Các thuốc trị đái tháo đường thế hệ mới có tác dụng giảm cân, nên thích hợp cho những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường kèm tình trạng thừa cân, béo phì.

Bệnh đái tháo đường (hay còn gọi là tiểu đường) có xu hướng ngày càng gia tăng, do lối sống và ăn uống. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 7 triệu người mắc đái tháo đường, với hơn 55% bệnh nhân đã có biến chứng, trong đó 34% là biến chứng về tim mạch; 39,5% biến chứng về mắt và biến chứng về thần kinh; 24% biến chứng về thận. Với sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ bào chế dược phẩm, hàng loạt thuốc trị đái tháo đường thế hệ mới đã ra đời, kết hợp với thuốc cũ, phổ biến nhất là dạng uống Metformin đã được chứng minh có hiệu quả tốt.

Bác sĩ BV Nội tiết Trung ương hướng dẫn bệnh nhân tiểu đường cách sử dụng thuốc

Metformin là một loại thuốc trị đái tháo đường thuộc nhóm thuốc Biguanid, làm giảm sản xuất glucose trong gan, trì hoãn sự hấp thụ đường tại ruột và tăng độ nhạy cảm của cơ thể với Insulin. Nó đã được đưa vào nhiều phác đồ điều trị và khá quen thuộc với bệnh nhân. Tuy nhiên, bên cạnh dùng thuốc, cần có chế độ tập luyện vừa sức, giảm cân, ăn uống điều độ và điều trị các biến chứng của bệnh, bao gồm điều trị bệnh tăng huyết áp, giảm thiểu biến cố tim mạch hoặc tử vong do bệnh tim mạch và giảm tiến triển biến chứng trên thận do đái tháo đường.

Các thuốc trị đái tháo đường thế hệ mới còn có tác dụng giảm cân, nên thích hợp cho những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường kèm tình trạng thừa cân, béo phì.

Empagliflozin là thuốc mới thuộc nhóm ức chế kênh đồng vận chuyển SGLT2, làm tăng thải glucose qua đường tiểu từ đó làm giảm lượng đường trong máu. Ưu điểm đặc biệt của nhóm thuốc ức chế SGLT2 bao gồm mang lại lợi ích vượt trội đối với tim mạch ở bệnh nhân tiểu đường, cho thấy những bước tiến hiệu quả trong việc bảo vệ thận. Đây là thuốc uống được sử dụng thay thế cho những bệnh nhân đái tháo đường typ2 không thể sử dụng thuốc Metformin. Ngoài ra, nó cũng được chỉ định trong điều trị suy tim, vì hiệu quả làm giảm biến cố tim mạch đã được chứng minh qua các nghiên cứu lâm sàng. Thế nên, đây là lựa chọn hàng đầu cho bệnh nhân tiểu đường có kèm bệnh tim mạch.

Dapagliflozin cũng thuộc nhóm ức chế protein SGLT2 giúp loại bỏ một lượng lớn glucose trong máu qua thận và bài tiết qua nước tiểu, từ đó giúp hạ đường huyết trong máu. Nó cũng được chỉ định điều trị bệnh thận mạn ở người lớn.

Đáng chú ý, một số thuốc thế hệ mới hiện nay có trên thị trường là sự kết hợp của 2 loại thuốc trị tiểu đường là Metformin và Linagliptin. Linagliptin là một chất ức chế DPP-4, có tác dụng tăng giải phóng Insulin từ tuyến tụy và giảm các hormon làm tăng lượng đường trong máu, giúp giảm cả lượng đường lúc đói và sau bữa ăn. Sự phối hợp 2 thuốc này giúp kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn, giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng của bệnh tiểu đường như tổn thương thận, mù lòa và có thể làm giảm nguy cơ bị đau tim hoặc đột quỵ.

Hiện nay có khá nhiều dạng bút tiêm Insulin thế hệ mới với thành phần là Insulin lispro- một loại Insulin tác dụng nhanh ở người mắc bệnh tiểu đường để cải thiện việc kiểm soát lượng đường trong máu. Bút tiêm Insulin được sử dụng cho người lớn mắc bệnh tiểu đường týp 2 hoặc mắc bệnh tiểu đường týp 1. Tuy theo từng thực thể và tình trạng đường huyết để chọn bút đúng liều lượng và đối tượng thuốc bút tiêm có thành phần là Lispro Insulin an toàn, hiệu quả mà lại có giá thành thấp hơn nhiều so với một số dạng bút tiêm Insulin trước đây. Do đó, đây là một lựa chọn thay thế giúp tiết kiệm chi phí cho bệnh nhân mắc tiểu đường.

Bệnh đái tháo đường là bệnh chuyển hóa, không lây nhiễm và hiện nay đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Thậm chí, đã có nhiều trẻ em béo phì mắc đái tháo đường. Nhiều người có thói quen lối sống chưa lành mạnh như bỏ bữa sáng, ăn quá nhiều chất béo và thực phẩm giàu năng lượng, đường tinh bột dẫn đến mắc bệnh này. Những người có lối sống ít vận động, thừa cân, béo phì gây dư thừa lượng đường trong máu lâu ngày cũng dẫn đến mắc tiểu đường. Bên cạnh chế độ dùng thuốc theo hướng dẫn, người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn uống như hạn chế đường tinh bột, thực phẩm đường huyết cao; ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau quả tươi.

Ngoài ra, cần tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút/ngày để làm chậm biến chứng. Người bệnh đái tháo đường cũng phải thường xuyên kiểm tra đường huyết bằng máy tự đo ở nhà hoặc ra các nhà thuốc kiểm tra miễn phí. Y tế cơ sở cần quản lý cộng đồng bệnh nhân đái tháo đường tại địa bàn dân cư và có những chương trình hỗ trợ để họ dùng thuốc đúng cách và sống tích cực theo hướng kiểm soát đường huyết mục tiêu bằng chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện vừa sức.

ThS.Lê Quốc Thịnh