Thời gian gần đây, BV Nhi Trung ương tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhi nhập viện do viêm phổi, trong đó có nhiều trẻ bị viêm phổi do Mycoplasma với các triệu chứng không điển hình, dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Nếu không chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, bệnh sẽ trở nên nghiêm trọng, dẫn tới trẻ suy hô hấp và nguy hiểm tính mạng.

Mới đây nhất là bệnh nhi B.N (8 tuổi, Lào Cai). Trước đó, trẻ xuất hiện sốt cao liên tục, húng hắng ho, gia đình cho trẻ đi khám tại BV gần nhà được chẩn đoán sốt virus. Trẻ được theo dõi tại nhà thêm 3 ngày nhưng tình trạng sốt không hết. Trẻ vào Trung tâm Hô hấp (BV Nhi Trung ương) diễn biến bệnh ngày thứ 5, với biểu hiện sốt cao liên tục từng cơn, ho khan, phát ban toàn thân, chụp X-Quang phổi có hình ảnh viêm phổi thuỳ.

Tại đây, trẻ được các bác sĩ chỉ định làm xét nghiệm chuyên sâu để định danh chính xác tên loại vi khuẩn gây ra tình trạng trên. Kết quả xét nghiệm xác định Mycoplasma Pneumoniae Real-time PCR dương tính. Sau 5 ngày điều trị với kháng sinh đặc hiệu, hiện tại bệnh nhân tỉnh táo, hết sốt, không khó thở, phổi cải thiện rõ rệt.

Tương tự, bệnh nhi L.D.T (10 tuổi, ở Thái Bình) được đưa đến Trung tâm Hô hấp trong tình trạng ho nhiều kèm sốt cao liên tục, đau ngực, khó thở, phát ban toàn thân đã điều trị tại BV tuyến dưới 9 ngày không đỡ. Sau khi nhập viện khai thác tiền sử và thăm khám lâm sàng, chụp X-Quang, các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị viêm phổi thuỳ/tràn dịch màng phổi trái do Mycoplasma. Hiện tại, sau hơn 10 ngày điều trị, bệnh nhi tỉnh táo, ăn tốt, không đau ngực, không khó thở và có thể ra viện trong một vài ngày tới.

Theo PGS-TS.Lê Thị Hồng Hanh- Giám đốc Trung tâm Hô hấp (BV Nhi Trung ương), viêm phổi có nhiều căn nguyên, trong đó Mycoplasma Pneumoniae (vi khuẩn không điển hình) là tác nhân quan trọng gây viêm phổi ở cộng đồng. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp ở nhóm trẻ lớn. Một nghiên cứu của Mỹ cho thấy, trẻ từ 5-10 tuổi, tỷ lệ mắc viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae là 16%, trong khi với nhóm trẻ 10-17 tuổi, tỷ lệ này lên đến 23%. Hiện nay, tại Trung tâm Hô hấp mỗi ngày tiếp nhận từ 150-160 bệnh nhân điều trị nội trú, trong đó các ca nhiễm Mycoplasma Pneumoniae chiếm khoảng 30%- nghĩa là hằng ngày có khoảng 30-40 bệnh nhân nằm điều trị.

Khi vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae xâm nhập vào cơ thể, thời gian ủ bệnh khoảng 2-3 tuần. Sau thời gian này, bệnh sẽ khởi phát và trải qua những triệu chứng sau: Ban đầu trẻ có những biểu hiện viêm long đường hô hấp như hắt hơi, sổ mũi, sốt. Trẻ em bị viêm phổi có thể bị sốt cao, sốt liên tục từ 39 đến 40 độ C. Ngoài ra, trẻ còn ho nhiều, ho rũ rượi từng cơn, ho đi kèm khó thở, thở nhanh gấp gáp. Những trẻ lớn có thể có cảm giác đau ngực, đau đầu, đau cơ, cứng cơ… Đặc biệt, trẻ bị viêm phổi do Mycoplasma có thể có biểu hiện những biến chứng ngoài phổi khác như có thể bị viêm kết mạc, nổi mày đay trên da, biến chứng tim mạch, biến chứng đường tiêu hoá, tiết niệu…

Những triệu chứng viêm phổi do Mycoplasma ở trẻ rất dễ nhầm với những tác nhân viêm phổi khác như viêm phổi do virus, viêm phổi do vi khuẩn khác vì có những biểu hiện như sốt, ho, khó thở hoặc chụp phim X-Quang phổi có những tổn thương trên phim. Tuy nhiên, để chẩn đoán xác định tác nhân viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae cần phải làm xét nghiệm đặc hiệu.

“Về nguyên tắc điều trị, khi bệnh nhân nhập viện, chúng tôi phải đảm bảo nguyên tắc chống suy hô hấp, điều trị kháng sinh phù hợp. Khi bệnh nhân có suy hô hấp, chúng tôi phải đảm bảo nguyên tắc điều trị chống suy hô hấp chung, cho bệnh nhân thông thoáng đường thở, thở oxy tuỳ từng mức độ như: Thở oxy qua gọng, qua mask, hoặc thở máy không xâm nhập. Với những bệnh nhân có những biến chứng khác ngoài phổi, chúng tôi phải hội chẩn với các chuyên khoa để điều trị thích hợp”- PGS-TS.Lê Thị Hồng Hanh cho hay.

Cũng theo chuyên gia, viêm phổi do vi khuẩn hay virus nói chung và viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae nói riêng, con đường lây truyền tiếp xúc qua đường giọt bắn. Cho đến nay vẫn chưa có vắc-xin phòng Mycoplasma, nên để đảm bảo dự phòng cho trẻ, cha mẹ cần đảm bảo một số nguyên tắc: Rửa tay bằng xà phòng; đảm bảo cho trẻ sống trong môi trường sạch sẽ, thoáng mát; không tiếp xúc với những trẻ có những biểu hiện ho, sốt. Ngoài ra, cho trẻ có chế độ dinh dưỡng phù hợp, giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ; ăn đủ ô vuông thức ăn có đầy đủ các thành phần dinh dưỡng, đảm bảo đầy đủ vitamin và khoáng chất. Đặc biệt, cha mẹ nên cho trẻ tiêm phòng theo đúng lịch, bởi vì nhiễm Mycoplasma Pneumoniae có thể đồng nhiễm thêm những vi khuẩn khác như phế cầu, Hip…

Ngoài ra, nếu thấy trẻ có những biểu hiện như viêm long đường hô hấp, sốt cao, ho khó thở và đặc biệt xảy ra ở những trẻ lớn từ 4-10 tuổi, thì nên đưa trẻ đến những cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và làm xét nghiệm chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Cần lưu ý, có thể bệnh nhân có những biến chứng mà cha mẹ không thể phát hiện ra như: Sốt cao có biểu hiện ngoài phổi, hoặc có thể viêm phổi nặng và suy hô hấp.

Thanh Hằng