Trước thực trạng NLĐ rút BHXH một lần tăng cao, ảnh hưởng đến an sinh xã hội của địa phương, BHXH tỉnh Thanh Hóa phối hợp với cơ quan chức năng triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, tư vấn NLĐ có những lựa chọn có lợi nhất…

Nỗ lực để NLĐ không mất quyền lợi

Theo ông Lê Bá Toàn- Phó Giám đốc BHXH tỉnh Thanh Hóa: Những tháng đầu năm 2023, tình trạng gia tăng số NLĐ trong tuổi lao động rút BHXH một lần diễn ra trên cả nước, và Thanh Hóa không phải ngoại lệ. Theo thống kê, chỉ riêng Thanh Hóa, trong 9 tháng đầu năm đã có khoảng 29.000 người rút BHXH một lần, tăng 1,5 lần so với cùng kỳ năm 2022. Ngay trong tháng 10, số NLĐ rút BHXH một lần đã tăng thêm hơn 3.337 người... Thống kê cho thấy, xu hướng NLĐ rút BHXH đang có mức giảm nhẹ trong các tháng gần đây. Tính chung 6 tháng đầu năm 2023, Thanh Hóa có 19.172 NLĐ rút BHXH một lần, và tiếp tục tăng thêm 3.384 trường hợp trong tháng 7; 3.518 người tháng 8 và 3.276 trường hợp trong tháng 9...

Ông Lê Bá Toàn cũng cho biết, để ghìm lại đà tăng số người ra khỏi hệ thống BHXH, cơ quan BHXH đã đẩy mạnh truyền thông đến NLĐ, và cũng đề nghị các cấp các ngành quan tâm hơn nữa, giúp NLĐ nhận thức được những thiệt hại khi rút BHXH một lần. “Chúng tôi luôn có quy trình tư vấn, giải thích để mọi NLĐ nên cân nhắc kỹ những điều được- mất. Số tiền nhận được khi rút BHXH một lần có thể giải quyết được nhu cầu trước mắt, nhưng sẽ ảnh hưởng nhiều quyền lợi mà NLĐ không thể lường hết. Khi không còn trong hệ thống tổ chức BHXH được nhà nước bảo hộ, NLĐ mất cơ hội hưởng lương hưu khi về già, cũng như cơ hội được cấp thẻ BHYT miễn phí trong chế độ hưu trí. Theo tính toán của cơ quan BHXH, nếu cùng một thời gian đóng BHXH thì tổng lợi ích bằng tiền khi hưởng lương hưu hằng tháng sẽ cao hơn nhiều khi hưởng BHXH một lần. Người thân của NLĐ cũng mất cơ hội trợ cấp tuất, mai táng nếu NLĐ không may qua đời”, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Thanh Hóa nhấn mạnh.

Chia sẻ rõ hơn các giải pháp hạn chế số NLĐ rút BHXH một lần, bà Đỗ Thị Dung- Trưởng phòng chế độ BHXH, BHXH tỉnh Thanh Hóa cho biết: công tác tuyên truyền, giải thích về chính sách BHXH không chỉ đẩy mạnh với NLĐ, mà được chú trọng với cả các chủ SDLĐ. Giữ chân NLĐ trong hệ thống chính sách an sinh xã hội này, không chỉ là quyền lợi của NLĐ, cũng là giải pháp để NLĐ gắn bó lâu dài với DN hơn, giúp DN chủ động được nguồn nhân lực. Đồng thời, cơ quan BHXH cũng tăng cường các hoạt động giám sát, thanh tra kiểm tra yêu cầu chủ SDLĐ chấp hành các quy định pháp luật về đảm bảo quyền lợi tham gia BHXH, BHYT cho NLĐ... Mỗi hồ sơ chuyển đến cơ quan BHXH làm thủ tục rút BHXH một lần sẽ được cán bộ tiếp nhận hồ sơ giải thích, hướng dẫn để NLĐ hiểu sâu hơn về những thiệt thòi sẽ gặp phải cũng như tư vấn thêm thông tin để NLĐ cân nhắc, có lựa chọn có lợi nhất cho mình...

