Khoa Phẫu thuật Hàm mặt, Tạo hình và Thẩm mỹ (BV Hữu nghị Việt Đức) đã phẫu thuật thành công cho anh N.V.S (39 tuổi), giúp loại bỏ khối u khổng lồ vùng ngực lưng nặng 23kg, chiếm quá nửa cơ thể của bệnh nhân.

Bệnh nhân S. có khối u bên ngực phải và lưng xuất hiện từ nhỏ, phát triển theo tuổi và ngày càng phình to. Cách đây hơn 20 năm, bố mẹ có đưa anh S. lên BV tỉnh để mổ, nhưng khi phẫu thuật do khối u chảy máu quá nhiều nên phải đóng lại. Gia đình đành chấp nhận đưa con về và hy vọng chung sống với u.

Tuy nhiên, khối càng ngày càng lớn thêm, phát triển to hơn cả phần ngực và lưng của bệnh nhân. Chỉ một lần anh S. không may bị va nhẹ vào mạng sườn, khối u ngay lập tức sưng to căng tức. Gia đình đưa anh S. đến địa phương để cấp cứu và được chỉ định phẫu thuật. Cuộc phẫu thuật phải dừng lại giữa chừng khi máu trong u chảy máu không ngừng, các bác sĩ chỉ có thể dùng hơn 20 miếng gạc to để cầm máu, băng ép chặt lại để chuyển bệnh nhân lên BV Hữu nghị Việt Đức cấp cứu.

Theo PGS-TS.Nguyễn Hồng Hà- Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt, Tạo hình và Thẩm mỹ (BV Hữu nghị Việt Đức), bệnh nhân nhập viện trong tình trạng lơ mơ, nhợt nhạt sốc mất máu nặng, toàn thân đã xuất hiện dấu hiệu suy gan suy thận. Khối u chiếm hết toàn bộ phần ngực lưng bên phải, căng bóng chỉ dọa vỡ tung ra. Khi sờ vào khối u cũng nóng hơn bình thường 1 đến 2 độ, chứng tỏ trong khối u có sự tăng sinh mạch máu rất lớn, đó là lý do cứ mở khối u ra là máu chảy ra không cầm được trong những lần mổ ở tuyến dưới.

Ngay khi tiếp nhận, bệnh nhân lập tức được chuyển vào khu hồi sức cấp cứu. Qua thăm khám lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán anh S. bị chứng bệnh u xơ thần kinh. U đã bị vỡ bên trong gây tình trang chảy máu trong khối u, nếu vỡ ra ngoài sẽ ngay lập tức nguy hiểm đến tính mạng. Khi thực hiện xét nghiệm cận lâm sàng, chụp chiếu chẩn đoán hình ảnh, các kỹ thuật viên cũng rất kinh ngạc khi thấy u khổng lồ vùng ngực lưng này còn to hơn cả phần ngực lưng lành lặn còn lại của bệnh nhân. Nguy hiểm hơn nữa là hình ảnh chụp mạch cho thấy, bên trong khối u dày đặc các mạch máu to như ngón tay chạy ngoằn ngoèo. Do tính chất khối u, các mạch máu này không còn khả năng đàn hồi chun giãn, nên nếu bị vỡ sẽ rất khó cầm máu.

PGS.Nguyễn Hồng Hà cho biết thêm, khó khăn đặt ra ở đây là khối u quá to chiếm quá nửa cơ thể bệnh nhân, đặc biệt là khối u dày đặc mạch máu đang vỡ và chảy máu bên trong, nếu chậm trễ phẫu thuật, người bệnh có thể chết vì mất máu hoặc suy gan, suy thận. Bên cạnh đó, nếu phẫu thuật trong tình trạng này mà cố gắng cắt hết u trong một lần phẫu thuật, có thể người bệnh cũng sẽ không qua khỏi và tử vong trên bàn mổ.

