Với mục tiêu đặt quyền và lợi ích chính đáng của người tham gia BHYT lên hàng đầu, thời gian qua, ngành BHXH Việt Nam và ngành Y tế đã phối hợp chặt chẽ trong công tác KCB BHYT, góp phần bảo vệ và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân.

83 triệu lượt người KCB BHYT trong 6 tháng đầu năm

Thời gian qua, công tác thực hiện chính sách, pháp luật BHYT ở nước ta đã đạt được nhiều thành tựu. Sau khi Luật BHYT được ban hành năm 2008, số người tham gia BHYT tăng trưởng vượt bậc qua các năm. Tỷ lệ dân số tham gia BHYT tăng từ 57% (năm 2009) lên 74,7% (năm 2015- năm đầu tiên Luật BHYT 2014 có hiệu lực) và tính đến hết tháng 6/2023 đã đạt gần 92% với gần 91 triệu người tham gia BHYT.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, cả nước có gần 83 triệu lượt người KCB BHYT và được quỹ BHYT chi trả trên 57 nghìn tỷ đồng

Kết quả này cho thấy, hầu hết người dân đã tham gia và được thụ hưởng chính sách BHYT. Đây là tiền đề quan trọng để nước ta tiếp tục phấn đấu hiện thực hóa mục tiêu đạt 95% dân số tham gia BHYT vào năm 2025 theo Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khoá XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân.

Cùng với đó, cơ hội để người dân được tiếp cận các dịch vụ KCB BHYT ngày càng mở rộng, số lượt KCB BHYT được quỹ BHYT chi trả tăng cao. Theo thống kê, trong vài năm trở lại đây, mỗi năm quỹ BHYT chi trả trên 100 nghìn tỷ đồng cho việc KCB BHYT. Riêng 6 tháng đầu năm 2023, cả nước có gần 83 triệu lượt người KCB BHYT và được quỹ BHYT chi trả lên tới trên 57 nghìn tỷ đồng. Chính sách BHYT đã giúp giảm chi trực tiếp từ “tiền túi” của người dân cho dịch vụ y tế, góp phần tạo sự công bằng trong chăm sóc sức khỏe, đặc biệt đối với người nghèo, cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi. Nhiều trường hợp đã được quỹ BHYT chi trả chi phí KCB BHYT lên đến hàng tỷ đồng.

Để đạt được những kết quả tích cực nêu trên, thời gian qua, với chức năng, nhiệm vụ được giao, ngành BHXH Việt Nam đã nỗ lực thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, luôn chủ động, tích cực phối hợp cùng ngành Y tế và các cơ sở KCB BHYT trong công tác xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật BHYT. Đáng chú ý, đã cung cấp các dữ liệu về KCB, chi phí KCB, tổng kết các kết quả đạt được, phân tích các thuận lợi, khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách và đề xuất sửa đổi phù hợp.

BHXH Việt Nam cũng tích cực phối hợp với Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan tham mưu, đề xuất Quốc hội, Chính phủ ban hành nhiều chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong mua sắm, đấu thầu, quản lý và sử dụng thuốc, vật tư trang thiết bị y tế như: Nghị quyết số 80/2023/NQ-QH15 ngày 9/1/2023 của Quốc hội cho phép tiếp tục gia hạn giấy đăng ký lưu hành thuốc đến hết năm 2024, Nghị định số 07/2023/NĐ-CP ngày 3/3/2023 giải quyết một số vướng mắc trong quản lý trang thiết bị y tế, Nghị quyết số 144/NQ-CP ngày 5/11/2022 và Nghị quyết số 30/NQ-CP ngày 4/3/2023 đã giải quyết các vướng mắc trong thanh toán chi phí KCB BHYT, đảm bảo cung ứng thuốc, vật tư trang thiết bị y tế phục vụ công tác KCB BHYT.

Đặc biệt, trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19, BHXH Việt Nam đã phối hợp với Bộ Y tế ban hành nhiều văn bản hướng dẫn về tổ chức KCB và thanh toán chi phí KCB BHYT phù hợp với giai đoạn dịch bệnh, tạo thuận lợi cho người tham gia BHYT và các cơ sở KCB như: Ký hợp đồng với các cơ sở điều trị Covid-19, tăng thời gian cấp thuốc ngoại trú bệnh mãn tính lên 3 tháng, giải quyết các vướng mắc trong thanh toán bệnh Covid-19 kết hợp với bệnh nền.

Đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn quỹ BHYT

Cũng trong thời gian qua, BHXH Việt Nam đã góp phần quan trọng giúp Bộ Y tế theo dõi, giám sát việc thực hiện kỷ luật, kỷ cương KCB và thanh toán chi phí KCB BHYT theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn quỹ BHYT. Với sự kết nối liên thông dữ liệu KCB của gần 13 nghìn cơ sở KCB và ứng dụng hệ thống giám định điện tử, việc quản lý, giám sát chi phí KCB BHYT đã đạt được nhiều kết quả, các cơ sở KCB ngày một tuân thủ tốt hơn các quy định của Bộ Y tế.