Ngay trong tháng 10/2023, trước tình trạng NLĐ rút BHXH một lần tăng cao tại một trong những DN có số lao động lớn trên địa bàn là Công ty TNHH Giầy Annora Việt Nam, BHXH tỉnh Thanh Hóa, BHXH thị xã Nghi Sơn cùng với Công đoàn Khu Kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh đã tổ chức đối thoại với công nhân và NLĐ của DN này, để tìm giải pháp tháo gỡ. Theo phản ánh, trước những thông tin về Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), đặc biệt là các phương án liên quan đến BHXH một lần được “truyền tai” nhau, rất nhiều NLĐ đã xin nghỉ việc để được rút BHXH một lần. Công ty TNHH Giầy Annora Việt Nam với trên 20.500 NLĐ, nhưng với hơn 200 NLĐ liên tục xin nghỉ việc, và phần lớn trong đó là những người có tay nghề, đã gắn bó lâu năm cũng khiến DN này gặp nhiều khó khăn để duy trì chất lượng lao động, tiến độ sản xuất. Tại buổi đối thoại này, đại diện các phòng nghiệp vụ của BHXH tỉnh Thanh Hóa đã giải thích cặn kẽ, tư vấn trực tiếp cho NLĐ về những hệ lụy từ việc rút BHXH một lần. Đồng thời, lãnh đạo Công đoàn Khu Kinh tế Nghi Sơn và các KCN cũng trao đổi, giải đáp thấu đáo những vấn đề NLĐ quan tâm đến tình hình lao động, việc làm; việc Công đoàn đang nỗ lực bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, nhất là ưu tiên giải quyết, bảo đảm chế độ của NLĐ trong những DN chậm đóng BHXH, BHYT…

Cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị

Làm rõ hơn nguyên nhân khiến số NLĐ trên địa bàn rút BHXH một lần tăng cao thời gian qua, ông Nguyễn Hùng Cường- Giám đốc BHXH thị xã Nghi Sơn (Thanh Hóa) cho biết: ngoài “làn sóng” nghỉ việc tại Công ty TNHH Giầy Annora Việt Nam, trong 9 tháng năm 2023, Nghi Sơn đã có gần 3.000 NLĐ đến giải quyết chế độ một lần. BHXH thị xã đã chủ động gặp gỡ, tìm hiểu, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của NLĐ để tuyên truyền, tư vấn NLĐ nên cân nhắc trước khi quyết định hoàn thành thủ tục. Một trong những nguyên nhân mà NLĐ phản ánh là khó khăn về tài chính sau thời gian nghỉ việc vì dịch bệnh, mà chưa có việc làm. Mặc khác là do nhiều NLĐ chưa hiểu đúng về chính sách BHXH một lần còn đang được bàn thảo trong dự thảo Luật BHXH…. Ông Cường cũng chia sẻ: “chúng tôi đã tư vấn cho NLĐ: nếu không tham gia làm việc thì bảo lưu hoặc tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện nhằm cộng nối thời gian đóng BHXH, để hưởng các chế độ an sinh lúc hết tuổi lao động. Để xóa bỏ lo ngại sẽ “bị thiệt” từ phía NLĐ sẽ khó thực hiện nếu chỉ có tiếng nói của riêng ngành BHXH…”. Ngày 5/11 vừa qua, BHXH thị xã Nghi Sơn cũng phối hợp với Công ty TNHH Giầy Annora Việt Nam tổ chức hội nghị tập huấn kỹ năng, nhiệm vụ cho cán bộ công đoàn cơ sở và các thông tin liên quan đến Dự thảo luật BHXH sửa đổi để tư vấn cho NLĐ yên tâm hơn không lựa chọn rời bỏ lưới an sinh xã hội…

