Vừa qua, BV Hoàn Mỹ Sài Gòn đã điều trị thành công cho ông V.V.Q (62 tuổi, trú tỉnh Bình Thuận), người phải nhập viện trong tình trạng khó thở, phải nằm đầu cao, đôi lúc phải ngồi để thở.  Ghi nhận bệnh sử cho thấy, ông Q. bị hẹp, hở van 2 lá, hở van 3 lá nặng, suy tim, rung nhĩ đáp ứng thất nhanh, tăng áp động mạch phổi nặng.

Do mắc bệnh lâu năm nên ông Q. ăn uống kém, thể trạng suy kiệt (chỉ cân nặng 43kg), vận động khó khăn, di chuyển được vài bước là cảm giác khó chịu, đau ngực, thở dốc. Kết quả cận lâm sàng tại BV Hoàn Mỹ Sài Gòn còn cho thấy ông Q. bị men gan cao, bilirubin tăng, dấu chứng suy tim cao, bóng tim to (chỉ số tim ngực 0.9), nhĩ trái khổng lồ, tăng áp lực động mạch phổi nặng, chức năng co bóp cơ tim giảm.

Theo gia đình ông Q., bệnh hở van tim đã phát hiện từ năm 2003, tới năm 2012 bắt đầu trở nặng hơn, thường xuyên bị khó thở. Tuy nhiên, ông Q. kiên quyết không chịu mổ vì sợ phẫu thuật không khéo lại... mất mạng. Đến nay, bệnh lý đã quá nặng nên ông Q. không còn sự lựa chọn nào khác ngoài đồng ý để bác sĩ phẫu thuật nhằm bảo toàn tính mạng.

Hệ thống van tim là hệ thống cấu trúc đảm bảo cho máu được lưu chuyển giữa các buồng tim theo một chu trình ổn định. Bệnh van tim xảy ra khi một hoặc nhiều van tim không thực hiện tốt chức năng đóng mở cho máu lưu thông theo một chiều. Có 2 dạng thường gặp trong bệnh van tim, là hẹp và hở van tim. Bệnh van tim có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân như bẩm sinh, thoái hóa, bệnh cơ tim, nhồi máu cơ tim, bệnh thấp tim…

 Xác định đây là một trường hợp suy tim cấp nặng trên nền suy tim lâu năm, có bệnh van tim, các chuyên gia Khoa Tim mạch của BV đã nhanh chóng hội chẩn, lên kế hoạch điều trị. Theo đánh giá hội chẩn ban đầu, các bác sĩ nhận định tình trạng suy tim của người bệnh ở giai đoạn IV, có xơ gan tim. Tuy nhiên, chưa đến giai đoạn cuối của suy tim, có thể phẫu thuật điều trị các tổn thương van tim, giúp chức năng tim không xấu thêm, tình trạng người bệnh có thể hồi phục sau mổ.

Theo BS.CKII.Nguyễn Thị Thu Mai- Phó Giám đốc chuyên môn BV, thì đây là ca bệnh nặng nhưng vẫn còn cơ hội can thiệp để cứu sống bệnh nhân. “Để tranh thủ cơ hội nhỏ nhoi này, chúng tôi phải lập kế họach điều trị chu đáo nhất. Các bác sĩ nội tim mạch sẽ ổn định tình trạng suy tim cấp, ổn định chức năng gan. Sau đó ê kíp mổ sẽ thực hiện phẫu thuật thay van 2 lá, sửa van 3 lá cho bệnh nhân”- BS.Mai thông tin.

Cũng theo chuyên gia, tiên lượng quá trình hồi sức cũng sẽ nặng nề với các diễn tiến suy tim, suy thận, suy gan, viêm phổi, suy hô hấp… Bệnh nhân sẽ được chủ động đặt bóng dội ngược động mạch chủ ngay trong phòng mổ. Bên cạnh đó, các bác sĩ hồi sức cũng chuẩn bị phương án dự phòng lọc máu liên tục (CRRT) sau phẫu thuật trong trường hợp người bệnh bị suy thận sau mổ.

