Thời gian qua, nhiều DN tiếp tục chây ỳ, trốn đóng BHXH, BHYT, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ. Trước thực trạng này, BHXH các địa phương đã quyết liệt vào cuộc, tập trung thanh tra làm rõ các hành vi vi phạm để bảo vệ quyền lợi cho NLĐ.

Ngày 19/3, Đoàn Thanh tra chuyên ngành của BHXH Việt Nam đã công bố Quyết định số 259/QĐ-BHXH của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam về việc thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT đối với 8 đơn vị SDLĐ và 5 cơ sở KCB BHYT trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. Để đợt thanh tra đạt hiệu quả, ông Phạm Ngọc Sơn- Giám đốc BHXH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã yêu cầu các đơn vị được thanh tra, kiểm tra và các phòng nghiệp vụ của BHXH tỉnh cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tài liệu, báo cáo, nhân lực phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra. Thông qua đó, giúp thu hồi số tiền nợ đọng, đảm bảo quyền lợi cho NLĐ.

Công bố quyết định thanh tra chuyên ngành tại Bà Rịa-Vũng Tàu

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Quốc Thanh- Phó Giám đốc BHXH TP.HCM, hiện nay, toàn Thành phố có khoảng 664 DN nợ đọng BHXH, BHYT với tổng số tiền hơn 1.000 tỷ đồng, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của gần 30.000 NLĐ. Vì vậy, BHXH TP.HCM đã dự kiến sẽ tiến hành thanh tra đối với 366 DN nợ BHXH kéo dài, nhằm làm rõ và có biện pháp xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật.

Theo tìm hiểu của phóng viên, trong số các DN chây ỳ, trốn đóng BHXH trên địa bàn TP.HCM có nhiều DN vẫn đang hoạt động bình thường; một số DN còn mượn cớ dịch COVID-19 để chây ỳ đóng BHXH. Nhiều DN nợ BHXH từ 6 tháng trở lên như: Công ty TNHH Yujin Vina (KCX Linh Trung) nợ hơn 27 tỷ đồng của 1.467 NLĐ (thời gian nợ 9 tháng); Chi nhánh Công ty CP Giáo dục Quốc tế Mỹ AIS- Trường TH, THCS và THPT Quốc tế Mỹ (huyện Nhà Bè) nợ hơn 5 tỷ đồng của 253 NLĐ…

Trước tình trạng này, ông Nguyễn Trọng Nam- Trưởng phòng Thanh tra-Kiểm tra (BHXH TP.HCM) cho biết, hướng xử lý đối với những DN nợ BHXH trước hết là nhắc nợ, đôn đốc, cảnh báo, rồi mới tiến hành thanh tra, xử phạt hành chính. “Biện pháp mạnh nhất là chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an để điều tra, xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự. Tại TP.HCM, tính đến ngày 11/3, cơ quan BHXH đã chuyển 79 hồ sơ DN nợ BHXH kéo dài sang cơ quan Công an, trong đó có 39 DN khắc phục nợ với số tiền 29,7 tỷ đồng”- ông Nam thông tin.

Tại Khánh Hòa, đầu năm nay, nhiều DN cũng để nợ đọng BHXH lên đến hơn 100 tỷ đồng của 23.935 NLĐ. Trước tình trạng này, theo ông Lê Hùng Chính- Phó Giám đốc quản lý và điều hành BHXH tỉnh Khánh Hòa, tỉnh đang đẩy mạnh giải pháp thanh tra để bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ. Bên cạnh đó, chú trọng đề xuất UBND tỉnh tổ chức thanh tra liên ngành đối với những DN này.

Nhiều DN siêu nhỏ ở Ninh Thuận nợ BHXH kéo dài

Còn tại Ninh Thuận, từ nhiều năm nay, nợ BHXH, BHYT trên địa bàn chủ yếu xảy ra tại các đơn vị, DN “siêu nhỏ”. Trong đó có tới trên 100 đơn vị, DN ở tỉnh này dù chỉ sử dụng dưới 10 NLĐ, nhưng có thời gian nợ kéo dài tới vài chục tháng, thậm chí kéo dài… 104 tháng!

Theo ông Mạc Thanh Giang- Phó Giám đốc BHXH tỉnh Ninh Thuận, tính đến hết tháng 2/2021, trên địa bàn Ninh Thuận có 132 DN nợ trên 3 tháng, với tổng số tiền trên 23 tỷ đồng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của 799 NLĐ. Hầu hết trong số này là các đơn vị thuộc diện “siêu nhỏ” như  HTX Tiểu thủ công nghiệp Quảng Sơn nợ trên 111 triệu đồng (104 tháng), Công ty TNHH TM Hải Đông nợ trên 163 triệu đồng (98 tháng), Công ty TNHH SXTM Hoàng Gia Bảo nợ gần 79 triệu đồng (86 tháng), Công ty TNHH Giống thủy sản Minh Đức nợ gần 68 triệu đồng (72 tháng), Chi nhánh Công ty CP Ô tô Phú Khang nợ gần 162 triệu đồng (70 tháng), Công ty TNHH May Phát Tiến Thắng nợ trên 176 triệu đồng (68 tháng)...

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ BHXH, theo đại diện BHXH tỉnh, chủ yếu do ý thức chấp hành pháp luật của chủ SDLĐ chưa cao; rất nhiều chủ SDLĐ tìm cách lách luật, trốn đóng hoặc cố tình kéo dài thời gian nộp BHXH. Trong khi đó, hầu hết NLĐ lại không dám lên tiếng đòi quyền lợi vì sợ ảnh hưởng đến công ăn việc việc làm…

Mới đây, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Thuận đã có Công văn số 4435-CV/TU về việc tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn. Trong đó, bên cạnh nêu rõ thực trạng và nguyên nhân, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã yêu cầu các cơ quan trực thuộc tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện có hiệu quả Kế hoạch số 115-KH/TU ngày 7/8/2018 của Tỉnh ủy Ninh Thuận về cải cách chính sách BHXH theo tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW- coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng cần tập trung thực hiện.

Cũng liên quan thực trạng trên, theo ông Mạc Thanh Giang, thời gian tới, BHXH tỉnh Ninh Thuận sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện hiệu quả các biện pháp nghiệp vụ như: Tăng cường kiểm tra, thanh tra chuyên ngành tại các đơn vị nợ BHXH để kịp thời xử lý và kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; tuyên truyền để các chủ SDLĐ và NLĐ tiếp cận đầy đủ thông tin về chính sách, quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia BHXH, BHYT. Duy trì phối hợp với các ngành, địa phương giải quyết khó khăn, vướng mắc, đảm bảo kịp thời quyền lợi chế độ cho NLĐ. Ngoài ra, BHXH tỉnh Ninh Thuận cũng đã có văn bản gửi Chánh án TAND và Chánh Tòa Hình sự TAND tỉnh Ninh Thuận phối hợp triển khai tuyên truyền Nghị quyết 05/2019/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao về hướng dẫn áp dụng Điều 214, Điều 215 và Điều 216 của Bộ luật Hình sự về các tội danh liên quan đến chính sách BHXH, BHYT.

Với những giải pháp đồng bộ trên, BHXH tỉnh Ninh Thuận kỳ vọng sẽ góp phần giảm thiểu tình trạng nợ đọng cũng như xử lý nghiêm hành vi gian lận, trốn đóng BHXH, BHYT, qua đó đảm bảo quyền lợi chính đáng, hợp pháp của NLĐ.

Thọ Xuân- Lê Văn