Theo Bộ TT-TT, thời gian vừa qua, nhiều mã QR độc hại bị phát tán dễ dàng trong các bài viết, hình ảnh trên mạng xã hội, đặc biệt là trong các màn phát trực tiếp.

Tại cuộc họp báo thường kỳ diễn ra chiều 6/9, Bộ TT-TT cho biết, thời gian vừa qua, xuất hiện tình trạng mã QR thanh toán tại các cửa hàng bị dán đè khiến tiền chuyển về tài khoản của kẻ gian. Bên cạnh đó, còn có hiện tượng mã QR độc hại bị phát tán dễ dàng trong các bài viết, hình ảnh thông qua các ứng dụng nhắn tin, diễn đàn, hội nhóm trên mạng xã hội. Đặc biệt, các mã QR độc hại này còn xuất hiện trong các màn phát trực tiếp (livestream). Khi người xem quét mã sẽ bị chuyển hướng đến các trang quảng cáo cờ bạc kèm mã độc có thể bị cài đặt vào điện thoại.

Bộ TT-TT khuyến cáo cần cảnh giác với các mã QR trong màn hình livestream trên mạng xã hội

Đại diện Cục ATTT (Bộ TT-TT) cho biết, nhu cầu sử dụng mã QR Code tăng nhanh, đặc biệt sau đại dịch. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trong năm 2022, mã QR Code tăng cả về số lượng và giá trị. Về số lượng, thanh toán qua mã QR Code tăng 225%, về giá trị tăng lên 243% so với năm 2021.

Tình trạng lừa đảo bằng mã QR được ghi nhận tăng mạnh trên thế giới, thậm chí xuất hiện cả ở Việt Nam trong thời gian qua. Đặc biệt, thời gian gần đây, lợi dụng việc mã QR phải quét bằng điện thoại, kẻ gian thực hiện các chiêu trò lừa đảo, dụ người dùng truy cập đường link độc hại...

Tại Việt Nam, đầu tháng 8/2023, một số ngân hàng đã phát cảnh báo tình trạng lừa đảo thẻ tín dụng thông qua mã QR. Cảnh báo cho biết, kẻ gian sau khi kết bạn qua mạng xã hội để trao đổi với nạn nhân sẽ gửi mã QR để người dùng quét. Mã này dẫn tới các website giả mạo ngân hàng, trong đó yêu cầu người dùng nhập thông tin họ tên, số Căn cước công dân, tài khoản, mã bí mật hoặc OTP, từ đó khiến người dùng bị chiếm tài khoản.

So với đường link độc hại truyền thống, mã QR có lợi thế là có thể chèn trực tiếp vào email, tin nhắn mà không bị các bộ lọc chặn lại, từ đó dễ dàng tiếp cận người dùng. Trên thực tế, bản chất QR Code không phải mã độc tấn công trực tiếp, mà chỉ là trung gian để truyền tải nội dung. Người dùng có bị tấn công hay không phụ thuộc vào cách xử lý nội dung sau khi quét mã QR Code.

Buổi họp báo diễn ra chiều 6/9

Trước tình hình đó, Cục ATTT đã đưa ra một số khuyến cáo cho người dùng, đó là thận trọng trước khi quét mã QR Code, đặc biệt cảnh giác với các mã QR được dán hoặc chia sẻ ở những nơi công cộng hoặc gửi qua mạng xã hội, email; xác định và kiểm tra kỹ càng thông tin tài khoản người trao đổi mã QR.

Đồng thời, xem xét kỹ nội dung trang web mà mã QR đưa tới. Kiểm tra đường link xem có bắt đầu với https và có phải tên miền quen thuộc không. Tuyệt đối không cung cấp các thông tin cá nhân như tài khoản đăng nhập ngân hàng, tài khoản mạng xã hội… Sử dụng trình quản lý mật khẩu, xác thực hai yếu tố và các phương thức bảo vệ khác cho tài khoản.

Đối với các về đơn vị, tổ chức cung cấp mã QR trong các hoạt động cần cảnh báo tuyên truyền đến với người dùng; kịp thời đưa ra giải pháp xác minh giao dịch có dấu hiệu bất thường; kiểm tra thường xuyên các mã QR được dán tại địa điểm cung cấp.

Thông tin tại buổi họp báo, Bộ TT-TT cũng cho biết, tính hết tháng 8/2023, số thuê bao băng rộng cố định đạt 22,3 triệu thuê bao (tương ứng với tỷ lệ 22,4 thuê bao/100 dân), tăng 7,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Mục tiêu đến tháng 12/2023 đạt 25 thuê bao/100 dân. Bên cạnh đó, số thuê bao băng rộng di động đạt 86,6 triệu thuê bao (tương ứng với tỷ lệ 87,07 thuê bao/100 dân), tăng 6,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Mục tiêu đến tháng 12/2023 đạt 90 thuê bao/100 dân.

Về lĩnh vực kinh tế số, xã hội số, tỷ trọng kinh tế số/GDP quý II năm 2023 ước tính đạt 15,26%, tỷ trọng kinh tế số/GDP 6 tháng năm 2023 là 14,96%. Tổng số lượng tải mới ứng dụng di động tháng 7/2023 đạt 339 triệu lượt, tăng 3% so với cùng kỳ tháng trước.

Việt Nam xếp thứ 9 thế giới về tổng số lượt tải mới, chiếm gần 2,5% tổng số lượt tải toàn cầu. Tổng thời lượng người dùng điện thoại thông minh dành để truy cập các ứng dụng Việt Nam đạt khoảng 7,65 giờ/ tháng/thuê bao; tổng số tài khoản hoạt động trên các ứng dụng di động Việt Nam đạt gần 500 triệu tài khoản.

Ngoài ra, về lĩnh vực báo chí- truyền thông, tính đến tháng 8/2023, thuê bao truyền hình trả tiền ước đạt 18,6 triệu thuê bao (tăng 12,2% so với cùng kỳ năm ngoái, số liệu thuê bao truyền hình trả tiền đạt 16,57 triệu thuê bao). Ngoài ra, có 34 DN được cấp giấy phép cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền.

Thanh Hằng