 Trong vài năm trở lại đây, mỗi năm quỹ BHYT chi trả trên 100 nghìn tỷ đồng cho việc KCB BHYT

Theo đó, năm 2017, số chi phí giảm trừ là 2.584 tỷ đồng, thì đến năm 2021 giảm trừ hơn 1.414 tỷ đồng, đến năm 2022 giảm trừ còn 955 tỷ đồng. BHXH Việt Nam cũng tham gia các hội đồng đấu thầu mua sắm thuốc từ Trung ương đến địa phương, đã góp phần giảm các sai sót trong đấu thầu. Chính vì vậy, trong những năm gần đây, giá thuốc ngày một giảm và không có sự chênh lệch cao giữa các địa phương.

Cùng với đó, chủ động giám sát chặt chẽ việc đăng ký hành nghề KCB thông qua Hệ thống thông tin giám định BHYT và kiểm tra trực tiếp tại cơ sở. Trong các năm qua, BHXH Việt Nam đã phát hiện nhiều trường hợp cấp giấy phép hoạt động cho cơ sở KCB và chứng chỉ hành nghề không đúng quy định (nhân viên y tế không đủ điều kiện vẫn được cấp chứng chỉ hành nghề), hành nghề không đúng quy định (sai phạm vi hoạt động chuyên môn, không đăng ký hành nghề nhưng vẫn KCB...).

Nhằm góp phần minh bạch hơn trong thanh toán chi phí KCB, cơ sở KCB phải liên thông dữ liệu hằng ngày lên Cổng tiếp nhận của Hệ thống thông tin giám định BHYT, giúp giám sát việc chỉ định điều trị và lạm dụng BHYT từ phía nhân viên y tế và người bệnh.

Về công tác cải cách TTHC trong KCB BHYT, BHXH Việt Nam đã tích cực triển khai việc sử dụng thẻ Căn cước công dân để làm thủ tục KCB BHYT (thay thế thẻ BHYT giấy), giúp đơn giản hóa thủ tục, tiết kiệm thời gian cho người dân khi làm các thủ tục KCB… Cùng với đó, bước đầu ứng dụng sinh trắc học tại cơ sở KCB, vừa đảm bảo quyền lợi cho người dân, vừa tiết kiệm chi phí và tăng cường quản lý của các cơ quan, chống lãng phí, trục lợi quỹ BHYT.

Nhằm tăng cường tương tác giữa người dân, cơ sở KCB và cơ quan BHXH, ứng dụng VssID đã được triển khai rộng rãi giúp người dân có thể biết được lịch sử KCB. Bên cạnh đó, ngành BHXH Việt Nam cũng tích cực cung cấp, chia sẻ dữ liệu người tham gia BHYT và KCB BHYT, nhằm xây dựng CSDL quốc gia về sức khỏe người dân

Khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế

Từ giữa năm 2022, xảy ra tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế tại nhiều cơ sở y tế trên toàn quốc, cũng như những vướng mắc về chính sách làm ảnh hưởng đến việc thanh toán chi phí KCB BHYT, ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh BHYT. BHXH Việt Nam đã kịp thời quán triệt, chỉ đạo BHXH các địa phương cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, phối hợp chặt chẽ với ngành Y tế hướng dẫn giải quyết khó khăn, vướng mắc và đảm bảo việc cung ứng đầy đủ thuốc, vật tư y tế phục vụ công tác KCB BHYT.

Đặc biệt, sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 144/NQ-CP ngày 5/11/2022 về bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế và thanh toán chi phí KCB BHYT, đã tháo gỡ rất nhiều khó khăn về cơ chế chính sách. Đến quý IV/2022, tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế đã cơ bản được khắc phục tại tất cả các địa phương.

BHXH Việt Nam cũng chủ động phối hợp xử lý vướng mắc thanh toán chi phí KCB BHYT đối với các dịch vụ kỹ thuật được thực hiện trên các máy do nhà trúng thầu vật tư, hóa chất cung cấp sau khi trúng thầu vật tư, hóa chất cơ bản; các trang thiết bị y tế xã hội hoá chưa kịp chuyển đổi sang hình thức sở hữu theo quy định của Nghị định 151/2017/NĐ-CP.

Trên cơ sở tham mưu của BHXH Việt Nam, Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan, ngày 4/3/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 30/NQ-CP sửa đổi Khoản 4 của Nghị quyết 144/NQ-CP ngày 5/11/2022 của Chính phủ. Nghị quyết đã cơ bản tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sử dụng trang thiết bị y tế và thanh toán chi phí dịch vụ kỹ thuật thực hiện từ các trang thiết bị này. Giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong thanh toán chi phí KCB BHYT năm 2021 theo quy định của Nghị quyết số 144/NQ-CP và xử lý chi phí KCB chưa đủ điều kiện quyết toán trước năm 2021.

Hà Hùng