Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đã có nhiều quy định sửa đổi, bổ sung nhằm cụ thể hóa các quan điểm, mục tiêu của Nghị quyết số 28-NQ/TW; đồng thời tăng quyền lợi, chế độ đối với người tham gia BHXH, nhất là người tham gia BHXH tự nguyện.

Phát biểu khai mạc Hội nghị phản biện xã hội Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) dưới góc độ bình đẳng giới, bà Hà Thị Nga- Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam nhấn mạnh, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) lần này có nhiều quy định sửa đổi, bổ sung nhằm cụ thể hóa các quan điểm, mục tiêu của Nghị quyết số 28-NQ/TW như: Mở rộng đối tượng tham gia BHXH, giảm số năm tối thiểu tham gia BHXH để hưởng lương hưu, xây dựng BHXH đa tầng, bổ sung chính sách về trợ cấp hưu trí xã hội, chính sách trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện. Đây chính là cơ hội để thúc đẩy bình đẳng giới trong lĩnh vực an sinh xã hội.

Cũng theo bà Hà Thị Nga, 5 nội dung lớn của Dự thảo Luật đã tác động trực tiếp, ảnh hưởng sâu sắc tới phụ nữ, trong đó có những nội dung cụ thể như: Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với nhóm chủ hộ kinh doanh, người quản lý điều hành HTX không hưởng tiền lương, NLĐ làm việc không trọn thời gian, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố…

Bên cạnh đó, các quy định trợ cấp hưu trí xã hội góp phần đảm bảo an toàn thu nhập cho người cao tuổi. Bởi, theo số liệu thống kê, số người được hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng, trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi chỉ chiếm 35% số người sau độ tuổi nghỉ hưu. Chỉ có 16% phụ nữ trên 65 tuổi được nhận lương hưu từ BHXH, thấp hơn rõ rệt so với tỷ lệ 27,3% ở nam giới. Do đó, cần làm rõ quy định cụ thể đối tượng, điều kiện hưởng trợ cấp xã hội trong Dự thảo Luật đã thoả đáng chưa, có cần quy định lộ trình điều chỉnh giảm tuổi hưởng hưu trí xã hội trong Luật?

Đồng thời, các quy định về chế độ thai sản trong chính sách BHXH tự nguyện, hạn chế chính của chế độ thai sản ở Việt Nam là diện bao phủ thấp. Ngoài ra, Nghị định số 39/2015/NĐ-CP của Chính phủ về trợ cấp tiền mặt một lần là 2 triệu đồng cho phụ nữ DTTS thuộc hộ nghèo sinh con đúng chính sách dân số và tuân thủ chính sách dân số; Thông tư số 15/2022/TT-BTC hỗ trợ cho phụ nữ DTTS có khó khăn đặc thù sinh con đúng chính sách dân số là 3 triệu đồng/bà mẹ.

“Hiện nay, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) bổ sung chế độ thai sản trong BHXH tự nguyện; quy định một mức trợ cấp thai sản là 2 triệu đồng cho một con mới sinh đối với lao động nữ khi sinh con và lao động nam có vợ sinh con. Khoản trợ cấp thai sản này sẽ do NSNN đảm bảo. Đây là một chính sách nhân văn, đảm bảo quyền lợi chính đáng của lao động nữ và thu hẹp dần khoảng cách giữa BHXH bắt buộc và tự nguyện trong thụ hưởng BHXH của lao động nữ. Tuy nhiên, các đại biểu thảo luận về mức hỗ trợ từ NSNN đối với NLĐ tham gia BHXH tự nguyện đã phù hợp chưa, có cần bổ sung thêm các quyền lợi khác cho lao động nữ tham gia BHXH tự nguyện không?...”- bà Nga nêu.

Cũng tại Hội nghị, ông Đặng Thuần Phong- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội đánh giá cao cơ quan soạn thảo đã có những tiếp thu, sửa đổi Dự thảo Luật thời gian qua. Đồng thời cho rằng, Dự thảo Luật cần tiếp tục nghiên cứu cụ thể tính tương thích với các luật khác như: Luật Việc làm, Luật Người cao tuổi và phù hợp với các công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết... Đặc biệt, cơ quan soạn thảo cần đánh giá cụ thể từng chính sách, đảm bảo lồng ghép giới trong từng chính sách cụ thể; đánh giá sâu hơn nữa các chính sách với đồng bào DTTS; chính sách đặc thù như bổ sung chế độ thai sản với BHXH tự nguyện, mức hỗ trợ 2 triệu đồng theo Nghị quyết số 29 có còn đáp ứng yêu cầu? Nghiên cứu kỹ, sâu sắc hơn nữa vấn đề phụ nữ rút BHXH một lần cao hơn nam giới để có những quy định phù hợp...

Tham dự Hội nghị, các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học từ các tổ chức trong nước và quốc tế cùng thảo luận, cho ý kiến vào Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) để các quy định của Luật có tính khả thi, đảm bảo hài hòa lợi ích của NLĐ và người SDLĐ trong quá trình tham gia và thụ hưởng BHXH phù hợp với trình độ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Theo chuyên gia về giới Nguyễn Thị Diệu Hồng, Dự thảo Luật cần làm rõ căn cứ đưa ra mức 2 triệu đồng/một con mới sinh. Việc quy định một mức hưởng cố định trong khi đóng góp lại dựa trên mức lương tối thiểu vùng được điều chỉnh theo chỉ số giá sinh hoạt, xét về mặt kinh tế, người tham gia không nhìn thấy lợi ích của việc tham gia BHXH tự nguyện- mặc dù có thêm chế độ thai sản.

“Dự thảo Luật cũng chưa làm rõ trong trường hợp sinh đôi trở lên có được trợ cấp theo số con được sinh ra hay không? Đồng thời, nên tham khảo Điều 44 Thông tư số 15/2022/TT-BTC về các chế độ hỗ trợ đối với các bà mẹ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi thuộc các DTTS có khó khăn đặc thù để thiết kế chế độ thai sản trong BHXH tự nguyện”- bà Hồng khuyến nghị.

Nguyệt Hà