Tuyển Anh thêm một lần nữa “lê lết” vào tới bán kết một giải đấu lớn, sau trận đấu thứ 100 của Gareth Southgate trên cương vị thuyền trưởng. Nhưng một lần nữa, dù tuyển Anh vẫn đi tiếp, những dấu hỏi về chiến thuật và tài năng xoay chuyển tình thế của “Cửa Nam” vẫn xuất hiện- Tuyển Anh đã và đang “chết đi sống lại” bằng những khoảnh khắc xuất thần của một siêu sao.

Khi Tam Sư đối đầu với Thụy Sĩ ở tứ kết Euro 2024, đây chắc chắn là một trong những trận đấu quan trọng nhất của Southgate trong vai trò HLV trưởng. Thua trận, Southgate có thể phải nói lời chia tay. Chiến thắng, ông sẽ chỉ còn cách chức vô địch, danh hiệu mà chỉ có Alf Ramsey, người đã dẫn dắt Anh vô địch World Cup 1966, từng làm được. Southgate đã rất gần với việc tái hiện thành công trên sân nhà vào năm 2021. khi dẫn dắt Anh vào chung kết Euro 2020 tại Wembley, nhưng lại thất bại theo cách rất "Anh": Thua trong loạt sút luân lưu trước Italia.

Tuy nhiên, Southgate chắc chắn là một trong những HLV thành công nhất của ĐT Anh. Tỷ lệ thắng của ông trong các giải đấu lớn là 57% (13 chiến thắng trong 23 trận), chỉ kém Ramsey (67%- 8/12). Xét trên tất cả các trận đấu, Southgate (60,6%) có tỷ lệ thắng cao thứ tư trong số các HLV của ĐT Anh, sau Fabio Capello (66,7%), Ramsey (61,1%) và Glenn Hoddle (60,7%).

Rất khó để đánh giá quá nhiều về tỷ lệ thắng ở cấp độ quốc tế, với số lượng trận đấu được quản lý khác nhau rất nhiều và bóng đá quốc tế có thể nói là mạnh hơn ở mọi cấp độ với một lượng lớn các đội bóng hàng đầu trên toàn thế giới hiện nay so với các thập kỷ trước. Nhưng thực tế là Southgate đã trụ lại rất lâu ở vị trí HLV trưởng của ĐT Anh cho thấy ông đã làm điều gì đó đúng đắn.

Việc dẫn dắt một quốc gia trong 100 trận đấu quốc tế là điều hiếm hoi hiện nay. Ngay cả trong lịch sử của ĐT Anh, chỉ có Walter Winterbottom (139) và Ramsey (113) mới đạt được cột mốc 100 trận. Trong thời gian gần đây, rất ít HLV đạt được 100 trận dẫn dắt một đội tuyển quốc gia.

Didier Deschamps vẫn đang dẫn dắt Pháp sau khi đạt được 100 trận vào tháng 11/2019, trong khi Joachim Löw rời Đức vào năm 2021 sau khi dẫn dắt 198 trận. Các HLV của các đội tuyển quốc gia châu Âu khác dẫn dắt 100 trận trở lên trong một nhiệm kỳ duy nhất trong thế kỷ này là Lars Lagerback cho Thụy Điển, Morten Olsen cho Đan Mạch, Vicente del Bosque cho Tây Ban Nha và Otto Rehhagel cho Hy Lạp.

Không nghi ngờ gì rằng Southgate đã giúp ĐT Anh trở thành một trong những quốc gia hàng đầu châu Âu trong bóng đá nam kể từ khi ông được bổ nhiệm vào năm 2016, nhưng cũng phải nói rằng họ vẫn còn cách xa vị trí số 1 châu Âu. Trong nhiệm kỳ của ông, 76 trong số các trận đấu của ĐT Anh là các trận đấu chính thức (không bao gồm các trận giao hữu quốc tế) và ông đã dẫn dắt Tam Sư giành chiến thắng trong 46 trận đấu đó. Tỷ lệ thắng 60,5% là khá tốt, nhưng vẫn thấp hơn sáu quốc gia châu Âu khác trong nhiệm kỳ của Southgate: Bỉ, Pháp, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan và Đức.

Một lời chỉ trích lớn đối với Southgate và ĐT Anh là họ không thể đánh bại các quốc gia lớn trong các giải đấu. Chỉ có một trong số những chiến thắng đó trước các đội xếp hạng trong top 10 Bảng xếp hạng FIFA diễn ra ở một giải đấu lớn- chiến thắng 2-1 trước Đan Mạch ở bán kết Euro 2020 sau hiệp phụ. Chắc chắn việc trận đấu được tổ chức tại Wembley cũng đã giúp ích rất nhiều. Bốn trận đấu khác của ông ở các giải đấu lớn với các quốc gia top 10 đã chứng kiến ĐT Anh thua Bỉ hai lần ở World Cup 2018 (mặc dù cả hai đều là những trận đấu khá vô nghĩa), thua Pháp ở World Cup 2022 và hòa Italia ở chung kết Euro 2020 trước khi thua trong loạt sút luân lưu.

Năm màn trình diễn nhạt nhòa cho đến nay, bao gồm chiến thắng không mấy ấn tượng trước Slovakia ở vòng 16 đội, nơi họ chỉ cách bị loại một phút, trước khi Jude Bellingham thực hiện cú vô lê đẹp mắt gỡ hòa, đã tạo thêm áp lực cho Southgate và các học trò.

Hoàng Hương