ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu…”

Hiện nay, quá trình toàn cầu hoá sâu rộng, giao thương gia tăng cùng với sự biến đổi khí hậu và đô thị hóa mạnh mẽ đã làm tăng sự tương tác giữa con người- động vật- hệ sinh thái. Điều này có thể làm biến đổi các tác nhân gây bệnh cũ và xuất hiện các tác nhân mới có nguy cơ đe dọa đến sức khỏe con người. Để ứng phó với những thách thức to lớn này, rất cần sự hợp lực của toàn xã hội và sự hỗ trợ và hợp tác của cộng đồng quốc tế. 

“Với tinh thần nêu trên, hợp tác theo hướng Một sức khỏe tiếp tục khẳng định là phương pháp tiếp cận tối ưu trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến sức khỏe cộng đồng. Bộ Y tế cam kết sẽ tiếp tục tham gia một cách tích cực, thúc đẩy và triển khai một cách hiệu quả hơn nữa các hoạt động phòng, chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người và các vấn đề sức khỏe khác”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh.

Tại Diễn đàn, đại diện Bộ NN&PTNT, Bộ Y tế và Bộ Tài nguyên Môi trường đều khẳng định: Khung Đối tác Một sức khỏe giai đoạn 2021-2025 được quản lý theo phương pháp có sự tham gia, chủ thể chính là các đối tác quốc tế, trong nước, các tổ chức dân sự, xã, hội, tư nhân, NGO phối hợp với các cơ quan chính phủ của Việt Nam, dưới sự điều phối, kết nối mạng của Văn phòng Điều phối Một sức khỏe để Khung đối tác được thực hiện thuận lợi, phù hợp với nhu cầu và tình hình thế giới và Việt Nam về hợp tác Một sức khoẻ. Theo đó, coi nhiệm vụ điều phối Một sức khỏe là nhiệm vụ thường xuyên của ba Bộ, sẵn sàng lắng nghe, tiếp thu, học hỏi và hỗ trợ tốt nhất cho các hoạt động Một sức khỏe. Khẳng định sử dụng phương pháp tiếp cận một sức khoẻ và quản lý Khung Đối tác Một sức khỏe theo cách thức có sự tham gia.

Bà Aler Grubs- Giám đốc quốc gia Tổ chức USAID tại Việt Nam chia sẻ: Việt Nam tiếp tục là quốc gia ưu tiên của USAID cho Chương trình An ninh y tế toàn cầu thông qua cơ chế Một sức khỏe phối hợp đa ngành giữa y tế, nông nghiệp và môi trường nhằm góp phần kiểm soát các mối nguy về an ninh y tế toàn cầu. Thông qua quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, USAID cam kết tiếp tục đồng hành và hỗ trợ Việt Nam trong các mục tiêu phát triển ổn định, hoà bình, thịnh vượng trong đó nhấn mạnh tới Chương trình an ninh y tế toàn cầu thông qua Khung đối tác Một sức khỏe về phòng chống bệnh dịch từ động vật sang người của Việt Nam để kiểm soát, ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm mới nổi.

Hội nghị tái khẳng định cam kết tăng cường hợp tác trong lĩnh vực phòng chống dịch bệnh từ động vật sang người. Đồng thời, tăng cường vai trò đầu mối, chủ trì và điều phối của Bộ NN&PTNT đối với Khung đối tác Một sức khỏe về phòng chống dịch bệnh từ động vật sang người, kêu gọi các bên chủ động, tích cực phối hợp và hỗ trợ lẫn nhau trong công tác phòng chống dịch. Đánh giá cao vai trò chủ động và quan trọng ngày càng tăng của ngành Môi trường trong Khung đối tác.

Trong thời gian tới, các bên đều mong muốn bổ sung, hoàn chỉnh toàn diện các lĩnh vực thuộc Một sức khỏe trong mối tương tác giữa con người, thực vật, động vật và hệ môi trường sinh thái, đặc biệt, coi trọng cả sức khỏe thực vật (plant health), sức khoẻ đất…  trong nội dung Khung đối tác để đảm bảo tính toàn diện; năm 2024 sẽ là năm nhiều chương trình, hoạt động Một sức khỏe đa ngành được triển khai như Dự án Transform (thông qua Cargil); sáng kiến Nature4health (thông qua IUCN); sáng kiến Prezode (thông qua CIRAD), Chương trình VOHICCE- Triển khai Một sức khỏe Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu và môi trường (thông qua UNDP) vv… nhằm triển khai các nhiệm vụ và lĩnh vực trọng tâm của Kế hoạch Một sức khỏe đa ngành.

Hà Hùng