Vậy là sau một tuần điều trị nội khoa, tình trạng của ông Q. ổn định hơn, chức năng gan được cải thiện, ông giảm khó thở, tuy nhiên vẫn phải nằm đầu cao, có hỗ trợ của thuốc vận mạch. Các chuyên gia nhanh chóng bắt tay vào thực hiện can thiệp, ca phẫu thuật kéo dài 6 tiếng, bệnh nhân được gây mê và theo dõi độ mê, gây tê cơ cạnh cột sống (nhằm giảm đau trong và sau mổ, hỗ trợ chức năng hô hấp của bệnh nhân), theo dõi tưới máu não liên tục trong mổ. Sau khi mổ thay van 2 lá, sửa van 3 lá, đặt bóng dội ngược động mạch chủ, huyết động của ông Q. ổn định, được chuyển sang khu hồi sức để tiếp tục theo dõi.

Trong 14 ngày điều trị tích cực trong khu hồi sức, cả ê kíp điều trị- chăm sóc lẫn người nhà ông Q đều gặp nhiều thử thách, cam go. “Đây là thời gian điều trị chăm sóc hậu phẫu nhằm ổn định trình trạng suy tim, suy gan, rối loạn đông máu, nhiễm trùng, bổ sung dinh dưỡng, cải thiện chức năng hô hấp. Trong một diễn biến tích cực, huyết động của ông Q. đã dần ổn định, chức năng tim được cải thiện, các cơ quan khác như gan, phổi, thận dần ổn định hơn”- BS. Mai vui mừng thông tin.

Theo đó, qua một tuần đầu sau phẫu, bóng dội ngược động mạch chủ được cai và rút. Đến ngày thứ 9 sau phẫu, ông Q. được rút nội khí quản. Sau 2 tuần ở hồi sức tim, ông Q. được chuyển lên khu điều trị nội trú, tiếp tục được chăm sóc, tăng cường dinh dưỡng, vận động kết hợp với vật lí trị liệu. Ông Q. khỏe hơn và được xuất viện 7 ngày sau đó.

“Sự hồi phục kì diệu sau phẫu thuật của ông Q. chính là thành công to lớn của nguyên ekip điều trị- chăm sóc trong việc lên chiến lược điều trị và phối hợp nhiều khoa phòng chức năng bao gồm nội khoa, ngoại khoa, gây mê hồi sức và chăm sóc sau phẫu thuật...”- Ths.BS. Lương Công Hiếu, tay kéo chính của ê kíp phẫu thuật tim chia sẻ.  

Theo chuyên gia, khi các bệnh nhân có triệu chứng thì tim đã bị ảnh hưởng về chức năng và hình thái, mất bù một phần. Vì vậy nên khám sức khỏe tim mạch định kỳ nhằm giúp phát hiện sớm các bệnh lý, cũng như tuân thủ các tư vấn, theo dõi, điều trị của bác sĩ từ giai đoạn sớm của bệnh. Đặc biệt, đối với các bệnh van tim, việc phẫu thuật sửa van từ giai đoạn sớm sẽ giúp người bệnh phục hồi nhanh, thời gian nằm viện ngắn, hình thái và chức năng tim được bảo tồn.

“Ở giai đoạn muộn, người bệnh có các triệu chứng ngày càng nặng hơn, nhập viện nhiều lần với mật độ ngày càng tăng, chức năng các cơ quan bị ảnh hưởng xấu kéo dài, làm giảm chất lượng cuộc sống. Mặc dù có khả năng thành công trong phẫu thuật bệnh van tim ở giai đoạn muộn nhưng đi đôi với đó là  nguy cơ và tỉ lệ  biến chứng cao, chưa kể đến thời gian nằm viện kéo dài, tạo nên gánh nặng chi phí đối với gia đình người bệnh...”- chuyên gia cảnh báo.

Thanh Giang