Tham gia ý kiến về vấn đề này, ông Ngô Thế Anh - Chủ tịch Công đoàn Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp tỉnh Thanh Hóa cho biết: tổ chức này cũng đang đề xuất và thực hiện giải pháp để tình trạng NLĐ rút BHXH không tiếp diễn theo chiều hướng tác động tiêu cực đến bức tranh an sinh xã hội của địa phương, cũng như gây xáo trộn đến hoạt động của các DN. Trước hết là nâng cao hiệu quả chăm sóc NLĐ, thông qua phối hợp với ngành BHXH để đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến pháp luật về BHXH. Đồng thời, làm việc với các DN để thống kê số NLĐ làm thủ tục rút BHXH một lần. Từ đó, nắm bắt tâm tư NLĐ và chỉ ra cho họ nâng cao nhận thức về thiệt hại chung khi phá vỡ hệ thống BHXH, đặc biệt thiệt hại khi NLĐ từ bỏ hệ thống chính sách an sinh xã hội đã và đang chăm sóc cuộc sống của chính mình. Tổ chức công đoàn cũng đẩy mạnh công tác chăm lo cho NLĐ bằng nguồn lực công đoàn, huy động nguồn xã hội hóa, thương lượng với chủ SDLĐ tăng các hỗ trợ chăm sóc cho đời sống NLĐ.

Đặc biệt, để NLĐ yên tâm với công việc hiện tại, công đoàn cũng đẩy mạnh các hoạt động bảo vệ quyền lợi cho NLĐ, tham gia đối thoại, ký kết thỏa ước lao động tập thể, cam kết từ phía đơn vị SDLĐ đảm bảo các phúc lợi cho NLĐ. Phối hợp với cơ quan chức năng thanh tra, kiểm tra, giám sát thực hiện luật LĐ cho NLĐ, trong đó có việc tham gia BHXH, BHYT cho NLĐ...

“Nguồn lao động ổn định, có tay nghề cao là điều kiện để các DN sản xuất kinh doanh tốt, hiệu quả; NLĐ cũng có cơ hội phát triển tốt năng lực bản thân, nâng cao thu nhập”, ông Thế Anh nhấn mạnh. Đại diện tổ chức Công đoàn Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp tỉnh Thanh Hóa cũng bày tỏ mong muốn người SDLĐ trên địa bàn tích thực thực hiện tốt chính sách BHXH, có chính sách giữ chân NLĐ và hỗ trợ NLĐ gắn bó với công việc. Đề nghị các công đoàn cơ sở nắm bắt tâm tư NLĐ, phối hợp và tham mưu DN thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội. Bên cạnh đó, ông Thế Anh cũng chia sẻ: mong muốn các ngân hàng có các gói chính sách cho vay phù hợp, hỗ trợ NLĐ khó khăn để hạn chế tình trạng rút BHXH một lần, ảnh hưởng an sinh xã hội sau này…

Phó Giám đốc BHXH tỉnh Thanh Hóa Lê Bá Toàn cho biết thêm, mục tiêu của chế độ hưu trí là bảo đảm ổn định cuộc sống khi về già, nên quá trình người lao động tích lũy thông qua thời gian đóng BHXH khi còn đang làm việc sẽ tỷ lệ thuận với mức quyền lợi mà họ được hưởng khi nghỉ hưu. Bởi vậy, kể cả với những người trẻ, chỉ tính toán đóng BHXH đủ số năm được hưởng mức lương hưu tối thiểu, cũng là điều đáng tiếc.

Đề cập đến những thay đổi tại Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đang được bàn thảo, ông Lê Bá Toàn nhấn mạnh, hiện tại ban soạn thảo đang tiếp thu các ý kiến nhiều chiều để văn bản Luật này được ban hành sát với thực tế nhất. Tuy nhiên, dù có lựa chọn phương án nào, thì phương hướng cơ bản của các văn bản pháp luật về BHXH cho đến này đều đặt quyền lợi NLĐ lên hàng đầu. Đây là thông điệp mà BHXH tỉnh Thanh Hóa luôn chuyển tải đến NLĐ, để họ an tâm và tin tưởng vào chính sách.

Thái An