BV Hữu nghị Việt Đức đã tổ chức một cuộc hội chẩn liên chuyên khoa trong toàn BV. Hàng chục chuyên gia từ các chuyên khoa như: Huyết học, truyền máu, thận lọc máu, chẩn đoán hình ảnh, gây mê hồi sức… phối hợp với các bác sĩ phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ thăm khám kỹ càng và đề ra phương án điều trị lâu dài cho người bệnh. Các bác sĩ đã quyết định phải tiến hành phẫu thuật theo nhiều giai đoạn ít nhất là 2 lần. Lần đầu sẽ cắt khối u vùng ngực của bệnh nhân để tạm thời cầm máu, tạo điều kiện để các bác sĩ gây mê hồi sức cho toàn trạng người bệnh khá hơn, thoát khỏi tình trạng suy gan suy thận. Nếu như bệnh nhân có thể bình phục được sau lần mổ thứ nhất, thì sẽ tiến hành cắt tiếp khối u vùng lưng để giải quyết phần lớn khối u.

Do khối u tăng sinh mạch máu rất nhiều, sẽ chảy máu dữ dội khi mổ, nên trước ca phẫu thuật, các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh đã phải tiến hành nút bớt các mạch máu. Các bác sĩ phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ đã phải dùng đến 2 dao siêu âm cực lớn vốn chỉ được dùng cầm máu trong cắt gan để vừa mổ vừa hàn mạch, giảm nguy cơ chảy máu.

Kíp phẫu thuật huy động gần 10 phẫu thuật viên và 20 nhân viên, bác sĩ khu mổ và gây mê hồi sức. Sau 2 lần phẫu thuật, mỗi lần 6 đến 7 tiếng, các bác sĩ đã cắt được hầu hết khối u vùng lưng và ngực, tổng cộng khoảng 23kg. Tổng lượng máu phải truyền cho bệnh nhân là hơn 5 lít. Sau 2 lần phẫu thuật, phần cơ thể ngực và lưng của bệnh nhân đã trở về gần như người bình thường. Các phần vết thương đang trong quá trình liền sẹo. Các phần u sưng to hay nóng giàu mạch máu đã không còn trên cơ thể, nên bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường...

Thông tin thêm về trường hợp bệnh này, TS-BS.Đào Văn Giang- Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt, Tạo hình và Thẩm mỹ cho biết, u xơ thần kinh (Neurofibromatosis NF) thường có 3 typ. Trong 3 loại này, loại typ 1 (NF1) hay gặp nhất, còn được gọi là bệnh Von Recklinghausen hay u xơ thần kinh biểu hiện ở da; typ 2 thường biểu hiện ở trong nội tạng hay trong hệ thần kinh trung ương. Tỷ lệ mắc bệnh Von Recklinghausen (NF1) là 1/2000 dân; typ 2 là 1/35.000 dân, còn typ 3 hiếm gặp. Một trong những nguyên nhân của bệnh NF1 là do biến đổi cấu trúc gen trên nhiễm sắc thể số 17, sự biển đổi này ảnh hưởng đến gen quy định về xơ sợi thần kinh làm phát triển khối u theo chiều hướng ác tính hoặc lành tính. Theo y văn thế giới, tỷ lệ di truyền của bệnh này là 50/50.

Bệnh NF1 thường biểu hiện ra da và thần kinh ngoại biên, những triệu chứng đầu tiên được phát hiện từ khi còn nhỏ như: Những vết café sữa trên da, da có nhiều tàn nhang hay gặp ở vùng nách hay bẹn, khối u vùng mi mắt, những khối u xơ thần kinh lớn nửa mặt, đầu, gáy (bờm ngựa), chi trên (tay gấu) chi dưới (chân voi) hoặc u khổng lồ toàn bộ vùng lưng, mông của bệnh nhân. Ngoài ra, u còn có thể có ở một số vị trí khác như trong não, u tuyến thượng thận, gan to, u dây thần kinh thị, xương (có thể gây ngắn hoặc khuyết xương).

Chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa vào bệnh cảnh lâm sàng và tiền sử gia đình. Một số biến thể của u xơ thần kinh phát triển ác tính chiếm 8-12% số ca. Do đó, cần có xét nghiệm để kiểm tra như: Sinh thiết lấy u phía trong cơ thể, làm giải phẫu bệnh khối u trên da. Chẩn đoán hình ảnh thường dùng là MRI hoặc CT Scanner. Xét nghiệm gene di truyền giúp xác định gene đột biến gây bệnh, các chuyên gia di truyền có thể tư vấn khả năng truyền bệnh trước khi lập gia đình và có con…

Thái An