Ông B.X.B (51 tuổi, trú tỉnh Bến Tre) bẩm sinh chỉ có một quả thận. Gần đây, ông B. không thiết sống vì phát hiện quả thận duy nhất không chỉ bị suy, mà còn nổi cả bướu dữ. Song, các bác sĩ BV Bình Dân (TP.HCM) đã dùng kỹ thuật cắt lọc bảo tồn thận để giúp ông B. tiếp tục sống.

Ghi nhận bệnh sử tại BV Bình Dân cho thấy, trước khi nhập viện khoảng 3 năm, vì thường xuyên mệt mỏi, chán ăn, tiểu ít, sụt cân không rõ nguyên nhân, nên ông B. đến gặp bác sĩ để tìm nguyên nhân. Đến khi bác sĩ thông báo, ông B. mới tá hỏa vì bản thân từ lúc sinh ra chỉ có một quả thận, chứ không phải 2 quả thận như người khác. Có lẽ quả thận duy nhất phải làm việc nhiều, nên lâm cảnh suy giảm chức năng giai đoạn V. Đó là lý do khiến ông B. bị những triệu chứng nói trên, đồng thời phải lọc máu định kỳ để duy trì sự sống.

Ông B. được bác sĩ BV Bình Dân dặn dò kỹ lưỡng trước khi xuất viện

Gần đây, ông B. lại nhận tin dữ từ bác sĩ là quả thận duy nhất lại có bướu phát triển dạng ung thư tế bào thận. Ông B. tâm sự với gia đình rằng bản thân không còn thiết sống nữa, vì quá nhiều bệnh lý ập đến. Được gia đình động viên với nhiều tình thương nồng ấm, ông B. bèn tìm tới BV Bình Dân để tham khảo hướng điều trị. Qua siêu âm chẩn đoán, các bác sĩ xác định ông B. bị bướu ở 1/3 giữa mặt trước thận độc nhất, kích thước khoảng 20x20 mm.

Theo các bác sĩ, mặc dù chức năng thận đã suy giảm và cần lọc máu định kỳ, nhưng hiện ông B. vẫn đi tiểu được khoảng hơn 1.000ml mỗi ngày. Nhờ thận bài tiết được, nên đã giúp đào thải các chất điện giải, duy trì sự cân bằng nội môi, hỗ trợ điều hòa tim mạch, duy trì huyết áp bình thường cho cơ thể... Nhờ đó, các bác sĩ đã lên kế hoạch chi tiết khi chỉ định chụp cắt lớp điện toán (MSCT) có cản quang, để hỗ trợ chẩn đoán định vị bướu và phân bổ mạch máu của thận và bướu.

Phương án được đưa ra sau khi hội chẩn với các bác sĩ chuyên khoa Nội thận, đó là người bệnh sẽ được lọc máu ngay sau khi thực hiện MSCT, để tránh nguy cơ thuốc cản quang làm tình trạng suy thận trầm trọng hơn. Nhờ chuẩn bị kỹ lưỡng, hoạt động chụp chiếu của ông B. đã hoàn tất an toàn. Sau khi xem xét kết quả xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh, nắm rõ hình ảnh giải phẫu học, vị trí bướu và hệ thống mạch máu, các bác sĩ quyết định phẫu thuật nội soi cắt bướu bảo tồn phần thận lành còn lại cho bệnh nhân.

Ca phẫu thuật nội soi sau phúc mạc cắt bướu thận, bảo tồn thận diễn ra thành công sau khoảng 150 phút thao tác. Sau phẫu thuật, sức khỏe ông B. hồi phục khá nhanh, ăn uống được vào ngày hậu phẫu thứ nhất và xuất viện vào ngày hậu phẫu thứ năm, sau khi thực hiện các xét nghiệm và siêu âm kiểm tra. Cùng với những cải thiện sức khỏe sau mổ, tinh thần ông B. cũng tích cực hơn và yêu đời hơn trước.

Theo TS-BS.Phạm Phú Phát- Trưởng khoa Niệu A (BV Bình Dân), kỹ thuật cắt bướu bảo tồn thận cho người bệnh ung thư thận có bướu thận khu trú đã được thực hiện từ năm 2009. Kỹ thuật này ngày càng hoàn thiện hơn, có thể thực hiện cho cả trường hợp bướu lớn từ 4cm đến 7cm và bướu phát triển phức tạp. Tuy nhiên, đối với trường hợp của ông B, việc áp dụng phương pháp này là một quyết định khó khăn, các bác sĩ phải chịu áp lực cao khi phẫu thuật, để bảo tồn quả thận duy nhất.

BS.Phát phân tích thêm, khi mất đi quả thận duy nhất, bệnh nhân không còn giữ được khả năng lọc máu và chức năng bài tiết nước tiểu. Từ đó, dễ rối loạn điện giải, mất cân bằng nội môi, dễ rối loạn tim mạch, huyết áp… Ngoài ra, bệnh nhân dễ bị phù, ăn uống cần tiết chế rất kỹ và khó phát hiện bất thường sức khỏe do không quan sát được nước tiểu. Về mặt tâm lý, người bệnh dễ rơi vào hụt hẫng và rối loạn sinh hoạt vì mất đi cảm giác và thói quen đi tiểu. Khi cắt bỏ thận, cơ hội để người bệnh có thể được ghép thận về sau cũng hẹp hơn. “Đó là lý do chúng tôi thực hiện cắt trọn bướu, tránh nguy cơ bướu xâm lấn và bảo tồn thận lành cho ông B”- chuyên gia chia sẻ.

Cũng theo chuyên gia, tình trạng một quả thận duy nhất bẩm sinh hoặc đã cắt bỏ một thận hoặc đã hiến thận, có tỷ lệ vào khoảng 1/1000 và thường gặp ở nam giới hơn nữ giới. Quả thận duy nhất vẫn hoạt động tăng cường và thực hiện 75% chức năng so với có 2 thận. Người có một quả thận cần chú ý tạo dựng lối sống và dinh dưỡng lành mạnh, sinh hoạt điều độ, theo dõi và kiểm tra sức khỏe, thực hiện xét nghiệm đánh giá chức năng thận định kỳ. Những trường hợp này cũng cần đặc biệt chú ý theo dõi huyết áp, vì một trong những chức năng của thận là điều hòa huyết áp, khi chỉ có một thận, nguy cơ huyết áp tăng cao gây nhiều biến chứng sức khỏe. Người bẩm sinh chỉ có một quả thận hoặc mất thận từ khi còn nhỏ, sẽ phải đối diện với nguy cơ thận mất dần chức năng và tăng huyết áp.

Thanh Giang